«Байбаралаах Балбаарабын»…

Варвара Семенова-Байбарылаах Балбаара -– «Көтүөм этэ күөрэччи көҥүл ырыа аргыстаах», «Олоҕум оҥочото», «Айанньыппын мин эмиэ», «Байбарабын тэнитэн» хоһоон кинигэлэрин ааптара.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин  Суруйааччыларын сойууһун, «Чурапчы» литературнай түмсүү  чилиэнэ Варвара Платоновна Семенова Дьокуускай куоракка төрөөбүтэ. Оҕо уонна эдэр сааһа Чурапчы улууһун Мырыла нэһилиэгэр ааспыта.
2014 сылтан хоһоон суруйар. Хоһоонноро «Саҥа олох», «Кыым» хаһыаттарга, «Күрүлгэн» сурунаалга бэчээттэнэн, киэҥ ааҕааччыга тиийбиттэрэ.
Кини  2024 сыллаахха күн сирин көрбүт «Байбарабын тэнитэн» кинигэтигэр киирбит хоһооннорун аахтахха, уйан дууһалаах поэтесса халадаайын кэтэн, байбарытын тэнитэн, поэзия күөх хонуутугар көччүйэр. Онтон ходуһаҕа киирэн, «түстэммит кэбиһиитин үрдүгэр хомоҕой хоһоонноох» бу турар буолар…

Кини хоһоонноругар таптал нарын иэйиитэ, чуумпурууттан чуҥкуйуу, эр киһи тапталынан дьолунан толору туолуу, өбүгэ суолунан үрдүккэ көтүү курдук саха дьахтарын олоххо аналын уо.д.а.  бэрт сэргэхтик хоһуйар.

Байбаралаах Балбаарабын

Одорой оҥоһуубун
Ончу мэлиттим,
Чаадай таһаабын
Тамты мэлдьэстим,
Халадаайбын иилинэн,
Көрүҥмүн кубулутан,
Дьүһүммүн уларытан
Саха далбара киэптэнним,
Байбарабын тэнитэн
Хотун бэйиэт сүрдэнним.
Бичийэрдии тэринэн
Иэйии кутун мэҥэһинним,
Байбаралаахпын дэнним,
Балбаарабын дэттэрдим,
Төрүт тылбынан бичийэн
Санааларбын тиэрдэбин,
Айар дьоҕуру тутуһан
Хоһоон хонуутугар хонобун.

Иэйиим миэхэ ыалдьыттаа

Мэник тыаллыын сырсыһар,
Торҕо күөҕү имэрийэр
Сылаас сүүрээн буолаҥҥын
Иэйиим миэхэ ыалдьыттаа.

Алаас мааны тэтиҥэр,
Тэлибириир сэбирдэҕэр,
Иилистиһэ илибирээн
Иэйиим миэхэ ыалдьыттаа.

Быстах ардах былытыгар
Мэҥэстиһэн кэлэҥҥин,
Сырдык таммах буолаҥҥын
Иэйиим миэхэ ыалдьыттаа.

Өндөл дириҥ кустугугар,
Тырым тыгар суһумугар
Сэттэ өҥү дьүөрэлээн
Иэйиим миэхэ ыалдьыттаа.

Хатыҥ чараҥ саҕатыгар,
Буспут дьэдьэн дыргылыгар
Минньийэҥҥин амсата
Иэйиим миэхэ ыалдьыттаа.

Ымсыырабын

Мин эмиэ
Ымсыырабын
Үөрүнньэҥ дьоҥҥо,
Иҥсэ кээһэбин
Толору дьолго,
Суудайа саныыбын
Чэбдик турукка.
Баҕарабын ээ, мин эмиэ
Сир-дойду ситэр силигэр,
Икки атахтаах туолар толорутугар,
Баҕарабын эбээт сирдээҕи дьолго.

Ыйдаҥалаах түүн

Алыс да алыптаах түүн үүммүт,
Хараҥа сырдыктыын сиэттиспит,
Көҕөрөр салгыны бүрүнэн
Чуумпуну таайтара иһийбит.
Халлааҥҥа толору ыйдаҥа
Дьахтардыы угуйар мичийэ,
Сырдык да куруһу куустара
Үрдүктэн туругу хамсатар.
Кыһыммыт ол онно кыттыһан
Дьыбарын кистээбит сиэбигэр,
Тэлээрэр түү сонун тэбэнэ
Бөдөҥ хаар кыырпаҕын ыспахтыыр,
О, сырдык курус,
Санньыар да санаа,
Ол гынан алыптаах ол түүҥҥэ
Сүгэһэр буолбутуҥ санныбар.

«Чурапчы» түмсүү чилиэнэ Наталья Сергеева-Аана кыыһа Байбаралаах Балбаара диэн ааты хайдах ылыммытын туһунан ыйыппытыгар Варвара Семенова:

«Суруйууларбын көннөрү С.Балбаара диэнинэн куйаар ситимҥэ ыытарым. Аат толкуйдуу сатаабытым. Эбэм иистэнэр этэ, кырачаан сааспар ыһыахха байбаралаах халадаай, тумустаах этэрбэс, кэһиэччик, бастыҥа тигэн кэтэрдибитин ньээҥкэм таптыы көрөн, «Байбаралаах Балбаара» диэн ааттыыра эбитэ үһү. Ону саныы биэрэн, ол ааты иҥэриммитим. Псевдониммынан ааҕааччыларым миигин саастаах, бэрт көп эттээх- сииннээх, бэрт дуоспуруннаах тыллаах-өстөөх Далбар Хотун курдук ылыналлар эбит. Поэзия эйгэтигэр мин бэйэбин эмиэ оннук да ылынабын», -– диэбиттээҕэ .