Хаартыска: тыйаатыр пресс-сулууспата
Муус устар 30 — ыам ыйын 1 күннэригэр Ю.Платонов аатынан Эстрада судаарыстыбаннай тыйаатыра Москватааҕы «Поколение» оҕо мусукаалынай тыйаатырын гостуруолун тэрийдэ.
Бэҕэһээ, ыам ыйын 1 күнүгэр, А.Пушкин аатынан Нуучча академическай тыйаатырыгар суруйааччы Василь Быков «Третья ракета» айымнытьынан «Рубеж героев» испэктээк буолла. Режиссер Руслан Киршин туруоруута «Поколение» тыйаатыр репертуарыгар 2021 сылтан баар уона Аҕа дойду Улуу сэриитин өйдөбүнньүк күннэригэр куруук көрдөрүллэр.
Аҕа дойду Улуу сэриитин дьиҥнээх түгэннэрин көрдөрөр испэктээккэ биир сүрүн оруолу, саха саллаата Попову Эстрада тыйаатырын артыыһа, СӨ үтүөлээх артыыһа Павел Семенов толорор. Бу испэктээк хайыы үйэ Москва көрөөччүлэрин сэҥээриитин ылбыта. Оттон бүгүн Байбал Сэмэнэп дойдутун дьонун-сэргэтин иннигэр тахсан оонньуур долгутуулаах күнэ үүннэ.
Испэктээк иннинэ тыйаатыр дириэктэрэ Татьяна Чаранская холбоһуктаах үлэ хайдах саҕаламмытын кэпсээтэ.
«Айымньыга 1944 сыллаахха Румынияҕа буолбут түгэн кэпсэнэр. Онно биһиги биир дойдулаахпыт, Өймөкөөнтөн төрүттээх Попов (араспаанньата атыннык этиллибит буолуон сөп) диэн саха саллаата сылдьыбыт. Мин бу испэктээги эрдэ Москваҕа көрөн баран, кинилэри кытары бииргэ үлэлэһиэхпин баҕарбытым. Попов уобараһыгар Байбал Сэмэнэби харахпар көрбүтүм уонна испэктээк кэнниттэн артыыстарга кэлэн, бу испэктээккэ саха артыыһын оонньотоллоругар этии киллэрбитим. Биллэн турар, наһаа үөрбүттэрэ, ол гынан баран салалтаны кытары кэпсэтиэххэ наадатын эппиттэрэ. Онон тыйаатыр дириэктэрин кытары кэпсэтиибит 4 сыл кэриэтэ барбыта. Дьэ, былырыын эрэ сөбүлэһэннэр, Кыайыы 80 сылыгар туруорарга быһаарыммыппыт. 2025 сыл олунньу 23 күнүгэр биһиги артыыспыт Байбал Сэмэнэп кыттыылаах премьера буолбута. Премьера толору киһилээх барбыта. Москва көрөөччүтэ саха артыыһын ылыммыта. Көрөөччүлэр Байбалга кэлэн: «Хайдах курдук истиҥник ыллаатыҥ, итэҕэтиилээхтик оонньоотуҥ!» -– диэн махталларын биллэрбиттэрэ», -– диэн Саха сирин көрөөччүтүгэр үөрүүнү бэлэхтии кэлбит «Поколение» тыйаатыр артыыстарыгар махтанна.
Манна сыһыаран эттэххэ, Москва тыйаатырыгар Попов оруолугар оонньообут «Поколение» тыйаатыр артыыһа Александр Манохин бүгүн саха көрөөччүтүн кытары бииргэ олорон көрдө. Кини бу икки күн иһигэр Байбал Сэмэнэп толорбут ырыатын үөрэппит. Онон, Москваҕа тиийдэҕинэ, ыам ыйын 9 күнүгэр биһиги сахалыы ырыабытын ыллыахтаах.
