Баппаҕаайылар ыҥырыы таһаардылар

Тыйыс айылҕалаах Сахабыт сиригэр хамсана-имсэнэ сырыттаххына ньир-бааччы олороҕун.

Бүлүү улууһун Баппаҕаайытын нэһилиэгэр 600 киһи олорор. Спортивнай нэһилиэгинэн буоларга туруммуттара уонча сыл буолла. Нэһилиэнньэ хас биирдии олохтооҕо физкултууранан уонна успуордунан дьарыктаналларын ситиһэргэ дьулуһаллар. История кэрэһэлииринэн, уҥмат тыҥалаах быһыйдар Афанасий Алексеев, Илья Федоров, мас тардыһыытыгар Кэрэчээнэ Николаева, Юрий Протопопов, спортиҥҥа Артур Николаев, бокска Марк Харлампьев курдук, араас сылларга бэйэлэрин суолларын-иистэрин хаалларбыт, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр, Саха сирин, Арассыыйа, Европа уонна аан дойду чөмпүйүөннэринэн, призердарынан буолуталаабыт киэн туттар спортсменнардаахтар. Кинилэр үтүө холобурдарыгар олоҕуран 2018 сыллаахха нэһилиэнньэ 80 % физкултууранан уонна успуордунан дьарыктанарга ылыммыт соруктарын быйыл толордулар.

Илбэҥэ бөһүөлэгэр сэтинньи 18 күнүгэр үөрүүлээх дьоро күн буолла. Саха өрөспүүбүлүкэтин физическэй култуураҕа уонна успуорка миниистирин солбуйааччы Гаврил Мохначевскай, физическэй култуура уонна маассабай успуорт управлениетын начаалынньыга Роман Оконешников салайааччылардаах, физическэй култуураҕа уонна успуорка көҕүлүүр чөкө бөлөх тиийэн үлэлээтэ. Үлэлиир бөлөххө маассабай успуорт управлениетын отделын салайааччыта Зинаида Афанасьева, Чикаго, Бостон, Нью-Йорк, Берлин аан дойдутааҕы марафоннарын медалистара Петр Захаров маастар-кылаастара болҕомтону ыллылар. Баппаҕаайылар биир дойдулаахтара, 1950-60 сылларга уҥмат тыҥалаах аатырбыт сүүрүк-быһый, 1960-80 сылларга Саха Өрөспүүбүлүкэтин успуордун салайбыт, билигин өрөспүүбүлүкэ успуорка министиэристибэтин коллегиятын, мнистиэристибэ общественнай сэбиэтин уонна ветераннар сэбиэттэрин чилиэнэ, 88 саастаах  Афанасий Егорович Алексеев көх-нэм буолан, тылын-өһүн, өйүн-санаатын тиэртэ.

Кэрэ-бэлиэ түгэҥҥэ Бүлүү улууһун баһылыгын солбуйааччы Иван Иванович Евсеев, улуус физическэй култуураҕа уонна успуорка кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Гаврил Степанович Евсеев кытыннылар. Волейболга, остуол тенниһигэр, буулдьанан ытыыга, хабылыкка-хаамыскаҕа күрэхтэһиилэр буоллулар.

Биологическай наука кандидата, удьуор булчут, айылҕа харыстабылын туруу үлэһитэ, Егор Николаев баһылыктаах нэһилиэк дьаһалтатын, ССРС норуотун учуутала М.А. Алексеев аатынан Виталий Макаров дириэктэрдээх орто оскуола кэлэктиибин, үөрэнээччилэрин, нэһилиэк олохтоохторун кытта көрсүһүүлэр сэргэхтик ыытылыннылар.  Физическэй култуураҕа уонна успуорка үрдүк көрдөрүүлээхтэргэ наҕараадалар туттарылыннылар, үлэҕэ-олоххо, успуорка көхтөөх нэһилиэккэ спортивнай малынан, үбүнэн-харчынан материальнай көмөлөр оҥоһулуннулар.

Кэлэн иһэр 2023 сылга Саха сиригэр физкультурнай хамсааһын сүүс сылын көрсө нэһилиэнньэ физкултууранан уонну успуордунан 100 %  дьарыктанар буолуутун ситиһэргэ Баппаҕаайылар ЫҤЫРЫЫ ылыннылар. Саҥа төрөөбүт оҕолору, аарыма аҕам саастаахтары кэтээн көрүүлэртэн, илбийиилэртэн саҕалаан, күннэтэ хамсана-имсэнэ сылдьар сүөһү иитиитин үлэһиттэрэ, төгүрүк сыл эргиччи, тоһутталанар тымныыларга айылҕаҕа сылдьан буһар-хатар, тулуурдаах, эрчимнээх сылгыһыттар, булчуттар, балыксыттар физкултууранан уонна успуордунан дьарыктанааччылар быһыытынан ааҕыллаллара саамай сөп.

Ыҥырыыны олоххо киллэрэргэ табыгастаах усулуобуйалар оҥоһуллаллар. Илбэҥэ бөһүөлэгэ бүтүннүүтэ киин ититэр ситимҥэ холбоммут. 1986 с. үлэҕэ киллэриллибит “Эрэл” арочнай спортивнай саала хаттаан өрөмүөннэнэн үлэлээн тиҥийэ турар. Сылаас, сырдык, киэҥ-куоҥ саалаҕа сарсыардаттан киэһэ хойукка диэри оҕолор, ыччаттар, аҕам саастаахтар анал араспысаанньанан успуорт араас көрүҥнэринэн дьарыктаналлар. Күүс-уох, эрчим ылаллар, чөл, чэгиэн-чэбдик олоҕу тутуһаллар. Ыччаттар ортолоругар Валерий Лыткин салайааччылаах “Эликос” хамсааһын өрө тутуллар. Уон үс Герой ийэ, сүүс саастарын ааспыт  кырдьаҕастар үтүө хамсааһыҥҥа төһүү күүс буолаллар.

Өрөспүүбүлүкэ 450 нэһилиэгэр бу үтүө холобур! Баппаҕаайылар ыҥырыылара үгүс батыһааччылаах буоллун!

Баһылай Посельскай, 

Илбэҥэ — Дьокуускай.