АЛРОСА эдэр талааннары өйүүр социальнай үбүлээһинэ

Алмааһы хостооһун эйгэтигэр аан дойдутааҕы лиидэр уонна Саха сиригэр үлэни биэрээччи АЛРОСА хампаанньа өрөспүүбүлүкэ оҕолорун уонна ыччаты өйүүр социальнай көҕүлээһиннэргэ көхтөөхтүк кыттар. Бу үлэҕэ дьоһун миэстэни Саха сирин оҕолорун уонна ыччатын айар кыаҕын сайыннарарга көмөлөһөр Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондатын кытары бииргэ үлэлээһин ылар.

Үөрэх уонна айар үлэ дьүөрэлэһиитэ

АЛРОСА уонна СӨ Үүнэр көлүөнэ пуондатын улахан бырайыактарынан “Үүнэр көлүөнэ паарката” АНО (автономнай кэмиэрчэскэйэ суох тэрилтэ) буолар. Бу уопсастыбаннай эйгэ айар толкуй уонна дьоҕур сайдарыгар, ону сэргэ оҕолор уонна ыччаттар сынньаналларыгар араас өҥөнү оҥорор.
Былырыын Култуура уонна ускуустуба Арктикатааҕы судаа­рыстыбаннай института Саха сирин Үөрэҕин уонна билимин министиэристибэтин кытары АЛРОСА өйөбүлүнэн Үүнэр көлүөнэ пааркатын кытары бииргэ күүстэрин түмэн, “Креативнай индустриялар дьоҕус академиялара” (МАКИ) бырайыагы саҕалаабыттара. Бырайыак үөрэнээччилэр айар дьоҕурдарын са­­йыннарарга болҕомтону уурар.
– 2024 сыллаахха СӨ Үөрэҕин уонна билимин минис­тиэристибэтигэр үрдүк үөрэх кыһаларын экосистиэмэтигэр оскуолалары түмүүнү (интеграция) саҥалыы көрүү соруга турбута. Ол курдук, оскуолаларга киинэни устар, дизайннары оҥорор уонна үгэс буолбут салаа­лары аныгы көрүҥҥэ уларытар кыахтаах тэрил баар буол­бута. Биһиги Култуура уонна ускуустуба Арктикатааҕы судаарыстыбаннай института, өрөспүүбүлүкэ оскуолаларын уонна улуустарын киллэрэн туран, Креативнай индус­триялар дьоҕус академияларын кэнсиэпсийэтин оҥорбутуттан үөрэбит. Быйылгы үөрэх дьылыгар бырайыак бастакы түмүктэрэ билиннилэр, ол эбэтэр кэмпириэнсийэлэргэ (ол иһигэр, “Инникигэ хардыы”) кытыннылар, – диэн СӨ үөрэҕин уонна билимин миниис­тирин бастакы солбу­йааччы Михаил Присяжнай кэпсээтэ.
Бырайыак үс сүрүн хайыс­халаах: анал кылаас­тар, онлайн-оскуола уонна үөрэнээччилэргэ анал­лаах креа­тивнай индустриялар былаһааккалара. Анал кылаас­тар чэрчилэринэн, үөрэнээччилэр тыйаатыр ускуустубата, хореография, киинэ, муусука, IT уонна дизайн курдук хайысхалары дириҥник үөрэтэр кыахтаналлар. Култуура уонна ускуустуба Арктикатааҕы судаарыстыбаннай института учууталлары методология уонна билим өттүнэн өйүүр, ону таһынан, идэни үрдэтии куурус­тарын ыытар.

Креативнай кыахтар сайдыылара

Бырайыакка анал кылаастары арыйбыт 8 оскуола хайыы үйэ кыттыста. Олор ортолоругар Сахаполитиэхиньиичэскэй лиссиэй (Дьокуускай к.), Чурапчытааҕы гимназия, Одьулуун орто оскуолата (Чурапчы улууһа), «Эврика» оройуоннааҕы гимназия (Өлүөхүмэ улууһа), Чаппанда (Ньурба улууһа), Тааһаҕар (Бүлүү улууһа), Дьилиҥдэ (Өлөөн эбэҥки национальнай улууһа) уонна Амма-Наахара (Амма улууһа) орто оскуолалара бааллар.
“Креативнай индустриялар дьоҕус академияларын” чэрчитинэн фирменнэй кылаас­тар болҕомтолорун билиини-көрүүнү быраактыкаҕа туһаныыга уонна айар сорудахтарга уураллар. Үөрэнээччилэр туһааннаах олимпиадаларга уонна куонкурустарга кыттыахтара, ол кинилэри айар дьоҕуру сайыннарарга көҕүлүөҕэ, ону сэргэ бэйэлэрин аналларын булуналларыгар көмөлөһүөҕэ.
Онлайн-оскуола үөрэххэ киирээччилэри литэрэтиирэ уонна обществознание эксээ­мэннэригэр бэлэмниир соруктаах.
Былырыын ыытыллыбыт «Твой АГУГУК» үөрэх эспэ­дииссийэтигэр Эдьигээн, Дьааҥы, Булуҥ уонна Өлөөн улуустара кыттыбыттара. Култуура уонна ускуустуба Арктикатааҕы судаарыстыбаннай институтун преподавателлара уонна Үүнэр көлүөнэ пааркатын исписэлиистэрэ 230 үөрэнээччигэ маастар-кы­­лаастары уонна лиэксийэлэри ыыппыттара.
– Оҕолору кытары үлэлиир дьон сүрүн соруга – үөрэнээччилэр кэлин туһаныах­таах базовай билиилэрин уонна дьоҕурдарын биэрэргэ кыһаллыы. Креативнай индустриялар дьоҕус академиялара үөрэнээччилэр креативнай индустрия, култуура уонна ускуустуба кэскиллээх хайысхаларыгар холонон көрөллөрүгэр үчүгэй кыаҕы биэрэр, – диэн АГИКИ бастакы проректора Станислав Иванов эттэ.

