Биир ньыгыллар хандьыдааттарын чуолкайдаатылар

Бу күннэргэ «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа Саха сиринээҕи салаатын кэмпириэнсийэтин иккис түһүмэҕэ буолан ааста. Бастакы күн баартыйа аны күһүн Ил Түмэн быыбарыгар кыттар хандьыдааттарын испииһэгин көрдө. Бу күнтэн ыла быыбар үлэтэ саҕаланна диэххэ сөп.

«Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа кэлэр биэс сыл өссө уустук киэҥ хабааннаах соруктары туруоруо, онуоха Ил Түмэн саҥа ыҥырыытыгар талыллар дьон саамай чиэһинэй, бэйэлэрин дьыалаларын баһылаабыт, үлэлиир кыахтаах, күүстээх дьон буолуохтаахтар диэн Ил Дархан Айсен Николаев кэмпириэнсийэҕэ бэлиэтээн турар. «Биир ньыгыл Арассыыйа» — Бэрэсидьиэн баартыйата — судаарыстыба баһылыгын өйөбүлэ, тирэҕэ буоларын, онон быйылгы быыбарга баартыйа ирдэбилигэр толору эппиэттиир, барыллаан куоластааһыҥҥа дьон-сэргэ биһирээбит хандьыдааттарын өйүүрүн кини этэр.

Хандьыдааттар быһаарылыннылар

Бэс ыйын 29 күнүгэр «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа кэмпириэнсийэтигэр, кистэлэҥ куоластааһыҥҥа балаҕан ыйын 10 күнүгэр буолар Ил Түмэн быыбарыгар хандьыдааттары быһаарда. Онон Ил Түмэн сэттис ыҥырыытыгар норуот дьокутааттарыгар «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа хандьыдааттарын испииһэктэрэ бу тэрээһиҥҥэ бигэргэннэ. Бэлиэтээн эттэххэ, баартыйа хандьыдааттара баартыйа испииһэгинэн уонна биир мандааттаах уокурукка өссө бу саас барыллаан куоластааһыҥҥа быһаарыллыбыттара.

Айсен Николаев — Ил Дархан быыбарыгар хандьыдаат

Ол курдук «Биир ньыгыл Арассыыйа» бэлитиичэскэй баартыйа кэмпириэнсийэтигэр, Айсен Николаевы өрөспүүбүлүкэ Ил Дарханын быыбарыгар хандьыдаатынан туруордулар. «Миэхэ бу үрдүк чиэс уонна элбэх араас норуоттаах Саха сирин иннигэр улахан эппиэтинэс буолар. Мин болҕомтом, мэлдьи Саха сирин хас биирдии олохтооҕун уонна өрөспүүбүлүкэ олоҕор туһуланыа. Доруобуйа, үөрэхтээһин, уйгулаах олох уонна куттал суох буолуута, үлэлээх буолуу — бу салаалары сайыннарыыга соруктары толоруу сайдыы бырагырааматын олугунан буолуохтара. Биһиги иннибитигэр улахан үлэ турар. Бары бииргэ — иннибит диэки!» диэн Айсен Николаев бэлиэтээн эттэ.

Эрэгийиэннээҕи бөлөх

Эппиппит курдук, эрэгийиэннээҕи бөлөххө Ил Түмэҥҥэ хандьыдааттар испииһэктэригэр барыллаан куоластааһыҥҥа кыайбыттар киирдилэр. Барыллаан куоластааһыҥҥа 6-с ыҥырыы дьокутаатынан ааспыт быыбарга талыллан үлэлээбиттэр аҥаардара эрэ испииһэккэ бааллар. Холобур, Залогтааҕы уокуруктан талыллан үлэлээбит Дмитрий Семенов испииһэккэ иккис буолбут. Валерий Федоров бастаабыт, салгыы Владимир Егоров, Ольга Григорьева уонна Валерий Лютай испииһэккэ бааллар.

Сайсарытааҕы уокурук олохтоохторун интэриэһин көмүскээбит норуот дьокутаата Павел Ксенофонтов итиэннэ Киин уокуруктан дьокутаат Алёна Атласова барыллаан куоластааһын испииһэгинэн быйыл даҕаны бастакы сылдьаллар. 30 №-дээх Чурапчытааҕы эрэгийиэннээҕи бөлөххө Павел Пинигин эмиэ испииһэккэ бастаабыт. Амма-Майа бөлөҕөр Сергей Ларионов эмиэ бастакы.

