Биэс ый түмүгүнэн бырамыысыланнас оҥорон таһаарыыта 5,2% үрдээтэ

Арассыыйа бырамыысыланнаһа ыам ыйыгар куһаҕана суох түмүгү көрдөрдө, ол эрээри сыл устата үрдээһинин тэтимэ уруккутунан хаалла – тохсунньу-ыам ыйдарыгар 5,2% эрэ улаатта.

Муус устар ыйга бырамыысыланнаска эмискэ түһүү бэлиэтэммитэ эрээри, ыам ыйыгар 1% үрдүүрэ ситиһилиннэ. Эрэгийиэннэр уруккуларын курдук, лиидэрдэр испииһэктэригэр бигэ туруктаахтар.

Буоларын курдук, таҥастыыр бырамыысыланнас куһаҕана суох көрдөрүүнү ситистэ, тохсунньу-ыам ыйдарыгар үүнүүтэ 8,8%- ҥа тэҥнэстэ. Ыам ыйа муус устары кытары тэҥнээтэххэ, 1,5% үрдээн бу иннинээҕи ыйдар түһүүлэрин туора сотто. Сиртэн хостонор баайы хостооһун тохсунньу- муус устар ыйдарыгар 0,2% эрэ тэҥнэспитэ. Ол эрээри ыам ыйыгар муус устардааҕар 2,8% үүннэ.

Үрдээһинин тэтиминэн муҥутуур лиидэринэн Дагестан хаалла, ыам ыйыгар бастыа диэн киһи саарбахтыыр этэ. Бырамыысыланнас онно тохсунньу-ыам ыйдарыгар 46,2% үрдээтэ. Оттон иккис миэстэни ылар Курганскай уобалас үүнүүтэ – 38,2%. Тэтимнэрэ 20%- тахса үрдээбит лиидэрдэр бөлөхтөрүгэр Чувашия, Хотугу Осетия уонна Калужскай уобалас киирэллэр. Калужскай уобалас кэнники кэмҥэ тас дойду инвестордара бараннар, көрдөрүүтэ түһэ сылдьыбыта.

Бүтүн Арассыыйа көрдөрүүтүгэр сүрүн кылааты киллэрээччинэн Москва буолар, үүнүүтэ – 17,6%. Москва уобалаһа эмиэ хаалсыбат, 15,5% улааппыт, ол эрээри тэтимэ бытаарбыт. Дойду бырамыысыланнаһын көрдөрүүтүгэр улахан кээмэйдээх оҥорон таһаарыылаах, 15 %-тан тахса үүнүүлээх Ростовскай уонна Саратовскай уобаластар үчүгэйдик көмөлөһөллөр. Бурятия, Кировскай, Владимирскай, Тамбовскай, Ульяновскай уобаластар, Севастополь уонна Кабардино-Балкария даҕаны хаалсыбаттар.

Итини сэргэ 10% тахса үүнүүлээх бөдөҥ бырамыысыланнай эрэгийиэннэри – Ленинградскай уобалаһы, Пермскэй кыраайы, Самаара, Иркутскай уонна Тульскай уобаластары, Саха сирин, о.д.а бэлиэтиэххэ сөп.
Оттон саамай хаалыылааҕынан Тыва Өрөспүүбүлүкэтэ буолар, бырамыысыланнаһа 23,7% түспүт.

Уопсайынан ыллахха 11 эрэгийиэҥҥэ бырамыысыланнас көрдөрүүтэ түспүт. Олор ортолоругар Ханты-Мансийскай АУо, Сахалин, Ненецкэй АУо бааллар. Ону сэргэ тимири уһаарыыга Красноярскай кыраай, чоҕу хостооһуҥҥа Кузбасс көрдөрүүлэрэ таҥнары түспүт. Карелия, Крым, Калмыкия, Оренбургскай уобалас уонна Еврейскэй АУо үчүгэйэ суох көрдөрүүлээхтэр.

Олох намыһах 1% кыра үүнүүлээх эрэгийиэннэринэн Мурманскй уонна Астраханскай уобаластар буолаллар. 1-2% үүнүүлээх Татарстан, Челябинскай уобалас уонна Краснодарскай кыраай, Томскай уобалас дойду экэниэмикэтигэр кутталы үөскэтэллэр.

Ол эрээри уопсай көрдөрүүнү ыллахха, бырамыысыланнас таһаарыылаах. Быйылгы сыл ыам ыйын түмүгүнэн инники диэки улахан хамсааһын суох, ол эрээри билиҥҥитэ көрдөрүү куһаҕана суох.