АЛРОСА дьоһун суолтаны олохтоох каадырдарга уурар

«Олохтоох каадырдары – бырамыысыланнаска» бырайыак бастакы кыттыылаахтарыттан биирдэстэринэн АЛРОСА буолар.2021 сылга диэри өрөспүүбүлүкэ 1400 олохтооҕун үлэнэн хааччыйар туһунан былаан өссө 2017 сыллаахха ылыллыбыта. 2018 сыллаахха АЛРОСА уонна Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутун судаарыстыбаннай кэмитиэтэ 2018-2022 сылларга «Олохтоох каадырдары – бырамыысыланнаска» дьоһун суолталаах бырайыагы олоххо киллэрэргэ сөбүлэһии түһэрсибиттэрэ. Бу кэмҥэ АЛРОСА бөлөҕөр, «Анаабыр алмаастарын» киллэрэн туран, Саха сирин 10 тыһыынчаттан тахса олохтооҕо (ол иһигэр, 2022 сыллаах­ха үс тыһыынча кэриҥэ) үлэлэммитэ.

Солбуллубат лиидэр

СӨ Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутун судаарыстыбаннай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Елена Калашникова кэпсээбитинэн, судаарыстыбаннай кэмитиэт сылы быһа ««Олохтоох каадырдары – бырамыысыланнаска» быра­йыак бастыҥ кыттааччыта» диэн куонкуруһу ыытар. Онуоха АЛРОСА олохтоох нэһилиэнньэни үлэнэн хааччыйарга солбуллубат лиидэринэн буолар.
– Куонкуруска кыттар тэрилтэлэр үлэлэрин түмүгүн сыаналыырга кэккэ түгэннэри учуоттуубут, – диэн Елена Виссарионовна тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. – Бастатан туран, олохтоох нэһилиэнньэни үлэҕэ ылыы уонна баста­йааннай төрүөккэ хаалларыы бырыһыана. Иккиһинэн, эдэр исписэлиистэргэ стажировканы тэрийии. Үсүһүнэн, дьарыктаах буолуу сулууспата ыыппыт үлэтэ суох дьонун идэҕэ үөрэтии кэнниттэн үлэҕэ ылыы. Төрдүһүнэн, бырайыагы олоххо киллэриини сонуну киэҥник тарҕатар сириэстибэлэргэ иһитиннэрии. 2017-2022 сылларга «Олохтоох каадырдары – бырамыысыланнаска» бырагыраама нөҥүө 49079 киһи үлэлэннэ, кинилэртэн 10 тыһыынчата АЛРОСА-ҕа ылылынна.
2022 сыл ситиһиилэриттэн биирдэстэринэн «Олохтоох каадырдары – бырамыысыланнаска» бырайыагы федеральнай таһымҥа билинии буолар. Ол курдук, ахсынньыга Москваҕа ыччаты үлэҕэ ылыы бастыҥ быраактыкаларын Бүтүн Арассыыйатааҕы куон­куруһун кыайыылаахтарын уонна призердарын наҕараадалаабыттара. «Лучшие практики адаптации, сопровождения и построения карьерной траектории молодого специалиста» номинацияҕа АЛРОСА үһүс миэстэни ылбыта кэрэхсэбиллээх. Номинацияҕа бэйэлэрин быраактыкаларын хам­паанньа бэрэстэбиитэллэрэ Юлия Карманова уонна Антон Попов чиэстээхтик көмүскээбиттэрэ. Бэлиэтээн эттэхпинэ, бу номинацияҕа 23 быраактыка көрүллүбүтүттэн финалга биэс эрэ быраактыка тахсыбыта.

Бииргэ үлэлээһини кэҥэтэн

Елена Калашникова эппитинэн, «Олохтоох каадырдары – бырамыысыланнаска» бырайыагы олоххо салгыы киллэрии чэрчитинэн, үлэтэ суох­тары уонна бырамыысыланнас тэрилтэлэрин сайаапкаларынан кэлбит дьону идэҕэ үөрэтии тэриллэр.
– 2022 сылга дьарык­таах буолуу сулууспатын уоргана ыыппыт 384 үлэтэ уонна дьарыга суох киһитэ үөрэннэ уонна бырамыысыланнас хампаанньаларыгар үлэҕэ ылылынна, – диэн Елена Виссарионовна иһитиннэрдэ. – Быйыл кэккэ хампаанньалар, ол иһигэр «Анаабыр ал­­маастарын», сайаапкаларынан 342 үлэтэ уонна дьарыга суох киһини үөрэтии былааннанар. Холобур, СӨ Дьарыктаах буолууга судаарыстыбаннай кэмитиэтэ «Анаабыр алмаастара» хампаанньаны кытары 300 киһини грохотовщик, компрессорнай тэрил машиниһын, сууйар-ыраастыыр массыына машиниһын, суолу оҥорор массыына өрөмүөнүн уонна тэриллэри өрөмүөннүүр силиэсэрдэр идэлэригэр үөрэттилэр.
АЛРОСА кэнники сылларга үөрэх тэрилтэлэрин кытары бииргэ үлэлээһини кэҥэттэ уонна ыччаты тардар соруктаах быраактыка уонна стажировка миэстэлэрин биэрэр. Хампаанньа быраактыкаҕа барарга-кэлэргэ босхо ты­­рааныспарынан хааччыйар, үрдүк үөрэҕи бүтэрдэхтэринэ үлэҕэ ылыллалларыгар мэктиэ биэрэр.

