Биэс мүнүүтэ иһигэр – 2 сиэккэ!

Өлүөхүмэ улууһун Үҥкүр сэлиэнньэтин олохтооҕо Леонид Евстифеев байыаннай дьайыыга олус туһалаах, Арассыыйаҕа тиийэ суон сураҕырбыт маскировочнай сиэккэни өрүүгэ туһаныллар номнуо үһүс ыстаныагын оҥордо. Үлэтиттэн быыс булан биһиги хаһыаппытыгар ол туһунан анаан кэпсээтэ.

Устуоруйа уонна үлэ уруогуттан саҕаламмыт

— Леонид Владимирович, бука, оҕо сааскыттан уһанан эрдэҕиҥ. Эйигин биэкэртэн саҕалаан сыбаарсыкка тиийэ сатабыла үгүс дииллэр.

— Оҕо сылдьан ордук устуоруйа уонна үлэ уруогун сөбүлүүрүм. Устуоруйаны олус сэҥээрэрим, үөрэх кинигэтин күһүн ааҕан кэбиһэн баран, сылы быһа чуҥкуйан олорорум. Онтон атын биридимиэттэр биир кулгаахпынан киирэн баран, иккиспинэн тахсан хаалаллара. Үлэ уруогар Ю. А. Борисов үөрэппитэ. Оччолорго оскуолаҕа маһынан уһанар, чочуйар, о. д.а. араас ыстаныактар бааллара, уолаттар үлэ уруогар бары чороон, тиэстэ тэнитэр мас, балтыһах оҥорон кэллэхпит.

9‑с кылааһынан Өлүөхүмэтээҕи СПТУ‑26 киирбитим. Аармыйа кэнниттэн биир кэмҥэ биэкэрдээбитим, салгыы сыбаарсыгынан, дьиэ тутааччынан, суоппарынан үлэлээбитим. Билигин уһуйааҥҥа харабыллыыбын, хочуолунайга маастардыыбын, баҕа өттүбүнэн баһаарынай сулууспаҕа хамандыыр-начаалынньыкпын, нэһилиэк дьокутаатабын. Симиэнэнэн үлэ буолан табыгастаах. Өрүүр кэммэр дьон сакааһынан үлэ элбэх. Онтум быыһыгар 20 төбө сүөһүлээхпит, 11 сылгылаахпыт.

— Маны барытын хайдах дьүөрэлээн, бүтэрэн-оһорон сылдьаҕын?

— Сөпкө аттардахха, барыта кыаллар. Төттөрүтүн, быар куустан олорортон чуҥкуйуох курдукпун.

— Аатырбыт ыстаныактаргын хайдах оҥорон саҕалаабыккыный?

— Байыаннай дьайыыга мобилизация күһүн саҕаламмыта. Ити сыл кинилэр дьиэ кэргэттэригэр сир тоҥо илигинэ кимиэхэ эрэ буор ыларга, кимиэхэ эрэ атын үлэҕэ көмөлөспүтүм, салгыы муус таһаарбытым. Сыыйа нэһилиэк дьоно көмөлөһөн барбыттара. Оччолорго волонтер диэн тылы билбэт да этим. Өлүөхүмэҕэ “СВОи” волонтердар ыстааптара аһыллыбыта. Биһиги “Колосок” уһуйааммыт кинилэри кытта ыкса ситимнээхтик үлэлиир. Маҥнай уһуйаан үлэһиттэрэ маскировочнай сиэккэни кэлэ-бара өрөллөрүгэр иҥэн-тоҥон кыттыспат этим. Сүрүн көҕүлээччинэн Т. Е. Саввинова буолар. Биирдэ кэтээн көрбүтүм, олус элбэх үлэлээх эбит: маҥнай миэтэрэнэн эриллэ сылдьар таҥаһы 5 см гына кэмнииллэр, онтон кырыйаллар, салгыы бытырыыстары кырыйаллар, сиэккэни өрөллөр. “Кыптыый оннугар туох эмэ ыстаныагы толкуйдуур кыахтааххын дуо?” — диэбиттэригэр ылсан барбытым. Тута бэлэм бытырыыс тахсар гына оҥорор толкуйдааҕым. Биир видеоны көрбүтүм эрээри, онно ыстаныак хайдах быһарын сиһилии ыйбатахтар этэ. Толкуйдаан, үлэм быыһыгар ыйы кыайбат кэминэн бытырыыһы быһар бастакы ыстаныагы оҥорон таһаарбытым. Дьон көрдөһүүтүнэн ити курдук босхо оҥорон Дьокуускайга тиийэ ыыталаатым. Олус элбэх дьон ыйыталаһарын иһин барытын кэмнээн, чэрчитин (чертеһун) оҥорон интэриниэккэ таһаардыбыт.

