Аармыйа тыйаатыра – Саха сиригэр “Армейскай култуура күннэригэр”

Арассыыйа аармыйатын Киин Академическай тыйаатыра Саха сиригэр кэлиэн иннинэ тыйаатыр дириэктэрэ Милена Авимскаялыын маннык кэпсэппиппит.

Милена Юрьевна Авимская, Арассыыйа аармыйатын Киин Академическай тыйаатырын дириэктэрэ:

— Арассыыйа тыйаатыра, бастатан туран, Кыһыл уонна Сэбиэскэй аармыйа тыйаатырын устуоруйата, биллэн турар, дьон дьылҕатыттан түмүллэр. Бастатан туран — артыыстар дьылҕаларыттан. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыыга биллэр кылааттарын Кыһыл Аармыйа Киин тыйаатыра уонна 19 фронт биригээдэтин артыыстара киллэрбиттэрэ. Кинилэр байыастары кытары 1418 күн бииргэ сылдьан, Белорусскай вокзалтан атаарыыттан Рейхстаг үктэлигэр тиийэ, кэнсиэринэн түмүктээбиттэрэ.

Аармыйа тыйаатырын устуоруйата ону таһынан архитектурнай уонна художественнай сыаннастартан турар. Онтон сүрүннэринэн биэс сулус быһыылаах аан дойдуга соҕотох дьиэ буолар. Сэбиэскэй худуоһунньуктар тыйаатыр эркиннэригэр уонна өһүөлэригэр уруһуйдаабыт бастыҥ хартыыналара билигин эмиэ аан дойду ойуулуур-дьүһүннүүр култууратын ситиһиитинэн буолаллар.

Патриотическай хайысхалаах испэктээктэр тыйаатыр репертуарын 70% ылаллар, ону сэргэ классическай нуучча, омук литэрэтиирэтэ ылар. Репертуарга сыл аайы аныгы пьесаларынан испэктээктэр хайаан да баар буолаллар. Холобур, драматурдар Светлана Тишкина (Луганскай) уонна Ольга Манько (Севастополь) суруйбут “Серая зона” испэктээктэрэ. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 80 сылыгар Улахан сыанаҕа Виталий Павлов аныгы пьесатынан “Знамя Победы” диэн Арассыыйа норуодунай артыыһа И. С. Угольников испэктээгин премьерата буолбута.

Аармыйа тыйаатыра сылдьыбатах сирэ диэн Арассыыйа каартатыгар суоҕун кэриэтэ. Ол гынан баран, Саха сирин курдук улахан иэннээх сиргэ тиийэ иликпит. Биһиги бу сылдьа илик өрөспүүбүлүкэбитигэр бастакы гостуруолбут кэлэктииппитигэр уонна Саха сирин олохтоохторугар бэлиэ түгэни хаалларыан баҕарабыт. Армейскай култуура күннэрэ — тыйаатырга саҥа уонна дьоһуннаах үгэс. Маннык гостуруоллар Санкт-Петербурга, Тыва Өрөспүүбүлүкэтигэр буолбуттара.

Култуура бу улахан суолталаах түгэнэ биһиги дойдубут баай устуоруйатын уонна култуурунай нэһилиэстибэтин харыстыырбыт наадатын санатыахтаах. Олох сыаннастарын, дойдуга ытык иэс уонна байыастар хорсун быһыыларын туһунан билиини үүнэр көлүөнэҕэ тириэрдиэхтээх. Саха сиригэр көрдөрүөхтээх “Биһиги маяктарбыт” бырагыраамабыт байыаннай дьайыы дьоруойдарын чиэстээһин үгэһин хаалларарыгар эрэнэбин.

“Биһиги майаактарбыт”

Арассыыйа аармыйатын Киин Академическай тыйаатыра “Армейскай култуура күннэрин” чэрчитинэн “Биһиги майаактарбыт” анабыл биэчэри ыытта. Бырагыраамаҕа көлүөнэлэр сибээстэрэ көрдөрүлүннэ. Ол эбэтэр сыанаҕа уонна улахан саалаҕа Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээннэрин эрэ буолбакка, Арассыыйа эдэр дьоруойдарын эмиэ чиэстээтилэр.

Бэс ыйын 25 күнүгэр Доҕордоһуу болуоссатыгар Арассыыйа аармыйатын Киин академическай тыйаатырын уонна Д. К. Сивцев‑Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет судаарыстыбаннай тыйаатырын артыыстара кыттыылаах “Биһиги майаактарбыт” холбоһуктаах кэнсиэр буолла.