Үлэтэ суохтан – «БелАЗ» суоппарыгар

Игорь Ксенофонтов Амма улууһуттан төрүттээх. Урут ыраах эриэйсэлэргэ сылдьыбыта. Пандемия кэмигэр үлэтэ суох хаалан, инники олоҕун туһунан толкуйдаабыта. Сотору кэминэн «БелАЗ» самосвалы ыытарга үөрэтэр кууруска суруйтарбыта.
– АЛРОСА-ҕа самосвал суоппарынан 2022 сылтан үлэлиибин, – диэн кэпсээтэ Игорь. – Эбээһинэһим – «Юбилейнай» карьертан кимберлиттаах урууданы Айхаллааҕы 14 №-дээх хайа-байытар кэмбинээккэ тириэрдии. Миигин бу үлэ сөптөөх уонна туруктаах хамнаһынан, ону сэргэ АЛРОСА социальнай хайысхалаах хампаанньанан буолара интэ­риэһиргэппитэ. Холобур, кэлэктиибинэй дуогабар быһыытынан, элбэх чэпчэтии уонна мэктиэ көрүллэр. Саҥа миэс­тэҕэ үөрэнэрбэр биир идэлээхтэрим уонна Айхаллааҕы хайа-байытар кэмбинээт, АТТ-1 салалталара көмөлөспүттэрэ. Айхал дьоно аламаҕай үтүө санаалаахтар. Бөһүөлэк кыра, бары бэйэ-бэйэлэрин билсэллэр. Үгүстэр, эмиэ мин курдук, өрөспүүбүлүкэ араас улууһуттан хамнас өлөрө кэлбиттэр. Уопсай дьиэҕэ усулуобуйабыт үчүгэй, биир идэлээхтэрбин кытары доҕордостум.
Маннык улахан хампаанньа хамаандатыгар киирдэххинэ, бэйэҥ уонна бэйэҥ интэриэһиҥ эрэ туһунан буолбакка, биир идэлээхтэриҥ, уопсай дьыала туһунан толкуйдуугун. Үлэҕэ көхтөөх буоллахха, мэлдьи наадалаах буоларгар эрэллээхпин.

Үлэттэн тохтообокко эрэ үөрэнии

Ньургун Татаринов Таатта улууһун Уолба сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Оҕо эрдэҕиттэн автосилиэсэр буолар баҕалааҕа. Бу баҕа санаата кинини Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет автодорожнай факультетыгар сирдээбитэ. 2021 сылтан «Анаабыр алмаастарын» «Майаат» би­­риискэтигэр автосилиэсэринэн үлэлээн саҕалаабыта. Манна сыһыаран эттэххэ, Уолба 500-чэ олохтооҕуттан уонтан тахса киһи бу аахсыйалаах хампаанньаҕа үлэлиир.
– Аҕа саастаах биир идэлээхтэрим уонна уһуйааччыларым хайа хостуур тэрилтэ уратытын үөрэтэргэ көмөлөспүттэрэ, – диир Ньургун. – Карьер массыынатын уонна сири хаһар тиэхиньикэни өрөмүөннүүргэ үөрэппиттэрэ. Үлэлии сылдьан дойду эрэ буолбакка, омук тиэхиньикэтин өрөмүөннүүр идэҕэ эбии үөрэнии наадатын өйдөөбүтүм. 2022 сыллаахха «Майаат» бириискэҕэ үлэттэн босхоломмокко эрэ эбии тиэхиньиичэскэй үөрэҕи ылар кыаҕы хампаанньа биэрэрин туһунан билбитим. Ону интэриэһиргээбитим уонна хайа инженер-мэхээнньигэр хос үөрэнэргэ быһаарыммытым. Миигин Мииринэйдээҕи политехническай институкка ыыппыттара. Билигин үөрэнэ сылдьабын, үөрэҕим бүтүүтэ стажировкаланыахтаахпын уонна хайа инженер-мэхээнньигэ буолуохтаахпын.

Сөптөөх бэлиитикэ

СӨ Дьарыктаах буолууга судаарыстыбаннай кэми­тиэтин бэрэссэдээтэлин санаа­тынан, бастатан туран, олохтоох каадырдары өйөөһүҥҥэ өрөспүүбүлүкэ салалтатын сөптөөх бэлиитикэтэ көдьүүстээх түмүктэри көрдөрөр.
– Ил Дархан омук оробуочай күүһүн солбуйар соругу туруорбута, чуолаан «Олохтоох каадырдары – бырамыысыланнаска» бырайыак нөҥүө ити сорук олоххо киллэриллэр, – диэн Елена Калашникова этэр.
Айсен Николаев 2023 сылы Саха сиригэр Үлэ сылынан биллэрбитэ. Кини Судаарыстыбаннай Мунньахха сыл аайы оҥорор Туһаайыытыгар үлэ киһитин аатын үрдэтиини кэлэр сыллар сүрүн соруктарынан ааттаабыта. Туһаайыы сүрүн балаһыанньаларын олоххо киллэрии дьаһалларын былааныгар биһиэхэ эмиэ олохтоох каадырдары үлэҕэ ылыллар дьон ахсаанын элбэтэр сорук туруоруллубута.
Уопсайынан, бырайыак Саха сиригэр регистрациялаах уонна олорор хас биирдии киһиэхэ суоттаныллар. Бастатан туран, үлэтэ суоҕунан учуокка турааччылар үлэҕэ ылыллыахтаахтар. Ол да буоллар, өрөспүүбүлүкэ бары олохтоохторо бырагыраама кыттыылаахтарынан буолуохтарын сөп.

Алексей РУДЫХ суруйуутуттан тылбаас