Бастакы көрүүттэн таптал

Капиталина Егоровна, Афанасий Егорович Алексеевтар ыал буолан, алаһа дьиэни тэринэн олорбуттара 60-тан тахса сыл буолла. Кинилэр курдук эдэр чэгиэн саастарыттан аарыма 80 саастарын ааһыахтарыгар диэри бииргэ олорбут ыал арааһа аҕыйах буолуо.

Бу ыал уһуннук олорбут олохторун кистэлэҥэ туохха сытара буолуой дии санаан баран, суруналыыс быһыытынан элбэх ыалы анааран көрүүбүнэн, Алексеевтар үрдүкү таҥарабытыттан айыллан кэлбит үтүө ыал буолан, олохторун иккис үйэтигэр эйэ дэмнээхтик өйөнсөн олордохторо.

Афанасий Егорович кэргэнин Капиталинаны Муома оройуонугар комсомол райкомун бастакы секретарынан ананан тиийээт, кулуупка кэнсиэргэ чэпчэкитик дугунан акробатическай нүөмэри толорорун сөҕө көрбүт уонна бастакы көрүүттэн хараҕын хатаат да, таптаабыт. Бу кыыһы хайаан да кэргэн ылабын диэн санаабыт. Дьэ, ити курдук, кинилэр алгыстаах уһун олохторо ити бастакы билсиһииттэн саҕаламмыт. Ити кэмҥэ Капиталина үөрэҕин бүтэрэн, ветеринардыы тиийбит эбит. Афанасий Егоровиһы салайар үлэҕэ таба көрөн, Москваҕа үөрэххэ ыыппыттар. Кэлэн баран, ыал буолан, холбоһуохпут дии сырыттахтарына, Капиталина тастыҥ эдьиийэ ыал буолуҥ, тугу күүтүһэ сылдьаары гынаҕытый диэн, эдэр дьон ыал буолалларыгар этии киллэрэн, ыал буолбуттар.

Москва кэнниттэн Афанасий Егорович Дьокуускай куоракка ананан, ааспыт үйэ 60-с сылларыттан дьоллоох Дьокуускай куорат дьоһун мааны ыала буолан, күн бүгүҥҥэ диэри эйэ дэмнээхтик олороллор. Үс оҕолоохтор, сиэннэрдээхтэр, өссө хос сиэннээхтэр. Кыыстара Антонина Афанасьевна үрдүк үөрэхтээх, өр сылларга саха государственнай университетыгар кадр отделыгар үлэлээбитэ. Үс оҕолоох, сиэннээх. Улахан уоллара Егор Афанасьевич хирург быраас, түөрт оҕолоох. Кыра уоллара Анатолий Афанасьевич санитарнай быраас, икки оҕолоох.

Афанасий Егорович респуликаҕа биллэр спортсмен сүүрүк буоларыгар, мин саныахпар, Капиталина Егоровна киэҥ холку майгыта, өйөбүлэ тирэх буолан, Афанасий Егорович салайааччы быһыытынан үүннэҕэ. Аҕа баһылык Афанасий Егорович арыгыны сырсан испэт, көнө майгылаах, үлэтигэр ирдэбиллээх салайааччы буолан, атын тойоттор курдук, дуоһунаһыттан, үлэлиир кириэһилэтиттэн мүччүрүйүү диэни билбэтэҕэ. Оннооҕор билиҥҥэ диэри саха үтүө үгэһин сиэрдээхтик тута сылдьар аҕа табаарыспыт диэн үрдүктүк сыаналыыбын.

Биһиги республикатааҕы Оһуокай уопсастыбабытыгар биир саамай киэн туттар аҕа табаарыспыт, салайааччыбыт буолар. Кыһалҕалаах киниэхэ кыһалҕатын этэн быһааттарбыта үгүс. Наҕараадаттан саҕалаан, күрэхтэргэ хас биирдии оһуокайдьыкка өйөбүл буолар күндү киһибит. Афанасий Егорович биһиги оһуокайга эрэ тутаах буолуо дии санаабыппыт спортивнай тэрээһиннэргэ, министерстволарга, правительствоҕа ыҥырыкка сылдьар, улаханнык убаастанар бэтэрээн наставниктара, баһылыктара буолар.

