БИЭТЭС БИЛЭЭХЭП: “Кыстык хаар түһүөр диэри?..”

Уһун кыдааннаах кыһыммыт кэнниттэн күөххэ үктэммиппитин, самаан сайыммыт  чэлгийэн кэлбитин уруйдуур уйгулаах ыһыахтарбыт саҕаланнылар эбээт!..

Нэһилиэктэргэ, улуустар кииннэригэр уонна Дьоллоох Дьокуускай куоракка ыһыахтар буоллуннар даҕаны. Икки илиибин өрө уунан  сөбүлэһэбин.

Ол эрээри, кэлиҥҥи кэмҥэ араас хабааннаах ыһыахтар олус элбээтилэр дии санаабаккыт дуо? Ол курдук, аймахтар ыһыахтара, оскуоланы бүтэрээччилэр ыһыахтара, оскуоланы бүтэрбит выпусктар ыһыахтара, Ньургуһун күнүн ыһыаҕа… үөдүйбүттэрин туһунан истэбин. Өссө туох-туох бырааһынньыктары толкуйдууллара буолла?

Ааспыкка «Саха сирэ» хаһыакка “Өйдөммөт бырааһынньыктар” диэн ыстатыйаны ааҕан баран, дьэ сөҕүү да сөҕүү. Онно, Саха сиригэр эриттэн арахсан баран, ону бырааһынньыктаабыт кэрэ аҥаар туһунан суруллар. Киин сирдэр диэки куоска, ыт, ат төрөөбүт күннэрин кытары ылаллар эбит. Кырдьан баран киһи эҥин арааһы истэр ээ, дьэ. Үйэм уһаатаҕына, өссө тугу-тугу истэн өмүрэрим буолла.

Эмээхсиним, кэлэр субуотаҕа ырааҕынан аймахпыт Софроновтар ыһыахтарыгар барыахпыт диэн эрэрэ. Оҕо, сиэн-уруу ырааппыт дьоно… Аҥаардас аймахтар барыта 150-ча үһүлэр диир. Олорор нэһилиэктэрин ыһыаҕа хайыы-үйэ буолбут үһү. Ол кэнниттэн туспа буруо таһааран ыһыахтыыр хайдах эбитэ буолла? Хайдах эрэ атыҥырыы саныах курдукпун ээ. Аны онно айаннаан тиийиэххэ наада. Сүрэҕэлдьээтэхпинэ, барыам суоҕа. Эмээхсин улахан кыыһын кытта барар ини. Ити курдук ыһыахтар элбэхтэр быһыылаахтар. Сиэннэрим бука бары оскуолаларын ыһыахтарыгар ыам ыйын бүтүүтүн эргин бара сылдьыбыттара. Маны эмиэ олох өйдөөбөппүн биир бэйэм. Ол ыһыахтары тэрийээри харчы хомуйан биэрбиттэрэ. Мин биэнсийэм оҕотуттан эмиэ ылбыттара быһыылааҕа. Эмээхсин биир тыһыынча солкуобайы хайа эрэ сиэммэр биэрэн эрэрин алҕас көрбүтүм. Дьэ түбүк бөҕөҕө түспүттэрэ. Ас астааһын, анаан-минээн баран түүннэри  түһүлгэни оҥоруу, ону манааһын, кэнсиэркэ бэлэмнэнии…  Ити кэриэтэ эксээмэннэргэ бэлэмнэниэх этилэр буоллаҕа.

Омуннаан эттэххэ, хаар түһүөр диэри буола туруохтара эбитэ дуу…