Биһиэхэ аатырбыт олоҥхоһуппут сиэннэрэ ыалдьыттаатылар

Уус Алдан улууһугар  олоҥхоһут, тойуксут, чабырҕахсыт, үс үйэлээх «Алаатыыр Ала Туйгун» олоҥхо ааптара  Роман Петрович Алексеев-Бөҕө Арамаана төрөөбүтэ 125 сылын көрсө оҕолорго аналлаах улуустааҕы научнай-бырактыычаскай кэмпириэнсийэ буолла.

Муус устар 11 күнүгэр «Олоҥхо Дьиэтэ» этнокултуурунай кииҥҥэ (сал. Алексеева М.К.) буолбут кэмпириэнсийэҕэ барыта  40-ча оҕо кыттыыны ылла. Сарсыардаттан итэҕэлбит эргийэр киинэ буолан, куппутун-сүрбүтүн иитиэхтиир Олоҥхобут дьиэтэ сахалыы маанытык таҥныбыт, үөрбүт-көппүт, сэргэх сирэйдээх-харахтаах оҕолорунан туолбута көрөргө наһаа да үчүгэй. Кинилэр буоллахтара дии тылбыт баайын, итэҕэлбит күүһүн, устуоруйабыт дьиҥин, култуурабыт кэрэтин салгыы илдьэ хаалар кэнчээри ыччаппыт! Оҕолору кытары кэлбит салайааччылары көрдөххө, чахчы даҕаны, бары кэлэр көлүөнэ туһугар ыалдьар, долгуйар дьоннор эбит. Сүрүн ыалдьыттарынан аатырбыт олоҥхоһуппут сиэннэрэ Любовь уонна Гаврил  Шелковниковтар буоллулар. Кинилэр кэмпириэнсийэни тэрийсэн,  оҕолорго значок, блокнот бэлэхтээтилэр уонна кыайыылаахтарга бэртээхэй бириистэри олохтоон кэмпириэнсиййэ таһымын үрдэттилэр. Дакылааттары истии 5 хайысханан барда:

«Олоҥхо уонна олоҥхоһуттар»:

1 үрдэл – Янис Сысолятин, Лөгөй лиссиэйин 7 кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Саргылана Протодьяконова);

2 үрдэл – Сардаана Иванова, Анетта Сыроватская, Дүпсүн орто оскуолатын 5 кылааһын үөрэнээччилэрэ (сал. Ньургуйаана Сивцева);

3 үрдэл – Арылхан Макаров, Тумул орто оскуолатын 2 кылааһын үөрэнээччитэ (сал.Акулина Сокольникова);

3 үрдэл – Виолетта Иванова, Тумул орто оскуолатын 2  кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Людмила Аввакумова).

Маны таһынан ситиһиилээхтик кыттыбыт  оҕолорго Анал ааттар туттарылыннылар.

“Бастыҥ салайааччы” анал аат  Дүпсүн орто оскуолатын учууталыгар Ньургуйаана Сивцеваҕа туттарылынна.

«Тылы чинчийии»

1 үрдэл  – Мира Гуляева, Чараҥ орто оскуолата (сал. Антонина Бурцева);

2 үрдэл  – Сандаара Сивцева, Мүрү 2 №-дээх орто оскуолатын 4 кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Людмила Карамзина, Афанасий Карамзин)

3 үрдэл  — Алексей Находкин, нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлин кэлим киинин стационарнай отделениетын куруһуогун иитиллээччитэ (сал. Евдокия Максимова). Сомоҕо домоҕу оҕолорго тарҕатыыга ылсан эрэр Мира Гуляеваҕа улуустааҕы «Кэскил түһэ» ийэ тыл түмсүүтүн анал бирииһэ туттарылынна.

«Фольклор көрүҥнэрэ»

1 үрдэл – Алексанна Петрова, нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлин кэлим киинин стационарнай отделениетын куруһуогун иитиллээччитэ (сал. Дьулустаан Заболоцкай);

2 үрдэл – «Чуораана» бөлөх, Мүрү 1 -дээх орто оскуолата (сал. Екатерина Парникова);

3 үрдэл – Мүрү 1-дээх орто оскуолатын 5  кылааһын үөрэнээччилэрэ (сал. Мария Аммосова);

3 үрдэл – Света Андросова, Вилена Лугинова Мүрү 2-дээх орто оскуолатын 4 кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Людмила Карамзина)

«Өбүгэбит төрүт үгэһэ»

1 үрдэл – Виктория Макеева Мүрү 2-дээх орто оскуолатын 8  кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Надежда Васильева);

2 үрдэл – Егор Тогонохов, Мүрү 2-дээх орто оскуолатын 4 кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Людмила Карамзина);

3 үрдэл – Алексей Находкин, нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлин кэлим киинин стационарнай отделениетын куруһуогун иитиллээччитэ (сал. Евдокия Максимова);

«Иис уонна уус түһүлгэтэ»

1 үрдэл – Карина Сысолятина, нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлин кэлим киинин стационарнай отделениетын куруһуогун иитиллээччитэ (сал. Зоя Сивцева);

2 үрдэл — Нарыйа Басыгысова, Чараҥ орто оскуолатын 6 кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Клара Крылова);

3 үрдэл – Данил Алексеев, Мүрү 2-дээх орто оскуолатын  6 кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Надежда Васильева);

Анал ааты ылла Сааскылаана Решетникова, Мындаабатааҕы успуорт орто оскуолатын 9 кылааһын үөрэнээччитэ (сал. Вария Решетникова).

Кыайыы кынаттаммыт оҕолор ис-истэриттэн сырдаан, үөрэн чоҕулуҥнаспыт харахтарыттан ордук туох баар буолуоҕай?

Кэмпириэнсийэ  бүтүүтэ “төгүрүк остуол” ыытыллан,  төрөөбүт тыл, итэҕэл уонна норуот тылынан уус-уран айымньытын тула санаа үллэстиитэ тэрилиннэ.

Эһээлэрин туһунан бүччүм санааларын  Любовь Гаврильевна уонна Гаврил Гаврильевич үллэһиннилэр, бу суолталаах тэрээһин иһин махтаннылар. “Төгүрүк остуол” кыттыылаахтара бүгүҥҥү кэмпириэнсийэ  үрдүк таһымҥа ааспытын чорботон бэлиэтээтилэр уонна тэрийээччилэргэ барҕа махтал тылларын анаатылар. Кинилэр саамай улахан баҕа санаалара — ийэ тылбытын, итэҕэлбитин бары бииргэ тутуспутунан, түмсүүлээхтик тэҥҥэ харыстаан, кэлэр көлүөнэҕэ чөл тириэрдии.

Светлана БУРЦЕВА, уопсастыбаннай кэрэспэдьиэн