1966 сыл үүнээри турдаҕына…

Лоп курдук 60 сыл анараа өттүгэр, 1966 сыл үүнээри турдаҕына, олохпут хайдах этэй?

Бу суругу аҕам архыыбыттан булан ылбытым, киниэхэ анамматах эрээри, тоҕо эрэ киирэн хаалбыт. Арааһа, бу Семен диэн киһи өлбүтүн кэннэ, аҕам суруйсубут суруктарын төттөрү ыыттахтара, онно киирсэн хаалбыта буолуо…

Оччотооҕу дьон суругунан эрэ кэпсэтэллэр. Бырааһынньыктарга аккырыыкка ыытыһаллар. Онон суруктар билигин оччотооҕу кэми, олоҕу туоһулуур докумуон, устуоруйа кэрэһитэ буолан хаалбыттар.

Дьэ, 60 сыллааҕыта тыа сиригэр олох хайдах этэй? “Хрущев сылыйыыта” буолан, сэбиэскэй дьон космоска көтөн, сайдыы баран эрэр   кэмэ этэ. Совхозтар тэриллэ иликтэрэ, колхозтаахтар хамнас, биэнсийэ ылбат этилэр. Ол да буоллар, массыына, тыраахтар кэлбит эбит. Ыстаансыйанан уот биэрэллэр, дьон алаастартан бөһүөлэктэргэ көһөн киирэн, дьиэ бөҕө туттан эрэллэр. Тыа сирэ сайдан эрэр кэмэ…

1966 Саҥа дьыл үүнээри турдаҕына, дьон эмиэ саҥаны, сайдыыны күүтэллэрэ, олохпут тупсуоҕа диэн эрэнэллэрэ… Тэлэбиисэр суоҕуна, Саҥа дьыл түүнүн хайдах бэлиэтииллэрэ буолла?

«Уб. Семен Иванович, биһиги ааппытыттан итии төлөннөөх дорообото тут.

Биһиги олоробут үчүгэй. Эн суруккун 19/12-65 күн туттубут. Хайдах сылдьаргын иһиттим. Оҕолор, 3 оҕо үөрэнэ сылдьаллар, ааспыт чиэппэргэ куһаҕаннара суох. Бары доруобайдар.

Бу дойдуга соччо туох да бэлиэ сонун суох. Ыаллар бука бары үчүгэйдик олороллор. Хаччылаах киһиэхэ ас-үөл дэлэй. Кирилэлээх, Бүөтүрдээх үчүгэйдик олороллор. Куччугуй Бочук Бочоонойго ынах аһатар. Быйыл быалаппатахтара.

Бу дойдуга булт, саһыл элбэх. Дойду дьонноро бултаан эрэллэр. Киһи бастыҥа иккини, холобур, Баһаай Мөхүлүөп Харбаҕа ынах аһатар. Билигин Кэҥэрииттэ түбэтигэр ол аайы туох да суох. Ходуһалара бары оттоно тураллар.

Эн суруккун били Обуйаантан бэйэбэр от тиэнэн кэллэҕим күн туппутум. Биһиги дойду чааһынай ыалга көлөбүт трактор-машина буолан турар. Атынан сайын ынах эрэ бостууктууллар.

Биһиги дойдубутугар кус син баар, куобах быйыл отой суох. Күһүн муҥхалаан син сиэтибит. Мин сайын от үлэтигэр Бочоонойго сайылаатым. Син бултаан сиэбиппит. Оппутун ыалга 2-3 тоннаттан ордугу биэрбэттэр, ол гынан баран, уопсай сүөһүгэ от тиийэр диэн, биһиги учаастакка билиҥҥитэ туох да улахан туттуу суох.

Били улхан станциябыт Саҥа дьылга дьэ, үлэлиир диэн. Балыыһабыт фельдшерэ Николаева Мария Николаевна уонна нуучча кыыһа баар. Учаастак сэбиэдиссэйэ Еремеев Дмитрий Семенович, Данилов Егор Иванович кассир. Николай Петрович манна школа сэбиэдиссэйэ. Кирилэ уола Семен машинанан фермаҕа уу баһар. Мин фермаҕа көйөрбө оҥоробун. Васильев Егор Кириллович Бочоонойго ынах аһатар. Егор дьиэтин ситэриммитэ, оҕолоро суох.

Чаччараан, Савва Саввич хаайыыттан кэллилэр. Савва Күүстээх Харадай кэргэнин ылбыта. Бөһүөлэк дьиэтэ-уота сыл аайы кэҥии турар, ыал гиэнэ. Мин кэҥэттэ иликпин. Тоҥоттуур уола тутунна. Маар Күөлгэ үлэлиир.

Манан суруйарым бүтэр, саныы сатаатахха, туох да сонун суох буолан.

Эйиэхэ бары үчүгэйи, доруобуйаны, үлэни баҕара хаалабыт. Саҥа дьыл үтүөнү, дьолу эрэ аҕаллын.

Петр. 3/12-65 с.

Сунтаар оройуона, Арыылаах».