Испэктээккэ өстөөх төгүрүктээһинигэр түбэһэн, тэҥэ суох киирсиигэ сэриилэспит саллааттар олохторугар бүтэһик күннэрэ көрдөрүллэр. Этэргэ дылы, киһи буолар дуу, кии буолар дуу кэмнэрэ тиийэн кэлэр. Ким хайдаҕа, буола турар сэриигэ туох сыһыаннааҕа арыллар. Киһи харааста көрөр хартыыната… Оттон Байбал Сэмэнэп олох да бу артыыстары кытары уруккуттан бииргэ үлэлиир, сыанаҕа биир көрүүттэн өйдөһөр бэйэлэрин артыыстарын курдук көһүннэ. Бастаан баара-суоҕа биллибэккэ сэмэйдик сылдьыбыт саха саллаата дьылҕа быһаарыллар кытаанах кэмэ кэлбитигэр саха киһитин уратытын: мындырын, сатабыллааҕын, хорсунун, сэмэйин итэҕэтиилээхтик көрдөрөр. Онуоха нууччалыы олуттаҕастык саҥарара, нарын-намчы ырыата бу испэктээккэ сөптөөх кэмҥэ, сөптөөх бириэмэҕэ киирэн биэрэр. Онон саха саллаатын саха артыыһа оонньуура бары өттүнэн сөптөөҕүн итэҕэттэ дии санаатым.
Төһө да Аҕа дойду Улуу сэриитэ кэпсэнэрин иһин, Попов (Байбал Сэмэнэп) уобараһынан билигин байыаннай дьайыыга хорсуннук кытта сылдьар уолаттарбытын санаан кэлэҕин…
Татьяна Чаранская «коллабрация» диэн этиитин өйдөөн кэллэххэ, чахчыта да бу кэнники күннэргэ саха көрөөччүлэрэ биһиги өрөспүүбүлүкэбит уонна атын эрэгийиэннэр тыйаатырдара бииргэ үлэлээһиннэрин түмүгүн көрөр дьоллоннубут. Ол курдук, Үүнэр көлүөнэ тыйаатырын артыыһа Илья Яковлевы — Арассыыйа уонна Запорожье уобалаһын холбоһуктаах «Алдан» киинэлэригэр, онтон Эстрада тыйаатыра Москватааҕы «Поколение» оҕо мусукаалынай тыйаатырын кытары «Рубеж героев» испэктээгэр Байбал Сэмэнэби көрдүбүт. Талааннаах артыыстарбытынан киэн туттабыт!
Быһаарыы:
1968 сыллаахха «Мосфильм» устубут «Третья ракета» киинэтигэр саха саллаатын оруолугар Ньурба тыйаатырын артыыһа Спартак Федотов оонньообута.
Ааптар түһэриилэрэ
Дьокуускайга Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа Наум Слепцов бирииһигэр бэтэрээннэр уонна ыччаттар сүүмэрдэммит хамаандаларын икки ардыларыгар…
Муус устар 28 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев өрөспүүбүлүкэ оскуолаларыгар саҥа көлө күлүүстэрин…
Саха киһитэ санаата түһэн, сүрэ тостон, олоххо тардыһыыта сүтэн бардаҕына, алгысчыты ыҥыран сиэри-туому толоруохха сөп.…
Бу күннэргэ Таатта улууһун баһылыга Айаал Бурцев улуус дьаһалтатын салайааччыларын, Манчаары оонньууларыгар эппиэттээх хамыыһыйалары кытта…
Хатыҥ мүөттээх сэбирдэҕин чэйгэр кутан иһэ сырыттаххына, бүөргэр-быаргар туһалаах. Салаакка мэлдьи моркуоп, сүбүөкүлэ, оҕурсу, укуруоп…
Ил Дархан Айсен Николаев Дьокуускайга Каландаришвили уулуссатыгар кэтээн көрөр саҥа сүрүннүүр кииҥҥэ сырытта. Кини бу…