Авиация уонна Космонавтика күнүнэн Ил Дархан эҕэрдэтэ

Саха сирин ытыктабыллаах олохтоохторо!

Авиация уонна Космонавтика күнүнэн, киһи ыра санаатын, наука уонна инженернэй толкуй модун күүһүн, кыаҕын көрдөрөр бырааһынньыгынан эҕэрдэлиибин!

1961  сыл муус устар 12 күнэ историяҕа букатыннаахтык киирбитэ. «Восток» хараабылга Юрий Алексеевич Гагарин көтүүтэ наукаҕа өрөгөйдөөх ситиһиинэн буоларын таһынан, эр санаа, дьаныардаах буолуу уонна киһи-аймах муҥура суох кыаҕар эрэллээх буолууну кэрэһилээбитэ. Бу мөлүйүөнүнэн дьону саҥа арыйыыларга дьулуһарга көҕүлээбитэ.

Космос биһиги өрөспүүбүлүкэбит олоҕор ураты миэстэни ылар.  Улахан дьон, оҕолор да интэриэстэрин тардар, бу күнү, бырааһынньыгы сэҥээрэллэр, болҕомтолорун уураллар. Космическай науканы сайыннарыыга уһулуччулаах улахан кылаатын учуонай-космофизик Юрий Георгиевич Шафер киллэрбитэ. Кини көҕүлээһининэн Саха сиригэр атырдьах ыйын 21 күнүгэр 1962 сыллаахха ССРС НА Сибиирдээҕи салаатын космофизическай чинчийиигэ уонна аэрономияҕа института тэриллибитэ. Манна күн бүгүҥҥэ тиийэ астрофизикаҕа, уо.д.а. үлэлэр тиһиктээхтик ыытыллаллар.

Өрөспүүбүлүкэҕэ 1974 сыллаахха Космонавтика уонна авиация соҕотох түмэлэ аһыллыбыта улахан сэргэхсийиини таһаарбыта. Түмэли  Уус Алдан оройуонун Дүпсүн орто оскуолатыгар география учууталынан үлэлиир Иван Жирков тэрийбитэ. Билигин түмэл Арассыыйаҕа космонавтика түмэллэрин ассоциациятыгар киирэр, манна 7 тыһыынчаттан тахса ураты экспонат баар.

Космоска интэриэс саҥа көлүөнэ ыччаты көҕүлүүр. Соторутааҕыта Дьокуускайга С.П.Королев аатынан норуоттар икки ардыларынааҕы научнай ааҕыылар ыччакка ыытылыннылар. Быйыл тэрээһин үс бэлиэ даатаҕа ананна: Аҕа дойду уоттаах сэриитигэр Улуу Кыайыы 80 сылыгар, аһаҕас космоска аан бастаан тахсыы 60  сылыгар уонна Саха сиригэр гражданскай авиация 100  сылыгар. Манна 1100 тахса кыттааччы үлэлэрин билиһиннэрдилэр, онтон 327 бастыҥ бырайыак очнай түһүмэххэ талылынна.

Биир кэрэ-бэлиэ түгэн Хаҥалас улууһугар Чапаевоҕа быйыл муус устар 6  күнүгэр буолла. Манна «Кансат» спутниктаах стратосфернай зонд ситиһиилээх көтүүтэ буолбутун бэлиэтиир тоҕоостоох. Бу оскуола үөрэнээччилэрэ оҥорбуттар, «КосмоМАНиЯ» бырайыактыыр смена кыттыылаахтара. Смена төрдүс төгүлүн ыытыллар.

Ытыктабыллаах доҕоттор! Бу бырааһынньык биһигини саҥа ситиһиилэргэ көҕүлээтин, наука күүһүгэр итэҕэли бөҕөргөттүн уонна  инники кэскилгэ түмтүн!

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев