АЛРОСА үлэһиттэригэр уһуйааччы сыһыарыллар

Олунньуга өрөспүүбүлүкэ Дьарыктаах буолууга судаарыстыбаннай кэмитиэтэ сыллата ыытыллар “Олохтоох каадыры – бырамыысыланнаска” бырайыак бастыҥ кыттааччыта” диэн куонкурус бастыҥнарын быһаарбыта. Кыайыылаахтар ортолоругар,  үгэс курдук, өрөспүүбүлүкэ тутаах хампаанньата киирбитэ. Бүгүн уһуйааччы (настаабынньыктааһын) тиһигэ  алмаас оҥорон таһаарыытыгар түргэнник үөрүйэхтэнэргэ хайдах быһыылаахтык көмөлөһөрүн кэпсиэхпит.

АЛРОСА – “Олохтоох каадыры – бырамыысыланнаска” бырайыак бастыҥ кыттааччыларыттан биирдэстэрэ

Бырайыак кыттааччыларын үлэлэрин түмүгүн сыаналыырга, бастакы уочарат, үлэҕэ киирбит олохтоох нэһилиэнньэ төһө бырыһыана бу үлэҕэ олохтоохтук сыстан хаалара, эдэр исписэлиистэр стажировкаланалларын тэрийии, дьарыктаах буолуу сулууспатын ыйыытынан идэҕэ үөрэммиттэри үлэҕэ ылыы уонна бу бырайыак туһунан киэҥник иһитиннэрэр тэрилтэлэргэ сырдатыы учуоттанар.

«Бырайыак 2017 сылтан үлэлиир уонна туһалаах өрүтэ хас даҕаны, о.э. мультипликативнай дьайыылаах. Биир өттүттэн, тэрилтэни үлэһит күүһүнэн хааччыйар, иккис өттүттэн – нэһилиэнньэни дьарыктаах оҥорор, ол эбэтэр Саха сирин олохтоохторо бигэ дохуоттаах буолууларын хааччыйар. Бу куонкурус бастыҥ бырайыагы олоххо киллэрээччилэри таба тайанар уонна кинилэри – Саха Өрөспүүбүлүкэтин үлэҕэ ырыынагын сайыннарыыны көҕүлээччилэри –  өйүүргэ, бэлиэтииргэ ананар. 

Үлэһиттэри салайар аныгы каадыр сулууспатын үлэтэ киэҥ ис хоһоонноох: үлэһиттэри көҕүлүүр, интэриэстиир, идэҕэ таһымнарын үрдэтиигэ, билиилэрин кэҥэтиигэ, хаҥатыыга уонна хампаанньа корпоративнай култууратын сайыннарыыга туһуланар. Ол иһин каадыры кытта үлэ төһө сөптөөхтүк барарыттан тэрилтэ кэмиэрчэскэй ситиһиитэ кырата суох тутулуктаах», – диэн СӨ Дьарыктаах буолууга судаарыстыбаннай кэмитиэтин бэрэсссэдээтэлэ Елена Калашникова этэр.

«Бырамыысыланнас уонна энэргиэтикэ» хайысхатыгар биллэриллибит кыайыылаахтар ортолоругар АЛРОСА  баар. Ону таһынан, хампаанньа хас да үлэһитин үтүө үлэтин анаан бэлиэтээтилэр

Учуутал уонна уһуйааччы сыла

2023 сыл Арассыыйаҕа Учуутал уонна уһуйааччы сыла биллэриллибитэ. Бу үүммүт сыл анала – педагогика үлэһиттэрэ, ол иһигэр уһуйааччы быһыытынынан үлэлээччилэр ураты ыстаатыстаналларын ситиһии буолар. Аныгы кэм бырамыысыланнаһыгар настаабынньыктааһын оруола уонна суолтата хас эмэ бүк үрдээтэ. Бу үгүс, баһыйар ахсааннаах оробуочай идэлэр специализациялара ыараабытын, ИКТ тутуллар буолбутун уонна бырамыысыланнас технологиялара эбиллэллэрин кытта ыкса сибээстээх. Саха сиригэр настаабынньыктааһын наадатын туһунан боппуруос ураты сытыытык турар: бырамыысыланнас оҥорон таһаарыыта элбээн, кэҥээн истэҕин аайы бу иннинэ бырамыысыланнаска үлэлээбит уопута суох дьон, холобур, тыа сириттэн үлэҕэ кэлээччилэр, эбиллэн иһэллэр.  АЛРОСА хампаанньаҕа бэлиэр хаһыс да уонунан сылларга уһуйааччы института таһаарыылаахтык үлэлиир. Өрөспүүбүлүкэ тас өттүгэр тиийэ үрдүктүк сыаналанар, биһирэнэр.

Ол курдук, АЛРОСА хампаанньа холобуругар үлэлээбит “Олохтоох каадыры – бырамыысыланнаска” бырайыак РФ Үлэҕэ уонна социальнай көмүскэлгэ министиэристибэтин Бүтүн Арассыыйатааҕы ыччаты үлэнэн хааччыйыы бастыҥ быраактыката куонкуруһун “Эдэр исписэлиис үлэҕэ үөрүйэхтэниитин бастыҥ быраактыката, арыаллааһын уонна карьераны оҥостуута” номинация бириистээҕэ буолбута. Бу маннык бастыҥ ааты ылар иһин дойду 73 эрэгийиэниттэн тыһыынчаҕа чугаһыыр кыттааччы күрэхтэспитэ.

АЛРОСА оҥорон таһаарыыга туттуллар настаабынньыктааһын бырагыраамата дойду үрдүнэн биир ордук көдьүүстээҕинэн билиниллибитэ. Дьүүллүүр сүбэ саҥа үлэҕэ киирээччилэри кытта ыытыллар үлэ сонунун (креативнайын) уонна үтүө түмүктээҕин үрдүктүк сыаналаабыт. Ону таһынан бу бырагыраама өссө салгыы сайдар, кэҥиир кыахтааҕын, кэскилин бэлиэтээбит.

Эдэр исписэлиистэр уустук тутуллаах оҥорон таһаарыы үлэтигэр судургутук уонна түргэнник киирэллэрин, үөрүйэхтэнэллэрин туһугар хас биирдии саҥа үлэһиккэ настаабынньык сыһыарыллар. Кини саҥа үлэһит оннун-тойун буларыгар, саҥа үлэ миэстэтигэр үөрүйэхтэнэригэр көмөлөһөр. Маннык үлэлэһии тиһигэ АЛРОСА-ҕа уруккуттан баар.

«Идэлэрин толору баһылаабыт профессионаллар билиилэрин, иҥэриммит үөрүйэхтэрин хаһан эрэ кинилэри солбуйуохтаах саҥа үлэһиттэргэ үллэстэллэрэ дириҥ суолталаах. Ол иһин,  көмөҕө сыһыарыллыбыт уопуттаах үлэһит үлэ-хамнас хаамыытыгар быһаччы сыһыаннаах, үгүс өттүгэр олус судургута суох түгэни билиһиннэриэхтээх. Онуоха кини эппиэттэһэр кылаастаах, таһымнаах идэтийиилээх буоларын сэргэ, туһугар педагогическай үөрүйэхтээх буолуон наада», – диир АЛРОСА үлэһити сайыннарыы бырагырааматын хайысхаларын салайааччыта Юлия Карманова.

Онон уһуйааччылар  бэйэлэрэ эмиэ бастаан анал кууруһу ааһаллар. Кинилэри улахан дьону хайдах сөпкө үөрэтэргэ, сыһыаны олохтуурга уонна харданы сатаан ыларга үөрэтэллэр.

Бу туһунан АЛРОСА “Энергетика” ЦСО настаабынньык энэргиэтигэ Дмитрий Шарманжеев маннык кэпсээтэ: «Үөрэтиини ааһыам иннинэ, бэйэм да уһуйар уопуттаахпын дии саныырым.  Ол гынан баран,  барытын билбэт эбиппин. Миэхэ улахан моһуйуута суох, бэл, оонньуу көрүҥүнэн үөрэтиэххэ сөбүн, эдэр дьону хайдах интэриэстиэххэ, кэлэктииипкэ сыһыарыахха сөбүн быһааран, көрдөрөн биэрбиттэрэ. Ол барыта төһө да оҥорон таһаарыыга үлэлээн көрө иликтэрин иһин, кинилэр саҥа кэлбит, саҥардыы үлэлээн эрэр сирдэригэр, судургутук үөрүйэхтэнэллэригэр көмөлөһөр».

Иван Соголов: “Хампаанньаҕа үчүгэй настаабынньыктардаах этим”

“Маят” бириискэ токара Иван Соголов үлэлиэхтээх сирин олорон сиринэн  Анаабыр оройуонун Эбэлээҕин талбыт.

«Миигин сэттэ саастаахпар дьонум Эбэлээх бөһүөлэгэр аҕалбыттара, онно биһиги балоктарга олорбуппут. Оскуола боруогун Эбэлээххэ атыллаабытым. Оччолорго бөһүөлэк саҥатык этэ, дьыссаат, оскуола, кулууп барыта баара. Дьарыктанар кыах толору бэриллэрэ, ол үтүө түмүктэри биэрэрэ. Муусука уонна айымньылаах үлэ оскуолатын бүтэрбиттэр, разрядтаах спортсменнар элбэх этибит. Биир бэйэм буоксанан, баскетболунан, волейболунан, путбуолунан сөбүлээн дьарыктанарым. Оскуола уонна бөһүөлэк уус-уран самодеятельноһыгар көхтөөхтүк кыттарым», – диэн, оҕо сааһын ахтан ааһар Иван.

Оскуола кэнниттэн кини Анаабырдааҕы УМТС-ка подсобнай оробуочайынан үлэтин саҕалаабыт. 2003 сыллаахха аармыйаҕа ыҥырыллан, пограничнай чааска түбэһэр, кавалерийскай отделение хамандыыра буолар.  2006 сыллахха аармыйаҕа сулууспалаан кэлэн баран, 4-с разрядтаах туокар үөрэнээччитинэн үлэҕэ киирэр. Сэттэ сыл устата Анаабырдааҕы, Айхаллааҕы, Удачнайдааҕы хайа-байытар кэмбинээттэригэр, “Алданзолотоҕа”, “Бурятзолотоҕа” туокардаабыт. Бу баларга эмиэ Иван олоххо көҕө, дьону кытта уопсай тылы була охсор сатабыла идэтин баһылыырыгар улаханнык көмөлөспүт.

БЫҺААРЫЫ: 2022 сыллаахха, 16 устудьуон Саха сирин үөрэҕин тэрилтэтигэр тус сыаллаах үөрэҕи барбыт. Мииринэйгэ баар Эрэгийиэннээҕи тэхиниичэскэй кэллиэскэ дуальнай үөрэхтээһин бырагырааматынан 156 устудьуон үөрэтиини ааспыт. Оттон 19 эдэр исписэлиискэ АЛРОСА хампаанньа Айхаллааҕы уонна Мииринэй–Ньурба хайа-байытар кэмбинээттэргэ стажировкаланар кыаҕы биэрбит.

Константин НАЗАРОВ, Андрей ШИЛОВ суруйууларыттан ЛОһУУРА тылбааһа