Ахсынньы 7 күнэ — СӨ Норуоттарын төрүт култууратын күнэ

СӨ Норуоттарын төрүт култууратын күнүн иитинэн Дьокуускайга “Гармония языков и величие традиций” тэрээһин ыытыллыаҕа. Тэрээһин аан бастакытын үс күн устата – ахсынньы 5-7 күннэригэр буолуоҕа.

Ол курдук, ахсынньы 5 күнүгэр “Тыл – норуот дууһата” диэн Саха сирин норуоттарын төрөөбүт тылларын чөл хаалларар, сайыннарар бырайыактары билиһиннэриэхтэрэ. Кыайыылаахтар номнуо олоххо киллэрбит бырайыактарын кэпсиэхтэрэ.

“Төрөөбүт тыл – норуот баайа” өрөспүүбүлүкэтээҕи күөн күрэс 2023-2024 сс. кыайыылаах бырайыактарын билиһиннэриэхтэрэ, быйылгы сыллааҕы кыайыылаахтары наҕараадалыахтара. Бу төрөөбүт тылы сайыннарыыга, киэҥник тарҕатыыга сыыппараны киллэрии, үөрэтии бырайыактарын күөн күрэһэ буолар.

Кулаковскай аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин иһитиннэрэр-анаалыыстыыр үлэ салаатын сэбиэдиссэйэ Анастасия Шарошкина: “Бу тэрээһин  XXI үйэҕэ диэри илдьэ кэлбит саамай баайбытын – норуот быһыытынан билиниллэр тылбытын хайдах чөл хаалларабыт диэн ыйытыыга хоруйунан буолар.

Былаһаакка икки сүрүн блоктан турар: түмүк үлэлэри көрдөрүү, ситиһиилээх, кыайыылаах бырайыактары уонна түмүккэ саҥа лидердэри билиһиннэрии. Быйыл өрөспүүбүлүкэ 23 улууһуттан 77 сайаапка киирдэ, 5 сүрүн хайысханан ыытыллар”, – диэн бэлиэтиир.

Итини тэҥэ, “Чабырҕах: өбүгэлэрбит саҥалара” күөн күрэс ыытыллыаҕа. Пресс-кэмпириэнсийэҕэ иһитиннэрбиттэринэн, Таатта, Мэҥэ Хаҥалас, Чурапчы, Уус Алдан, Сунтаар, Нам улуустарыттан уонна Дьокуускай куораттан номнуо сүүстэн тахса сайаапка киирбит.

Эмиэ ити күн саха тылын үөрэппит кэлии нууччалар туһунан “Уроки якутского” документальнай киинэ биһирэмэ буолуоҕа.

Иккис күн “Оонньуулар – омуктар икки ардыларынааҕы сомоҕо тирэх” диэн Саха сиригэр олорор норуоттар оонньууларын көрдөрүөхтэрэ. Барыта уонтан тахса норуот оонньуутугар күрэхтэһиэхтэрэ. Тэрээһин Уу тырааныспарын институтугар буолуоҕа. “Этно-кампус: Арассыыйа норуоттарын оонньуулара” былаһааккаҕа хас биирдии киһи араас норуоттар оонньууларын оонньоон холонон көрүөҕэ. “Эрмээннэр, таджиктар, нууччалар, сахалар оонньуулара номнуо бэлэм, бүрээттэр, тувиннар оонньууларын аҕалыахтаахтар. Оонньууну уопсастыбаннай тэрилтэлэр бэрэстэбиитэллэрэ бэйэлэрэ ыытыахтара. Күн иккис аҥаарыгар “Хотугу оонньуу күүстээх эрчимэ” күрэхтэһиилэр буолуохтара. Кыттааччылар маамыкта быраҕыахтара, наартаны ойуохтара, “Ноори” эбэҥки оонньуутун оонньуохтара”, – диэн Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин ресурснай киинин салайааччыта Екатерина Егорова этэр.

Үһүс күн “Саха сирин норуоттарын сомоҕолоһуута: култуура, үгэс, суолта” тэрээһини иилээн-саҕалаан ыытыахтара. Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин омуктар икки ардыларынааҕы сыһыаннаһыыларыгар салаатын салайааччыта Ирина Стрекаловская бэлиэтииринэн, бу Арассыыйа норуоттарын сомоҕолоһуутун сылыгар – 2026 сылга бэлэмнэнии буолар. Былырыын бу күн чэрчитинэн бэстибээл тэрийбит эбит буоллахтарына, быйыл өрөспүүбүлүкэҕэ олорор национальнай култуурунай түмсүүлэри киэҥник билиһиннэрэргэ санаммыттар. “Хас биирдии норуот бэйэтин төрүт таҥаһын таҥнан кэлэн быыстапка туруоруоҕа, манна астарын-үөллэрин, норуоттарын ураты бэлиэлэрин билиһиннэриэхтэрэ. Ону таһынан, 2024-2025 сылларга туох үлэни ыыппыттарын видеонан презентация оҥорон көрдөрүөхтэрэ. Итиэннэ биир нүөмэри бэлэмниэхтэрэ”, – диэн этэр.

А.Е.Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин иһинэн 36 норуот түмсүүтэ баарыттан, быйыл 14 түмсүү презентация көрдөрөргө сайаапкаламмыт, итини таһынан өссө Мииринэй, Өлүөхүмэ, Орто Халыма улуустара видеонан кыттыахтара.

“Үс күннээх тэрээһини “Култуура эгэлгэтэ – Саха сирин модун күүһэ” бырааһынньыктааҕы кэнсиэр ситэрэн-хоторон биэриэҕэ. Көрөөччүлэргэ кыһыҥҥы остуоруйаны бэлэхтиэхпит. Тоҥ балыгы , туундара бырааһынньыгын, кыһыҥҥы көрү-нары көрдөрүөхпүт. Саайт нөҥүө билиэти эрдэттэн үлэһиэххэ, кэнсиэргэ босхо сылдьыахха сөп”, – диэн Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин генеральнай дириэктэрин солбуйааччы Розалия Колосова эттэ.

Итини тэҥэ, эбиэттэн киэһэ ыччакка аналлаах “ЭТНО-Движ” аныгы этническэй муусука үҥкүүлүүр былаһаакката үлэлиэҕэ.

Санатан эттэххэ, ахсынньы бастакы өрөбүлэ Ил Дархан Айсен Николаев 2023 сыл сэтинньи 7 күнүнээҕи Ыйааҕынан, СӨ Норуоттарын төрүт култуураларын күнүнэн биллэриллибитэ. Бу, араас норуоттар култуураларын чөл хаалларар, сайыннарар, төрүт үгэстэрин бөҕөргөтөр уонна Саха сирин норуоттарын сомоҕолуур соруктаах. Үс күннээх тэрээһин толору бырагырааматын манна көрүҥ.