Оттон кэргэнигэр төннөн эттэххэ, Капиталина гимнастка буолан, сальтону салгыҥҥа эргичитэн көрдөрөн, эдэр Афанасийы абылаан, 60-тан тахса сылы быһа өйөһөн олордохторо. Кэргэммин мөҥөр, кыҥкыйдыыр, охсор  диэни билбэппин диир. Ол да иһин уһун сылларга өйдөһөн олордохторо.
Алексеевтар дьиэ кэргэттэрэ үтүө утуму салгыыр үтүө үгэстээхтэр. Афанасий Егорович төрөөбүт түөлбэтин Баппаҕай нэһилиэгин кытта ыкса сибээһи тутар. Төрөөбүт түөлбэтин мэлдьи көҕүлүүр. Нэһилиэк дьоно бары тэрээһиннэргэ көхтөөхтөр. Афанасий Егорович төрөппүттэрин үтүө утумнарын утумнаан, сүүрүк, оһуокайдьыт. Аҕата нэһилиэгэр кытыгыраһынан биллэр эбит. Биэс миэтэрэлээх ситии быаны курданан баран сүүрдэҕинэ, ол быа сиргэ соһуллубакка, салгынынан көтөн иһэр эбит. Сыһыыга босхо барбыт аттарын көрдөһөн туттараллара үһү. Онтон ийэтэ олоҥхоһут, оһуокайдьыт буолан, оҕом ситтэҕинэ оһуокайдыа диэн алгыыр эбит. Ийэлээх аҕатын талааннарын утумнаан республикаҕа биллэр сүүрүк, оһуокайдьыт буолан, Афанасий Егорович билиҥҥэ диэри албан аатыра сылдьар. Кини үрдүк көрдөрүүлэрин иһин СӨ Правительствотын дьаһалынан элбэх наҕараадаҕа тиксибитэ. СӨ физическэй культураҕа уонна норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, хас да оройуон Бочуоттаах гражданина. Кини наҕараадатын барытын наардаан суруйдахпытына, биир улахан сэһэн буолуон сөп.
Бу дьиэ кэргэн биир ураты дьарыктарынан Алексеевтар хас да көлүөнэ удьуор аймахтарын түмэн, ыһыах тэрийиилэрэ үтүө үгэскэ кубулуйда. Үс Хатыҥ сириттэн сүүрбэ суотай сир ылан, балаҕан тутта сылдьаллар. Уруу-аймах ыһыаҕар тыһыынчаттан тахса киһи кэлэн түмсүбүтэ. Ытык сирдэригэр убастыыр убайдарын, ССРС народнай учуутала Алексеев Михаил Андреевич аатын иҥэрдилэр. Алексеевтар холобурдарын саха сирин дьоно-сэргэтэ батыһара буоллар, урааҥхай саха сомоҕолоһуо этэ. Үтүө ыал аата сураҕыра, ырааҕынан тэнийэ турдун!
Бу ыстатыйа суруллубутун кэннэ үөрүүлээх сураҕы туттубут. Алроса генеральнай директора С.С. Иванов бирикээһинэн Афанасий Егоровичка Саха сиригэр спортивнай тэрээһин тэриллибитэ 100 сылынан, Манчаары спортивнай оонньууну тэрийбитин иһин 93,2 караттаах алмааска Афанасий Егорович аата иҥэрилиннэ. Бу улахан билинии, чиэс буолар. Истэр тухары геройдарга эрэ иҥэрээччилэр.

Алексеевтар үтүө үгэстэрэ:
1. Эт-хаан өттүнэн доруобай,чэгиэн буоларга оҕо сааскытыттан утумнаахтык дьарыктаныҥ. Күн аайы сүүрүү, хамсаныы, салгыҥҥа сылдьыы — олоххут булгуччулаах ирдэбилэ буолуохтаах.
2.Төрөөбүт төрүт тылгытынан кэпсэтиҥ. Тыл норуот баайа буоларын умнумаҥ.
3. Кырдьаҕастарга,кыамматтарга өрүү эйэҕэстик сыһыаннаһыҥ. Кыаххытынан көмөлөһө сылдьыҥ!
4. Төрөөбүт дойдугутунан киэн тутта улаатыҥ. Төрөөбүт сиргиттэн силистээх-умнастаах буоларгытын умнумаҥ.
5. Үөрэхтээх,идэлээх буоларга дьулуһуҥ.
6. Билиҥҥи киһи телефонтан, компьютертан арахсыбат буолла. Маныаха олох муудараһын, толкуйун тобулан, өйү-санааны түмэн сааһыланыахха, күнү быһа көмпүүтэр, төлөппүөн кулута буолартан төлөрүйүөххэ.
7. Олоҕу таптааҥ, сыаналааҥ, хайдах баарынан ылыныҥ!

Марта Николаева,

Арассыыйа Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ.