Атаҕастаммыт дьахталларга психолог сүбэлэрэ…

Психологтар  суоһурҕаныы психологическай эмиэ буолуон сөбүн санаталлар. Ол эмиэ сутуруктан итэҕэһэ суох кутталлаах.  Аныгы үйэҕэ сутуругунан буолбакка, уйулҕа өттүнэн баттааһын содула арааска тиэрдиэн сөп. Бииргэ олорор дьиэ кэргэттэргэ маннык сыһыан кыыһырсыытан, сутурукка көһөн,  холуобунай дьыалаҕа  тиэрдэр түгэн элбэх.

Киһини мэлдьи, былааннаахтык уйулҕа, сиэр-майгы өттүнэн баттааһын — эмиэ суоһурҕаныы буолар. Итинник сыһыаннаһыыны тулуйар табыллыбат. Салгыы психологтар суоһурҕаныы «туһаҕыттан» босхолонон баран, олоххо көмөлөһүөхтээх сүбэлэри биэрбиттэрин таһаарабыт.

• Атаҕастаныы «туһахтан» босхолонон баран, атаҕастааччыны кытта кэпсэтэргитин тохтотуҥ, төлөпүөҥҥүт нүөмэрин уларытыҥ, социальнай ситимнэргэ блоктааҥ. Ханна бааргытын саамай чугас дьоҥҥутугар эрэ кэпсээҥ.
• Тута солбугу көрдүү сатаамаҥ — атын эр киһини көрдөөмөҥ. Көмүскэлэ суох турукка сылдьар кэмҥитигэр, бэйэҕитигэр мөлтөх туруккутунан туһанан, салайа сатыыр киһини тардыаххытын сөп.
• Билсэр-көрсөр дьоҥҥутун кэҥэтиҥ, үчүгэйдик билэр дьоҥҥутун кытта сибээскитин сөргүтүҥ уонна олоххутугар саҥа дьону сэрэнэн киллэриҥ. Тулаҕытыгар төһө кыалларынан өйдөөх-санаалаах дьону санааҥ уонна көрдөөҥ, оччоҕо тулалыыр эйгэ куттала суоҕар уонна үгүс киһини чахчы итэҕэйиэххэ сөбүгэр эрэниэххит.
• Олоххут үтүө өрүттэригэр болҕомтоҕутун ууруҥ. Ааспыт олоххутугар баар буола сылдьыбыт дьоллоох түгэннэргитин, олоххут ситиһиилэрин, эһигини сөбүлүү сылдьыбыт бары эр дьон аатын, эһиэхэ хаһан эрэ үтүө тылы эппит, хайҕаабыт бары билэр дьоҥҥутун. Ону таһынан, бэйэҕитигэр эрэллээх буолар урукку туруккутун ымпыктаан-чымпыктаан санаан, ол турукка киирэ сатыаххытын сөп. Бары былааннаргытын, олоххо сыалларгытын санааҥ, сурунуҥ уонна бэйэҕитигэр саҥаттан киллэриҥ.
• Бэйэҕитин уонна олоххутун тоҕо таптыахтааххытын ис туруккутугар өйдөөн көрүҥ. Салгыы тоҕо олоруохтааххытын, ол эбэтэр олоххут эһигини кынаттыыр уонна инникигэ сирдиир суолталарын булуҥ. Атыннык эттэххэ, атын дьоҥҥо туһалаах уонна сыаналаах буолар өрүккүтүн ситимнээн.
• Бүгүҥҥү куһаҕан туруккутун кэлэр олоххутугар сыбаан көрөр санааҕытын тохтотуҥ. Олоххо барыта кэмнээх-кэрдиилээх. Мэлдьи куһаҕан эрэ буолар диэн суох. Хайа баҕарар этиҥнээх ардах кэнниттэн кустук тахсар.
• Психологка, психологическай көмө кииннэригэр эбэтэр билэр дьоҥҥутугар көмөтө көрдөөҥ, ол гынан баран, эһигини өйдүүр, өйүүр кыахтаах дьоҥҥо эрэ эрэниҥ. Ис-сүрэххитин арыйан кэпсиэххитин сөптөөх, эһиги күүстээх өрүккүтүн сырдатан, кыһалҕаҕытын быһаарар суоллары ыйан-кэрдэн биэриэх киһини булуҥ.
• Сыыһа киһини талбыккыт иһин бэйэҕитин бырастыы гына сатааҥ. Ол туһугар, эһиги уруккута билиҥҥи курдук итэҕэлэ, билиитэ-көрүүтэ суох этигит диэн өйдүөхтээххит. Бэйэҥ алҕастаргын ылыннаххына, тулалыыр дьон ханнык баҕарар санаата эйигин күүскэ бааһырдар кыаҕа суох.