2024 сыллааҕы бүддьүөт туһунан аһаҕас истиилэр

Бэс ыйын 6 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ бүддьүөккэ, үпкэ, түһээҥҥэ уонна сыана бэлиитикэтигэр бастайааннай кэмитиэтин тэрийиитинэн 2024 сылга Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай бүддьүөтүн толоруу туһунан аһаҕас истиилэр буоллулар. Дакылааты СӨ үпкэ миниистирин э.т. И.И. Алексеев оҥордо.

2024 сыл түмүгүнэн СӨ судаарыстыбаннай бүддьүөтүн дохуоттаах чааһыгар түһээнтэн, түһээн буолбатах дохуоттан уонна да атынтан 331,0 млрд суумалаах үп (105,8 %) киирбит. Бүддьүөт ороскуотун толоруу 351,9 млрд солк. суумаҕа тэҥнэспит.

СӨ судаарыстыбаннай бүддьүөтүн сүрүн соруктарынан нэһилиэнньэ иннигэр  социальнай эбэһээтилистибэлэр, туруктаах бүддьүөт тиһигин хааччыйыы, Бэрэсидьиэн туруорбут стратегическай соруктарын уонна национальнай бырайыактарын ситиһии буолаллар. Ол курдук, социальнай-култуурунай эйгэҕэ 2024 сылга 165,0 млрд солк ыытыллыбыт, бу ороскуот 46,9%-нын ылар.

Муниципальнай тэриллиилэри үбүлээһиҥҥэ үчүгэй хамсааһын барбыт. 2024 сыллаахха МТ бүддьүөттэригэр 125,4 млрд солк. бүддьүөт ыккардынааҕы трансфертнай суума бэриллибит, бу 2023 сыллааҕыттан 8,2 млрд солк эбэтэр 107%-нан үрдүк. Тыа хаһаайыстыбатыгар оҥоһуллубут көмөнү эмиэ туспа тутан этиэххэ сөп. Өйөбүл 2024 с. 15,3 млрд солк. улааппыт: кэтэх хаһаайыстыбаҕа сүөһүнү тутууга – чуолаан биир ынах төбөтүгэр, хортуосканы, оҕуруот аһын, бурдугу үүннэриигэ, сүөһү бородууксуйатын оҥорон таһаарыыга, ону сайыннарыыга.

Өрөспүүбүлүкэ Инвестиционнай бырагырааматын олоххо киллэрии тиһиктээхтик барарын бэлиэтиир наада. 2024 сылга тыа хаһаайыстыбатын эбийиэктэригэр 1186,6 мөл солк., оттук-энергетическэй комплекска – 932,6 мөл солк., тырааныспарга – 5591,6 мөл солк., уу хаһаайыстыбатыгар, тулалыыр эйгэни харыстааһыҥҥа – 93,3 мөл солк, инженернэй инфраструктураҕа – 1953,8 мөл солк., олорор дьиэҕэ – 22027,0 мөл солк., социальнай эйгэҕэ – 19063,0 мөл солк., куттал суох буолуутугар – 909,1 мөл солк., атын хайысхаларга – 1174,6 мөл солк. ыытыллыбыт.

2024 сыллаахха Инвестиционнай бырагырааманан 61 эбийиэк үлэҕэ киирбит: 15 оскуола, 4 уһуйаан, 6 физкултуура, спорт эбийиэгэ, 18 доруобуйа харыстабылын дьиэтэ, 15 култуура эбийиэгэ уонна 3 үөрэхтээһин атын тутуулара (оскуола спортсаалалара).

Миниистир э.т. И.И. Алексеев дакылаатын кэнниттэн дьокутааттар ыйытыыларыгар эппиэттээтэ. Үгүс ыйытыы суол, тырааныспар кыһалҕатыгар, суол оҥоһуутугар төһө суума көрүллүбүтүн, ол төһө хонтуруолланарыгар киирдэ.

Манна эппиэт быһыытынан бөдөҥ сир баайы хостооччулар таһаҕаһы тиэйии быраабылатын кэспит буоллахтарына ыстараап түһэриэхпит диэтэ. Өрөспүүбүлүкэҕэ баар хампаанньалартан билиҥҥитэ Газпром эрэ бииргэ үлэлэһэр санаалааҕын иһитиннэрбит.

Сир баайын хостуур бырамыысыланнай хампаанньалартан киирэр түһээн, о.д.а. үп-харчы боппуруостарын элбэх ыйытыы киирдэ.

Миниистир э.т. эппитинэн, бөдөҥ түһээни төлөөччүлэртэн уонна сир баайын хостуур түһээнтэн киирэр барыс түһээнэ солкуобай куурсуттан, аан дойдуга сырье ырыынагын сыанатыттан тутулуктаах.

Судаарыстыбаннай бүддьүөт ороскуота 2024 сылга 356843 мөл солк. буолбут. Бу 2023 сылы кытта тэҥнээн көрдөөххө, 1 %-нан эбэтэр 3578 мөл солк аччаабыт. Бүддьүөт 20904 мөл солк суумалаах дэписииттээх толоруллубут.

Аһаҕас истиилэр түмүктэринэн 2024 сыллааҕы Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай бүддьүөтүн толоруу туһунан отчуота биһирэннэ.