100 сыллааҕыта ыытыллыбыт кэлим эспэдииссийэ суолтата дириҥ

Share

1925-1931 сс. Максим Аммосов тэрийиитинэн улахан билим эспэдииссиийэтэ Саха сирин барытын хабан үлэлээбитэ.

Сүүс сыл анараа өттүгэр саха норуотун бэлитиичэскэй уонна уопсастыбаннай диэйэтэлэ Маким Аммосов тэрийиитинэн өрөспүүбүлүкэҕэ билим эспэдииссийэтэ үлэлээбитэ. Эспэдииссиийэ саҥа атаҕар туран эрэр өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар улахан төһүүнэн буолбута.

Муус устра 21 күнүгэр РНА СС подразделениеларын салайааччылара уонна Саха сирин учуонайдара эспэдииссийэ үлэтин, суолтатын дьүүллэстилэр.

“Максим Аммосов Саха сирэ билимҥэ олоҕуран сайдар акылаатын оҥорбута. ССРС билимин академиятын кэлим эспэдииссийэтэ хабан үлэлээбит хайысхата элбэҕин, 130 тыһ. км усталаах маршрутунан барбытын да көрдөххө, бу чахчы ураты тэрээһин буолар. Адьас кылгас кэм иһигэр эрэгийиэни билим өттүнэн баһылааһын, туһаҕа таһаарыы барбыта. Саха сирин барытын кэриэтэ, арктическай, тыалаах, хайалаах сирдэри, өрүстэри чинчийбиттэрэ. 246 билим, тиэхиньиичэскэй исписэлиистэр кыттыыны ылбыттара: геологтар, ирбэт тоҥу үөрэтээччилэр, этнографтар, экэнэмиистэр, миэдиктэр, агрономнар, зоологтар, юристар, тыл үөрэхтээхтэрэ. Итинник айылҕа ресурсатын, килиимэтин үөрэтииттэн эрэгийиэн сайдыытыгар, олоҕун сүрүн эйгэлэригэр тиийэ, нэһилиэнньэ кыаҕын, социальнай тутулун үөрэтиини барытын хаппыттара. Ол түмүгэр сэбиэскэй кэмҥэ аан бастакынан чуолкай соруктаах, билимҥэ олоҕурбут уонна быһаччы салайар рекомендациялары биэрбит эрэгийиэни бүттүүн ырытар модель оҥоһуллубута”, — диэн бэлиэтээтэ РНА СС Саха сиринээҕи билим киинин генеральнай дириэктэрэ Михаил Лебедев.

Сүбэ мунньахха РНА СС бэрэссэдээтэлин солбуйааччы уонна РНА чилиэн-кэрэспэдьиэнэ, РНА СС сүрүн учуонай сэкирэтээрэ Андрей Тулупов кыттыыны ыллылар.

“Сүүс сыллааҕыта Саха сирин эдэр салайааччыта Максим Аммосов билимҥэ олоҕурбут бырагыраамата суох өрөспүүбүлүкэни сайыннарыы уустук буоларын өйдөөбүтэ. Сүбэ-ама, үчүгэйдик сыаналаммыт бырагыраамалар уонна салгыы сайдар суоллары торумнааһын наада этэ. Дириҥ өйдөбүллээх маннык соруктар билигин да тураллар. Бу килиимэт тосту-туора уларыйыыта, тыа хаһаайыстыбатын араас усулуобуйата, таба иитиитэ, мэдисиинэ, киһи олоҕун уһааһына, сир баайын хостуур промышленноһы сайыннарыы, олохтоох оҥорон таһаарыы, экономика, индустриализация, дойдуга уонна өрөспүүбүлүкэҕэ үрдүк технологиялаах сайдыы бырагыраамалара. Манна каадыр уонна логистика кыаҕын учуоттаан туран, тугу оҥорор туһалааҕын, барыстааҕын чинчийэр, үөрэтэр наада”, — диэтэ Николай Похиленко.

Похиленко бэлиэтээбитин курдук, оҥорон таһаарар күүстэри уонна өрөспүүбүлүкэ социальнай эйгэтин сайыннарар бырагыраамалар атырдьах ыйын бүтүүтүгэр – балаҕан ыйын саҥатыгар буолуохтаах Арассыыйа наукаларын академиятын президиумун көһө сылдьар мунньаҕар көрүллүөхтэрэ.

Recent Posts

  • Интэриэһинэй
  • Сонуннар

Сүбэһит: арассааданы таһырдьа таһаарыах иннинэ

Биһиги ааҕааччыларбыт эрэллээх дьүөгэлэрэ, Ньурба улууһун Антоновка бөһүөлэгин олохтооҕо, Агафья Тарасова бүгүн арассааданы тэпилииссэҕэ таһаарыах…

1 час ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Өртөөһүн хайдах ыытыллыан сөбүй?

Саха сирин Экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна ойуур хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ санатар: тыа хаһаайыстыбатыгар анаммыт ходуһаларга уонна…

2 часа ago
  • Култуура
  • Сонуннар

Дэгиттэр талааннаах хоту дойду хоһуун үлэһитэ

Анаабыр улууһун “Алмаас” Култуура киинин норуот айымньытыгар салаатын салайааччыта, РФ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Попова Мария…

2 часа ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

21 оҕоҕо үөрүүлээх быһыыга-майгыга пааспары туттардылар

Национальнай бибилэтиэкэҕэ 14 сааһын туолбут 21 оҕоҕо пааспары үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттардылар. Тэрээһин Судаарыстыбаннас күнүн көрсө…

2 часа ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба
  • Үөрэх

Кыайыыттан кынаттаммыт кэскиллээх үлэ

Курбуһах нэһилиэгэ 2024 сыллаахха саха тылын сайыннарыыга "Ийэ тыл эйгэтэ" бырайыагы суруйан Ил Дархан гранын…

3 часа ago
  • Кыайыы 80 сыла
  • Сонуннар

Оҕолор бэтэрээннэр олохторун сэргииллэр

Муус устар 16 күнүгэр Улуу Кыайыы 80   сылыгар анаммыт "Кыайыыны уһансыбыт аҕа саастаах көлүөнэҕэ сүгүрүйэбит!"…

3 часа ago