Айтиттан – агрономҥа

Урут бэйэ дьыалалаах диэн, сылгы, ынах, сибиинньэ, куурусса  иитэн хаһаайыстыбаны хаҥатар дьону ааттыырбыт. Онтон кыһыннары оҕурсу, помидор үүннэрэр тэпилииссэлэри сөҕөрбүт. Тохсунньу томороон тымныытыгар  клубника үүннэрэр туһунан толкуй да суоҕа. «Ыалым уол үүннэрбит клубниката» диэн билэр кыыһым бассаапка* (признана экстремисткой организацией, ее деятельность запрещена в России)   таһаарбытын сэргии көрбүтүм. Ыйыталаһан билбитим, айти эйгэтигэр ситиһиилээхтик үлэлии сылдьыбыт Валерий Евдокаров диэн эдэр киһи кыһыннары клубника үүннэрэр буолбут. Бүгүн Валерийы кытта кэпсэтиибин билиһиннэрэбин.

Айти эйгэтиттэн сынньанарга быһаарыммытым

– Мииринэй оройуонуттан төрүттээхпин. Идэм прикладной информатика буолар. Төрөппүттэрим туһунан кэп­сиир буоллахха, ийэм педагогическай институкка учууталлыыр, аҕам мэхээнньик, сыбаарсык. Үөрэхпин бүтэ­риэхпиттэн айти эйгэтигэр аҕыс сыл устата үлэлээтим. Биһиги тэрилтэбит инбэлиит оҕолору ыраахтан олорон үөрэтии бырайыак чэрчитинэн, судаарыстыбаннай тэрилтэлэргэ провайдер өҥөтүн оҥорор этэ. Чахчытын эттэххэ, айти эйгэтиттэн олус сылайбытым. Сөбүлүүр дьарыкпынан ылсан үлэлиэхпин өрүү саныырым. Сөбүлүүр уонна сатыыр диэн икки тус-туһунан өйдөбүл. Онон мин сөбүлүүр эйгэбин таллым. Оҕуруот үүннэриитин уруккуттан сэҥээрэбин. Хас да сыллааҕыта аһыы биэрэстэри, черри суортаах помидордары олордо сылдьыбытым. Биирдэ ютубка клубника үүннэриитин көрөн баран олус интэриэһиргээбитим. Кыһыннары үүнэр бөдөҥ клубникалар тустарынан санаа миигиттэн арахпатаҕа. Дьиэ кэргэммин кытта сүбэлэһэн баран ылсарга быһаарыммытым. Үгүс дьон соһуйбута, оттон төрөппүттэрим бастаан утаа дьиктиргээн баран билигин киэн тутталлар, астыналлар. Онуоха хамсатар сүрүн төрүөтүнэн биһиэхэ, Дьокуускайга, клубника олус күндүтэ буолар. Туорт ас­­тааччылар, сакалааттаах клубника дьөрбөтүн атыылааччылар өрүү сибиэһэй клубниканы көрдүүллэрин билэбин. Хантан эрэ ыраах сиртэн кэлбит клубника хамаҕатык атыыга барар буоллаҕына, бэйэбит куораппытыгар үүммүт клубника өссө түргэнник атыыланыа дии санаан ылсыбытым.

Бастакы үүнүү үөрүүтэ

– Бастакы хардыыларбын оҥорорбор Дьокуускай Автодорожнай уулуссатыгар киэҥ-куоҥ уораҕайы куортамныырга күһэллибитим. Ааспыт сыл муус устартан онно пиэрмэм ис бараанын оҥорон саҕалаабытым. Арассаадаларбын атырдьах ыйын ортотуттан олордубутум. Бастакы үүнүүбүн балаҕан ый бүтүүтэ хомуйан наһаа үөрбүтүм. Пиэрмэм иһигэр уот ситимиттэн уонна кондиционердартан уратыны барытын бэйэм илиибинэн оҥорбутум. Бары тэриллэрбин Москваттан, Крас­нодартан са­каастаан ылбытым. Ханнык даҕаны субсидияҕа, граҥҥа тиксибэтэҕим, бырайыак көмүскээбэтэҕим. Айти эйгэтигэр баар бииси­нэспит өлүүтүн бастакы хапытаал быһыытынан туһаммытым. Туох барыта ютубка көстөрүн курдук судургу буолбатах. Саҥа саҕалыырбар алҕастар да бааллара. Килиимэтин, үүнээйи аһылыгын, олордуу дириҥин учуоттаабатах түгэннэрим ханна барыахтарай. Онон кэлэр дьыл кэмигэр бу сыыһаларбын хатылыа суохтаахпын. Клубникабын сайын үүннэрбэппин, тоҕо диэтэххэ, килии­мэти тутуу уустуктардаах буолуоҕа. Билиҥҥи туругунан, 1200 угу олордубутум.

250 киилэ атыыланна

– Бастакы үүнүүттэн ыла уопсайа 250 киилэни хомуйдум. Дьокуускай лааппыларыгар, маҕаһыыннарыгар туттарабын. Барыс туһунан этэр билигин эрдэ. Икки сыл устата ситиһиилээхтик үлэлээтэхпинэ, дохуоттаныахпын сөп. Үүннэрэр ­суордум – «фавори» диэн.  Бу өлгөм үүнүүлээх, бөдөҥ ас­­таах суорт буолар. Ону таһынан, көрүүтэ-ис­тиитэ судургу, хаппырыыһа суох диэн талбытым. Үлэһиттэри ылыы туһунан толкуйдуур эрдэ. Барытын соҕотох көрөбүн-истэбин, ардыгар кэргэним көмөлөһөр. Кэлэр күһүн алтынньы саҥата арассаадаларбын үүннэрэн, клубникаларбын олордору былаанныыбын. Маны таһынан, арассаада атыылыыр туһунан эмиэ толкуйдуубун.

Сүбэ

– Саҥа саҕалаабыт буолан, дьоҥҥо-сэргэҕэ сүбэ биэрэр кыаҕым суох.   Арай биири этиэхпин сөп, киһи сөбүлүүр, сүрэҕэ сытар дьарыгар ылсыахтаах. Онон саҥа саҕалааччыларга ситиһиини баҕарабын.

(*признана экстремисткой организацией, ее деятельность запрещена в России)