Биир сомоҕо буолуоҕуҥ !

Норуот күүһэ – көмүөл күүһэ. Бу күүһү кыайа тутан сомоҕолуур, сыалга-сорукка туһаайар, көҕүлүүр кыахтаах лиидэр, баһылык, салайааччы баар буоллаҕына улуу дьыалалар оҥоһуллалларын устуоруйа чахчылара көрдөрөллөр. Түҥ былыргыны хасыһа барбакка эттэххэ, 80-с сыллар бүтүүлэригэр былааска ыттыбыт М.С.Горбачев-Мэҥнээх Мэхээлэ дьамакыраатыйа, көҥүл, аһаҕастык этии-тыыны диэн ааттаан биир сомоҕо сэбиэскэй норуоту бастара батарынан үрүө-тараа ыытан, 70-ча сыл салаллан кэлбит олохпут өйдөбүлэ, тутула, сиэрэ-туома көрүөх бэтэрээ эстибитэ. Итинтэн көстөр, норуоту хайдах илии салайара, хайа диэки хайыһыннарара. Итинник күөрэ-лаҥкы барыы, араллаан кэмигэр «Суверенитеты төһө кыайаргытынан ылыҥ!» диэн сөптөөх бэлиитикэни өрө туппут нуучча хоһууна, салайааччы Б.Н.Ельцин Арассыыйа судаарыстыбатын үрэллииттэн быыһаабыта. Бэйэлэрин дьаһанар тэҥ бырааптаах өрөспүүбүлүкэлэр, уобаластар Москуба тула сомоҕолоһон, Бэдэрээссийэ таһымынан дуогабар түһэрсэн аныгы Арассыыйа судаарыстыбатын олохтообуттара.

Оччолорго бүттүүн талбыт, суверенитетын биллэрбит өрөспүүбүлүкэбит бастакы бэрэсидьиэнэ Михаил Ефимович Николаев муударай салалтатынан, кини тула ыкса сомоҕолоһоммут ол ыар кэмнэри туруктаахтык, этэҥҥэ туораабыппыт.

2001 сыл ыам ыйыгар улуу мотуок муус халҕаһата Ленскэй куораты имири сотон ааспыта, үрдүнэн охсубута. Бүтүн Арассыыйа атаҕар турбута. Судаарыстыба муҥур баһылыга В.В.Путин бэйэтинэн дьаһайан күүһү-кыаҕы үмүрү түмэн, сомоҕолоон, тимирбит куораты хотугу кылгас сайыҥҥа, 100 хонук иһигэр хаттаан туттарбыта. Норуот күүһэ – көмүөл күүһэ дьиҥнээҕэ онно көстүбүтэ.

1632 сыллаахха сэтинньи 4 күнүгэр земскэй ыстаарыста Кузьма Минин уонна орто баайыылаах дворянин Дмитрий Пожарскай нуучча норуотун сомоҕолоон, сэрии тэринэн Польша халабырдьыттарыттан Москубаны босхолообуттара. Ол чиэһигэр бу күн Сомоҕолоһуу күнүнэн, норуот бырааһынньыгынан биллэриллибитэ.

Дьэ, доҕоттоор, аныгы көлүөнэ дьон, Аҕа дойду Улуу сэриитигэр фашистскай Германияны кыайыы кэнниттэн, 80-ча сыл эйэ дэмнээхтик айан-тутан олорбуппут сыччах, сэриилэһэр аакка бардыбыт. 80-с сыллар анараа өттүлэригэр Украина сиригэр урусхалламмыт ньиэмэс тааҥкалара өлүү уотунан сөтөллөн, тиллэн кэлэн эмиэ сыылаҥхайдаһан эрэллэр. Боруобалаан көрдүннэр, Арассыыйа аармыйатын аныгы саллааттара эһэлэрин хорсун, дьоруойдуу быһыыларын хатылыахтара! Оччолорго Москва анныгар номоххо киирбит Бородино хонуутугар саха артиллериһа Алексей Ефремов сырдык тыынын толук ууран туран, өстөөх 8 тааҥкатын умаппыт холобура билигин да тыыннаах!

Ийэ дойдубут, ытык Арассыыйабыт көҥүлүн иһин турунар, сомоҕо күүс буолан, Англия премьерэ Уинстон Черчилль ааттаабыт “Дьобуруопа сиэмэх гиеналарын” – саба түспүт Эмиэрикэ, Дьобуруопа сиэмэхтэрин, Украина фашист-националистарын сибэтиэй сирбититтэн-уоппутуттан аны хаһан да кыймаҥнаспаттарын курдук тимир сиппииринэн букатыннаахтык сиппийэр кэммит кэллэ.

“Православнай итэҕэли, нуучча күүһүн утары барар ханнык да күүс суох. Көрөбүн, улуу нуучча сириттэн бары улахан, кыра норуоттар турунан эрэллэр!” – казак атамаана Тарас Бульба кытыастар кутаа ортотуттан үөгүлүүрэ иһиллэргэ дылы. Бэрэсидьиэммит В.В. Путин: “Биһиэхэ нуучча диэн өйдөбүл даҕааһын суолтатыгар туттуллар: нуучча татаар, нуучча бүрээт, нуучча саха…”, – диэн бэлиэтээбитэ. Оннук, бары нууччалар түмүстэхпитинэ, Улуу күүс буоллахпыт!