«Улахан бырагыраама, бастатан туран, дойдубут байыаннай устуоруйатыгар, биһиги норуоппут уонна аармыйа биир сомоҕо буолууларыгар ананар. Билигин биһиги байыастарбыт дойду олоҕун туһугар охсуһаллар уонна хайаан да кыайыахтара. “Армейскай култуура күннэрэ” элбэх кэрэхсэбиллээх күннэри аҕаллыннар. Өрөспүүбүлүкэҕэ, дойдуга биһиги сомоҕолоһуубут уонна норуот, аармыйа сомоҕолоһуута өссө бөҕөргөөтүн”, — диэн РФ бэрэсидьиэнин иһинэн Саха сирин бастайааннай бэрэстэбиитэлэ, өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Андрей Федотов эҕэрдэлээтэ.

Бу күн Ил Дархан Айсен Николаев Махтал суругун Арассыыйа аармыйатын Киин Академическай тыйаатырын кэлэктиибигэр, Арассыыйа норуодунай артыыската Ольга Богдановаҕа туттарда.

Кэнсиэркэ көрөөччүлэр тэҥҥэ ылластылар

Кэнсиэр “Белорусский вокзал” киинэттэн Булат Окуджава “Нам нужна одна Победа” ырыанан саҕаланна. Ырыаны Арассыыйа аармыйатын тыйаатырын уонна Опера, балет судаарыстыбаннай тыйаатырын артыыстара толордулар. Кэнсиэркэ Арассыыйа норуодунай артыыһа Ольга Богданова уонна тыйаатыр, киинэ артыыстара Тимур Еремеев, Жанетта Гурская, Опера уонна балет тыйаатырын сүрүн солистара Алексей Емельянов, Николай Попов, Юрий Баишев, Прасковья Герасимова, балет, хор артыыстара уонна Опера тыйаатырын симфоническай аркыастыра кытыннылар.

Көрөөччүлэр “От героев былых времен” диэн уруккуттан билэр уонна сөбүлүүр ырыаларын ытыс тыаһынан көрүстүлэр.

Саха сирин олохтоохторугар өссө биир бэлэҕинэн бэс ыйын 26–28 күннэригэр А. Пушкин аатынан Нуучча академическай драматическай тыйаатырыгар буолбут, Арассыыйа үтүөлээх артыыһа Андрей Бадулин туруорбут “Дом под снос” испэктээгэ буолла. Испэктээккэ РСФСР норуодунай артыыһа Алина Покровская уонна Арассыыйа үтүөлээх артыыһа Сергей Колесников сүрүн оруоллары толордулар. Бу туруоруу — көрөөччүлэр сөбүлүүр испэктээктэриттэн биирдэстэрэ. Алина Покровскаяны көрөөччү “Офицеры” диэн номох буолбут киинэҕэ Любовь Трофимованы оонньообутунан билэр.

Ытыктабыл бэлиэтин биллэрдилэр

“Саха сирин дьонун — Арассыыйа дьоруойдарын эҕэрдэлиибит. Биһиги эһиги норуот өйүгэр-санаатыгар үйэлэргэ хаалар хорсун быһыыгытынан уонна бэйэни харыстаммат майгыгытынан киэн туттабыт. Саха сирэ дойду көмүскэлигэр улахан кылаатын киллэрбитэ, Дьоруой аатын ылбыт буойуттары барыларын ытыктыыбыт”, — диэн Арассыыйа норуодунай артыыһа Ольга Богданова ытыктабылын биллэрдэ.

РФ Оборуонаҕа министиэристибэтин култуураҕа департаменын култуурунай бырагыраамаларга отделын начаалынньыга Ольга Фаллер РФ Оборуонаҕа министиэристибэтин “Генерал-майор Александр Александров” мэтээлин Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын диэйэтэллэригэр туттарда.

Олус элбэх көрөөччүлээх “Биһиги майаактарбыт” биэчэр Саха сирин уонна дойду урукку уонна билиҥҥи дьоруойдуу быһыыларын санатан, куорат култууратын олоҕор чаҕылхай түгэнинэн буолла.

“Армейскай култуура күннэрин” кыттыылаахтара Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыыга анаммыт Туймаада ыһыаҕар ыалдьыттаан, Саха сирин, норуот баай култууратын уонна төрүт үгэстэрин билсэн бардылар.