Салгыы өссө тупсаран, уотунан барарга кубулуппутум. Таҥас сууйар эргэ массыына мотуорун, атын массыынаттан редукторын, “Минск” матасыыкыл шестеренкатын туһаммытым, оборуотун намтатарга шкив булбутум уонна сыыйа хомуйан барбытым. Үлэлэрэ быдан чэпчээбитэ, быспакка өрөллөр эрэ этэ.

Онтон биир үтүө күн Татьяна Егоровна: “Ыстаапка сиэккэ өрөр ыстаныак видеотын көрбүттэр. Бара сылдьыах”, — диэн көрдөспүтэ. “СВОи” ыстаап тутаах иистэнньэҥэ Туйаара Семеновна Егорова интэриниэттэн булбут 4 сөк. видеоны көрдөрбүтэ. Ону даҕаны ыстаныагы буолбакка, сүрүннээн дьону көрдөрөллөр. Хайдах үлэлиирин тута өйдөөбүтүм уонна сарсыҥҥы күнүттэн ылсан барбытым. Сорох матырыйаалын урбаанньыттар, сороҕун бэйэм булан сыыйа оҥордум.

“Патент, харчы туһугар оҥорбоппун”

— Ол видеоны саайтка таһаарыахха сөп дуо?

— Биллэн турар, интэриниэккэ таһаарар булгуччу наада, элбэх дьон көрөрө өссө ордук, үтүгүннүннэр, мин олох көҥөммөппүн. Бу үһүс ыстаныагы оҥорор видеоны ханна да ыыта иликпин. Ол иннинээҕилэри Ростовтан, Кубаньтан, Кавказтан тиийэ көрдөөбүттэрэ, эн эрийиэҥ эрэ иннинэ Иркутскайга ыыттым. Төһөнөн элбэх итинник сиэккэ оҥоһуллар, соччонон байыаннай дьайыыга сылдьар уолаттарбыт олохторун быыһыахпыт.

— Дьон ыстаныак туһунан иһитиннэрии саайтка тахсаатын кытта тута патент оҥорторуон наада диэбиттэрэ. Ити туһунан толкуйдаабытыҥ дуу?

— Миэхэ эмиэ бэйэбэр инньэ диэн этэллэр. Ол эрээри, байыаннай дьайыы буола турар кэмигэр патент туһунан толкуйдуур сыыһа, суобаһа суох быһыы. Мин итини патент, аат-суол, харчы туһугар оҥорбоппун. Оҕолорбутун, дьоммутун-сэргэбитин хайдах эмэ гынан көмүскүүр, тыыннаах хаалалларын хааччыйар туһугар айабын. Биһиги улахан уолбут күн бүгүн байыаннай дьайыыга сылдьар. Соторутааҕыта улаханнык бааһыран, кэлэн доруобуйатын чөлүгэр түһэрэн барда. Онон ис сүрэхпиттэн “ыалдьабын”, тустаахтарга хайдаҕын бэйэбинэн билэбин.

Өссө тупсарар толкуйдаах

— Инникитин туох көрүүлэрдээххин?

— Биир эмэ үлэҕэ ылсар буоллахпына, утуйар уубун да умнуохпун сөп. Маҥнай төбөбөр оҥорон көрөбүн, онтон кумааҕыга түһэрэбин уонна дьэ саҕалыыбын. Билигин уотунан барар ыстаныагы “буһара” сылдьабын, үлэ түргэтиэ этэ дии саныыбын. Билиҥҥи
6х3 м иэннээх саамай элбээбитэ үс сиэккэни баайыахха сөп. Онтон хаттаан олордор, иитэр наада. Миэхэ билигин спандбонд матырыйаалынан (рулон), сиэккэнэн көмөлөһөр дьон баара буоллар бэрт этэ.

— Бу иннинэ ыстаныактары оҥорон көрбүтүҥ дуу эбэтэр байыаннай дьайыыны кытта олоххо киирдэ дуу?

— Дьиэбэр хаһаайыстыбаҕа, күннээҕи олоххо туһаныллар тугу эмэ өрүү оҥоробун, чочуйабын, иһэрдэбин, уларытабын, тупсарабын… Бу кэлин хаһаайыстыбам хаҥаан уонна эбии дохуокка ылсан тохтуу быһыытыйдым. Урут бэлисипиэккэ бэнсиининэн үлэлиир мотуору туруорууттан саҕаламмыта быһыылааҕа. Булка туһанарбар диэн бадараанынан айанныыр каракат оҥостубутум. Ити курдук ааттаатахха, тэрил син баара буолуо.

Ити курдук, Леонид Владимирович көмөтүнэн волонтердар икки сиэккэни биэс мүнүүтэ иһигэр өрөр кыахтаннылар!

Ыстаныагы хайдах оҥорбутун бу ВИДЕОҕа кэпсиир.