2026 сыл — саҥа сокуоннар

Үүнэр сылтан НДС уонна дьиэ-уот тарыыптара үрдүүллэр, МРОТ, биэнсийэ уонна тиийинэн олоруу алын кээмэйэ улаатар. Маны таһынан, оҕолоох ыаллар нолуок кэшбэгин  ылар кыахтаныахтара, оттон бэйэ дьарыктаахтарга больничнай төлөнөр буолуоҕа.

Хамнас алын кээмэйэ (МРОТ) улаатыа

2026 сыл тохсунньутуттан үлэ төлөбүрүн алын кээмэйэ (МРОТ) 27 093 солкуобайга диэри улаатыа. Оройуон эбэтэр хотугу коэффициеннаах эрэгийиэннэригэр МРОТ эбии төлөбүргэ тэҥнэһэн үрдүүр. Сорох субъектарга, федеральнай бүддьүөттэн үбулэммэт тэрилтэлэр, хамнас алын кээмэйэ дойду таһымынааҕар үрдүк буоларын туһунан  сөбүлэһиигэ илии баттыыллар. Уоппуска уонна больничнай харчыта МРОТ-ка сыһыаннаах буолан, 2026 сылтан бу төлөбүрдэр эмиэ үрдүөхтэрэ.

Страховой биэнсийэ үрдүө

Үлэлиир уонна үлэлээбэт биэнсийэлээхтэргэ тохсунньу 1 күнүттэн страховой биэнсийэлэрэ 7,6% үрдүөҕэ. Бырабыыталыстыба суоттааһынынан, 2026 сылга индексация кэнниттэн орто биэнсийэ 27 117 солк. тэҥнэһиэҕэ.

Тиийинэн олоруу алын кээмэйэ улаатыа

2026 сылга тиийинэн олоруу алын кээмэйэ маннык буолуо:

• нэһилиэнньэ дууһатыгар — 18 939 солк. (17 733 солк. оннугар);
• үлэлиир кыахтаах дьоҥҥо — 20 644 солк. (19 329 солк. оннугар);
• оҕолорго — 18 371 солк. (17 201 солк. оннугар);
• биэнсийэлээхтэргэ — 16 288 солк. (15 250 солк. оннугар).

Эрэгийиэннэринэн атын көрдөрүүлэр олохтонуохтарын сөп. Ол эрэн  билиҥҥи сыыппаралары кытта тэҥнээтэххэ улаатыахтара. Маны кытта социальнай төлөбүрдэр, биэнсийэлэр уонна босуобуйалар кээмэйдэрэ эмиэ үрдүөҕэ.

Биир кэлим босуобуйаны анааһын бэрээдэгэ кытаатыа

2026 сыл тохсунньу 1 күнүттэн ыал биир кэлим босуобуйаны анатыыга ирдэнэр дохуот алын таһыма үрдүүр. Өскөтүн 2025 сылга дьиэ кэргэн хас биирдии үлэлиир чилиэнигэр 89 760 солк. (4 МРОТ = 4 х 22 440 солк.) эбит буоллаҕына, тохсунньу бырааһынньыктарын кэннэ дохуот алын кээмэйэ 216 744 солк. (8 МРОТ = 8 х 27 093 солк.) диэри улаатар. Манна киһи сөптөөх биричиинэнэн үлэлээбэтэх эбэтэр үлэтэ суох быһыытынан официальнайдык учуоттаммыт кэмнэрэ аахсыллыбаттар. Больничнай харчыта, биэнсийэ уонна атын социальнай төлөбүрдэр биир кэлим босуобуйаны аныырга дохуот быһыытынан ааҕыллаллар.