«КиноМАНиЯ» уонна «Медиахакатон»

Креативнай индустриялар дьоҕус академияларын биир чаҕылхай түгэнинэн АЛРОСА өйөбүлүнэн ыытыллыбыт «КиноМАНия-2024» Оҕо киинэтин III бэстибээлэ буолар. Өрөспүүбүлүкэ 10 улууһуттан уонна Дьокуускай куораттан кэлбит 68 оҕо уон күн устата киинэ ускуустубатыгар үөрэммитэ уонна кылгас кээмэйдээх киинэлэри устубута. Тэрийээччилэр бу сырыыга устар хамаандаларга идэлэр араастарын элбэтэн биэрбиттэрэ: “иккис режиссер”, “худуо­һунньук-туруорааччы”, “звукорежиссер” уонна “гример” оруол­лара баар буолбуттара.
Ону таһынан, “Медиа­хакатон” айар куонкурус өрөспүүбүлүкэттэн талаан­наах уонна бэйэтигэр эрэллээх ыччаты үһүс сырыытын түмпүтэ. Бэстибээл көмөтүнэн үөрэнээччилэргэ медиа-эйгэтигэр ситиһиилээх карьераны саҕалыырга наадалаах билиини ылар уонна бэйэни көрдөрөр үчүгэй кыах бэриллэр.
Бу сырыыга 48 үөрэнээччи түөрт күн иһигэр оператор, дизайнер, таҥааччы, аниматор үлэтигэр үөрэннэ уонна роликтары, видеоблогтары, анимированнай маскоттары уо.д.а. оҥордо. Куонкурус бирииһин пуондата – 100 тыһыынча солкуобай.
Култуура уонна ускуустуба Арктикатааҕы судаарыстыбаннай института ахсынньыга 8-11 кылаас үөрэнээччилэригэр информатикаҕа уонна Саха сирин норуоттарын култуураларыгар икки олимпиаданы ыытта. Уопсайа 150-тан тахса үөрэнээччи кытынна.

Кэлэр кэскил туһугар бииргэ үлэлээһин

АЛРОСА үгүс сыллар тухары киэҥ хабааннаах социальнай бырайыактары үбүлээн, пуонда эрэллээх бииргэ үлэлэһээччитинэн буолар. Холбоһуктаах күүһүнэн 30-тан тахса социаль­най эбийиэк (ол иһигэр, оскуо­лалар, култуура тэрилтэлэрэ уонна успуорт былаһааккалара) тутулунна уонна саҥардылынна. Ону сэргэ үгүс ахсаан­наах аахсыйа уонна тэрээһин ыытылынна.
2021 сылтан АЛРОСА үбүнэн өйөбүлүнэн “Кэлэр кэскил туһугар” (“Во имя будущего”) тус сыаллаах бырагыраа­ма үлэ­лиир. Бырагыраама ыччат кыаҕын арыйарга усулуобуйаны оҥорор аналлаах. Бырагыраама чэрчитинэн ыытыллыбыт “Сайын” өрөспүүбүлүкэтээҕи бэстибээлгэ икки тыһыынчаттан тахса оҕо уонна төрөппүт кэлэр. Кинилэргэ уһулуччу талаан­наах оҕолору булар уонна өйүүр эрэгийиэннээҕи Киин бырайыактарын билиһиннэрэллэр.
АЛРОСА ону таһынан “Оҕо саас лабаратыарыйата” уонна “Оскуола саастаах оҕолор сайдалларыгар усулуобу­йаны тэрийии” курдук араас хос бырагыраамалары көхтөөхтүк өйүүр. “Ыччат: өйөбүл уонна сайдыы” бырагыраама чэрчитинэн, оҕолор күүрээннээх үлэлэрин сиринэн буолуохтаах Үүнэр көлүөнэ паарката тутуллар.
АЛРОСА уонна Үүнэр көлүөнэ пуондатын холбоһуктаах үлэтэ ыччат кыаҕын арыйыыга, ону сөптөөхтүк са­­йыннарыыга уонна креативнай каадырдары бэлэмнииргэ усулуобуйаны оҥорууга хайысхаланар. Бу көҕүлээһиннэр, биллэн турар, үөрэнээччилэр бэ­­йэлэрин аналларын булалларыгар уонна Саха сирин креативнай экэниэмикэтигэр айар-тутар суолларын саҕалыылларыгар көмөлөһөллөр.

Настя МОСКВИТИНА суруйуутуттан тылбаас