Ааҕар балаҕан бастакы бибилэтиэкэрэ

Билиигэ-сайдыыга угуйбут, кэскиллээҕи, үйэлээҕи түстээбит, дьоҥҥо-сэргэҕэ кэрэни сахпыт Мария Кирилловна Потапова быйыл төрөөбүтэ 100 сыла туолла.

Бибилэтиэкэ билии-көрүү төрдө – бу сырдык тыыннаах өркөн өй санаата, дьон олоҕо-дьылҕата. Кэнтик нэһилиэгэр 1940 сылга ааҕар балаҕан үлэтин саҕалаабыта, райсовет уурааҕынан Мария Кирилловна Потапова ааҕар балаҕан бастакы бибилэтиэкэринэн анаммыта.

Көмүлүөк оһохтоох саҥа тэрилтэҕэ дьон-сэргэ түмсэн мунньахтыыра, бырааһынньыктыыра, ааҕарга-суруйарга үөрэнэрэ. Оччолорго Сэбиэскэй былаас ааҕар балаҕан үлэһиттэрэ дьону көҕүлүүр, маассабай үлэни олус күүскэ өрө тутан үлэлээбиттэрэ. Бибилэтиэкэни кэлимник аһыы саҕаланыытыттан, тыа бибилэтиэкэрдэрэ нэһилиэк иһинэн култуурунай-сырдатар үлэни тэтимнээхтик ыытыһан, холкуос аайы “Кыһыл муннуктары” тэрийсэн, ыаллары кэрийэ сылдьан агитатордаан, кинигэ уларсар көһө сылдьар пууннары арыйан, билии сырдык мичээрин бэлэхтиир нэһилиэк тутаах үлэһиттэринэн буолбуттара.

Мария Кирилловна 1925 сыл от ыйын 16 күнүгэр Үөһээ Бүлүү оройуонун II-с Үөдүгэй нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Аҕата — Кирилл Михайлович (Кииччэ оҕонньор) — Кэнтик нэһилиэгин төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ, Боччойо кинээс орто уола буолар.
Сэрии кэмигэр үлэһит илии тиийбэтинэн 17-18 саастаах эдэр ыччаты, кыргыттары Дьокуускай куоракка болуотунньук ыарахан үлэтигэр ыҥырбыттара. Онно Мария Кирилловна 1942 сылтан 1944 сылга диэри болуотунньугунан үлэлээбит, онтон 1944 сыллаахха доруобуйатынан сыыйыллан төрөөбүт дойдутугар кэлбит.

1945 сыл тохсунньу 3 күнүттэн 1958 сыл муус устар 24 күнүгэр диэри баартыйа райкомун бибилэтиэкэринэн үлэлиир, уопсайа бибилэтиэкэ эйгэтигэр 16 сыл үлэлиир. 1959 сыл ыам ыйын 1 күнүттэн 1963 сыл от ыйын 7 күнүгэр диэри Далыр сибээс тэрилтэтигэр телефонистканан үлэлэлиир. 1963 сыл от ыйын 8 күнүттэн 1990 сыл атырдьах ыйын 11 күнүгэр диэри «Союзпечать» бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри киоскерынан бэриниилээхтик үлэлиир.
Мария Кирилловна элбэх хаһыаты, сурунаалы, аккырыыкканы, значогу, сурутуу кинигэтин, маарканы уо.д.а. атыылаан «Союзпечать» тэрилтэтигэр үп-харчы киллэрбитэ үгүс. Элбэх махтал суругунан, бочуотунай кырааматаларынан наҕараадаламмыта. 1964 сыл тохсунньу 23 күнүгэр үчүгэй үлэтин уонна сэмэй майгытын иһин Бочуот дуоскатыгар тахсар.

Олоҕун сүрүн соругун толорбут ийэ киһи элбэх оҕолооҕунан Ийэ буолуу I, II , III истиэпэннээх мэтээллэринэн бэлиэтэммитэ, өр сыллаах үлэтинэн «Үлэ бэтэрээнэ» мэтээлинэн наҕараадаламмыта, тыыл бэтэрээнэ.

Мария Кирилловна сибээс үлэтигэр кырата суох кылааты киллэрсибитэ, ис сүрэҕиттэн кыһаллан үлэлээбитэ.  Оҕолоро бары үлэ бэтэрээннэрэ. Сиэннэрэ бары үрдүк үөрэхтээхтэр, өрөспүүбүлүкэ араас улуустарынан, Дьокуускай куоратынан үлэлии сылдьаллар. Хос сиэннэрэ оскуола уонна үөрэх тэрилтэлэригэр үөрэнэллэр.

Бу дьоһун суолталаах бэлиэ күннэртэн бибилэтиэкэ устуоруйатыгар элбэх киһи үлэлээн, нэһилиэк култуурунай, социальнай олоҕор биллэр суолу-ииһи хаалларбыттара, улуус бибилэтиэкэтин эйгэтин сайдыытыгар дьоһун кылааттарын киллэрбиттэрэ. Билигин сырдык, киэҥ-куоҥ бибилэтиэкэҕэ күннэтэ дьон тоҕуоруһа мусталлар, ааҕааччыга төгүрүччү сөптөөх усулуобуйа тэриллэн, билиилэрин-дьоҕурдарын сайыннарар аныгылыы көрүү киллэриллэн бибилэтиэкэ үлэтэ сайдар, тупсар.

Мария Ушницкая тиксэриитэ