НДС улаатарынан элбэх табаар сыаната үрдүө

Нолуок ыстаапката үрдээтэҕинэ табаар уонна өҥө сыанатыгар тута сабыдыаллыыр. Тохсунньу 1 күнүттэн эбии сыана нолуогун (НДС) сүрүн ыстаапката 20%-тан 22%-ҥа диэри үрдүөҕэ, ол аата табаар уонна өҥө үксэ ыарыллар. Ол эрээри, күннээҕи наадалаах сүрүн табаардар сыаналара улаатыа суоҕа. Ол курдук, килиэп, үүт, эт, балык, оҕо аһылыга уонна оҕоҕо аналлаах атын табаардар, куруппалар уонна эмп-том көрүҥнэригэр нолуок чэпчэтиилээх ыстаапката оннунан хаалар.

Дьиэ-уот өҥөтүн төлөбүрэ эбиллэр

Ол иһигэр НДС сүрүн ыстаапката улаатарынан, 2026 сылга дьиэ-уот тарыыптара икки төгүл үрдүөхтэрэ: тохсунньу 1 күнүттэн уонна алтынньы 1 күнүттэн. Тохсунньуга бары эрэгийиэннэргэ ортотунан 1,7%, оттон күһүҥҥү үрдээһин эрэгийиэнтэн тутулуктаах.

Бэйэ дьарыктаахтарга больничнай харчытын төлүөхтэрэ

2026 сылтан бэйэ дьарыктаахтар — самозанятайдар мэдиссиинэ страховкатыгар баҕа өттүнэн усунуос төлүүр кыахтаныахтара. Саҥа сокуонунан гражданин страховка кээмэйин талар бырааптаах — 35 эбэтэр 50 тыһыынча солкуобай уонна онтон 3,84% (ый аайы 1 344 солк. эбэтэр 1 920 солк.) төлүүр. Больничнай харчытын ылар быраап алта ый тухары эҥкилэ суох төлөөбүт эрэ кэннэ үөскүүр.

Оҕолоох ыалларга нолуок кэшбэгэ бэлэмнэннэ

2026 сыл тохсунньутуттан икки уонна онтон элбэх оҕолоох ыалларга дохуот нолуогун (НДФЛ) сороҕун төнүннэрэр сокуон үлэлиэҕэ. Кэшбэги ыларга ирдэбиллэр:

• төрөппүттэр иккиэн 13% ыстаапкалаах НДФЛ төлөнөр дохуоттаах буолуохтаахтар;
• дохуот дьиэ кэргэн хас биирдии чилиэнигэр аахтахха, эрэгийиэннээҕи тиийинэн олоруу алын кээмэйин 1,5 төгүлүн куоһарыа суохтаах;
• төрөппүттэр иэстэрэ суох буолуохтаах;
• оҕолор саастара 18 диэри, эбэтэр, өскөтүн оҕо идэлээх уонна үрдүк үөрэххэ күнүскү салааҕа (очная форма) үөрэнэр буоллаҕына, 23 сааһыгар диэри.

Кэшбэги ыларга бэс ыйын 1 күнүттэн алтынньы 1 күнүгэр диэри Соцпуондаҕа сайабылыанньа биэриэххэ наада. Кэшбэк кээмэйэ киһи аайы тус-туһунан: ол 13% ыстаапканан нолуок төлөммүт дохуоттан 7%-на буолар.

Суоппар дастабырыанньатын аптамаатынан уһатыы тохтуур

Бастакы болдьоҕо 2023 сылга бүтэн баран, уһатыллыбыт суоппар дастабырыанньатын 2026 сылга аптамаатынан уһатыахтара суоҕа. Массыына хаһаайыттара бырааптарын уларыттарга сайабылыанньа биэриэхтээхтэр. ГИБДД-га барыах иннинэ мэдиссиинэ хамыыһыйатын ааһар уонна түөрт тыһыынча солкуобай кээмэйдээх судаарыстыбаннай пошлинаны төлүүр ирдэнэр. Бэйэни кытта пааспары уонна эргэ дастабарыанньаны илдьэ кэлиэххэ наада.