Аахтым, сөхтүм, үөрдүм…

Оҕону кытта 51 сылтан ордук, ол иһигэр 48 сылтан тахса оҕо бибилэтиэкэрэ диэн идэбинэн оҕо ааҕыытын салайан, оҕолор оскуолаҕа үчүгэй сыананы ылалларыгар, үтүө дьон буола улааталларыгар балай да көмөлөспүт курдук сананан кэллим. Бу сыллар усталарыгар төһөлөөх кинигэни, хаһыат, сурунаал сонунун бэрийбитим буолуой? Ол онтон сөҕөрүм да, сөбүлүүрүм да, үөрэрим да үгүс буоллаҕа.

Сөхпүтүм, үөрбүтүм диэн бу соторутааҕыта Ю.А.Троев кинигэ бэчээттиир кыһатыгар тахсыбыт 432 страницалаах “Үлэ, идэ үөрүйэҕинэн” диэн кинигэттэн. Ааптар – СӨ үтүөлээх учуутала, Учууталлар учууталлара, Кэбээйи улууһун бочуоттаах олохтооҕо А.Н.Васильева. Анна Николаевна 40 сыл устата төрөөбүт ийэ тыл сайдарыгар ис сүрэҕиттэн бэринэн туран үлэлээн төһөлөөх оҕону тыл кэрэтигэр уһуйан, саха суруйааччыларын айымньыларын ырытан-өйдөтөн, суруйааччылар тустарынан кэпсээн, үтүө-мөкү, сиэр-майгы тугун-ханныгын быһааран-тиэрдэн ыччат олоххо тирэхтээх буоларыгар уһуйан-үөрэтэн кэллэҕэ!

Кинигэ миэхэ тиксээтин, киэһэ билсэргэ санаан арыйан баран хайдах да арахпакка түүнү быһа ааҕан бүтэрэн кэбистим. Ол курдук аахтар ааҕан бара тураҕын…

12 түһүмэхтэн турар: “Киһи дэтии кэрдииһинньигэ”, “Уһун олохтон одоҥ-додоҥ ахтыылар”, “Ахтыһар-санаһар амарах дьүөгэлэр”, “Үтүө дьоннуун үөрдүһэн”, “Кутурҕан куруус кэпсээнэ” уонна да атыттар.

Аатын курдук, уһун сыллаах үлэтин, олоҕун  туһунан араас сылларга суруйбут ахтыыларыттан, дакылааттарыттан, ыстатыйаларыттан таҥыллан тахсыбыт баай ис хоһоонноох кинигэни сахалыы саҥалаах сааһыттан тутулуга суох биһирээн ааҕарыгар саарбахтаабаппын.

Аны Бүлүү Баппаҕаайытыгар, Ньурба Маарыгар, төрөөбүт Кэбээйитин дьоно бэйэлэрин да туһунан, билэр да дьоннорун: аймахтарын, учууталларын, төрөппүттэрин туһунан ааҕан төһөлөөх дьоллоноллоро-үөрэллэрэ сэрэйиллэр эрэ.

Сөхпүтүм диэн баар – Анна Николаевна оскуолаҕа үөрэммит сылларыгар үөрэппит учууталларын хас биирдиилэрин ким ханнык предмети үөрэппитин, ааттарын толору умнубакка барытын суруйбут! Барыта 177 ыстатыйа, ол иһигэр олоҕун аргыһа, эрэллээх доҕоро, тапталлаах аҕа, эһээ өрөспүүбүлүкэҕэ тыа хаһаайыстыбата сайдарыгар бэринэн туран араас салайар үлэлэргэ үлэлээбит Гаврил Данилович аҕыйах ыстатыйата киирбит.

Оҕону, эдэр көлүөнэни кытта үлэлии сылдьар дьоҥҥо олус туһалаах “Дакылааттар, сценарийдар”  түһүмэххэ Т.Е. Сметанин, И.Р.Петров, А.И. Софронов, П.А. Слепцов – Ойуунускай бэлиэ күннэригэр анаан суруллубут матырыйааллары киһи долгуйа ааҕар.

Ааптар тус архыыбыттан киирбит 47 хаартыска кинигэ ис хоһоонун, суолтатын өссө үрдэтэр. Анна Николаевна ааҕааччыларыгар “Аан тыл” анаабыт: “Бу курдук кинигэни улахаҥҥа ааҕан, оҕолорбор, чугас дьоммор биһирэмнээн туттарар бэлэҕим диэн бэлэмнээтим. Ону кытта олоҕум, идэм, үлэм үөрүйэҕинэн суруйуум оҕо дьоммор, баҕар, туох эмэ кыымы кыбытаарай, санааны саҕаарай, туһугар туһалаарай диэн бүөм санаа да ханна барыай”.

Дьэ, чахчы!

Күндү Анна Николаевна, этэҥҥэ доруобай сылдьан, саргылаах олоҕуҥ уһаан, сахаҥ дьонун өссө да үөрдэ, сөхтөрө сылдьаргар баҕарабын.

Ааҕааччы быһыытынан да, идэм сиэринэн да арай бииртэн хомойдум – кинигэ баара-суоҕа 100 ахсаанынан эрэ тахсыбыт. Ааптар бэйэтин үбүнэн таһаарбыт диэн өйдөөтүм. Ааспыт сыл Педагог уона уһуйааччы сыла буоллаҕына, үүммүт 2024 сылбыт Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Оҕо саас сыллара биллэриллэн үлэ саҕаланна. Туһааннаах тэрилтэлэр болҕомтоҕо ылан, “Үлэ, идэ үөрүйэҕинэн” кинигэни ааҕан, ырытан, эбии таһаараллара буоллар үөрэх, иитии, сиэр-майгы, а.э. духуобунас дьыалатыгар үйэлээх өйдөбүнньүк буолуо этэ диэн этиилээхпин.

Матрена Аргунова,

библиотечнай үлэ бэтэрээнэ,

Дьокуускай