6‑с ыҥырыы дьокутааттара Юрий Николаев уонна Анатолий Николаев быйыл иккиэн Университет уокуругуттан турбуттар. Николаевтар испииһэккэ иккис-үһүс сылдьаллар. Бу уокурукка аны күһүн күүстээх киирсии буолара сабаҕаланар. Биир ураты күүстээх хандьыдааттардаах бөлөҕүнэн Даркылаах уокуруга буолар. Манна испииһэги Арассыыйа Дьоруойа Александр Колесов саҕалыыр, ол кэннэ Александр Подголов, оттон Иван Луцкан салгыыллар. Пригород уокуругуттан ааспыт ыҥырыыга үлэлээбит норуот дьокутаата Павел Петров бу бөлөх испииһэгэр төрдүс буолбут.

Ааспыт биэс сылга дьокутаатынан талыллан үлэлээбит Строительнай уокуруктан Иван Данилов уонна Поярков уокуругуттан Виктор Федоров быйыл испииһэккэ төрдүс буолан соһуттулар. Ааспыт сылларга Ньурбатааҕы биир мандааттаах уокуруктан дьокутаатынан талыллан үлэлээбит Антонина Григорьева быйыл күһүн Набережнай уокуруктан кыттар.

Бүлүүтээҕи 12 №-дээх эрэгийиэннээҕи бөлөххө испииһэги ааспыт алтыс ыҥырыы дьокутааттара Александр Гоголев уонна Нюргуяна Захарова саҕалыыллар. 13 №-дээх Ньурба эрэгийиэннээҕи бөлөҕүн испииһэгэр бастакынан Владимир Прокопьев сылдьар. 29 №-дээх Бороҕоннооҕу эрэгийиэннээҕи бөлөххө ааспыт ыҥырыыга дьокутааттаабыт Геннадий Васильев эмиэ бастаабыт, оттон өр кэмҥэ хас да ыҥырыыга дьокутааттаабыт, спикердээбит Александр Жирков испииһэккэ бэһис буолбут.

14 №-дээх Сунтаар эрэгийиэннээҕи бөлөҕүн испииһэгэр Афанасий Постников бастакы турар. Ааспыт быыбардарга бу бөлөххө Ил Түмэҥҥэ кыайан баран, Арассыыйа Федерациятын Сэбиэтин чилиэнинэн ананан, болдьоҕун иннинэ боломуочуйатын устуммут Александр Акимов иккис сылдьар. 6‑с ыҥырыыга дьокутаатынан талыллан үлэлээбит Андрей Николаев бу сырыыга үһүс буолбут.

15 №-дээх Үөһээ Бүлүү-Горнай эрэгийиэннээҕи бөлөҕөр ааспыт ыҥырыыга дьокутааттаабыт Феодосия Габышева испииһэккэ иккис, оттон 12 №-дээх Өлүөхүмэ эрэгийиэннээҕи бөлөҕөр ааспыт ыҥырыыга эбии быыбарга 2022 сыллаахха талыллан дьокутааттаабыт Николай Кульбертинов үһүс буолбуттар. Таатта-Томпо эрэгийиэннээҕи бөлөҕөр Прокопий Рахлеев бастакы, Виктор Лебедев иккис буолбуттар.

Мэҥэ Хаҥалас эрэгийиэннээҕи бөлөҕөр ааспыт ыҥырыыга дьокутааттаабыт Андрей Находкин испииһэккэ төрдүс турар. Оттон Нерюнгри эрэгийиэннээҕи бөлөҕөр ааспыт ыҥырыыга дьокутааттаабыт Александр Кошуков бэйэтин бөлөҕөр эмиэ төрдүһүнэн испииһэги түмүктүүр. Нам эрэгийиэннээҕи бөлөҕөр испииһэги Александр Атласов саҕалыыр, ааспыт ыҥырыыга дьокутааттаабыт Петр Юмшанов иккис сылдьар.

Национальнай хотугу эрэгийиэннээҕи бөлөххө ааспыт ыҥырыыга дьокутааттаабыт икки киһи киирбит. Ааспыт ыҥырыыга Университет бөлөҕүттэн дьокутаатынан талыллан баран, эрдэ боломуочуйатын устуммут Александр Сусоев быйыл бу уокурукка киирсэр. Бу бөлөххө Елена Голомарева үһүс сылдьар. Халыма-Индигиир эрэгийиэннээҕи бөлөҕөр ааспыт 6‑с ыҥырыы дьокутааттара Гаврил Алексеев уонна Сахамин Афанасьев испииһэккэ бастакы уонна үһүс сылдьаллар. Гаврил Алексеев ааспыт сырыыга Горнай-Үөһээ Бүлүү бөлөҕөр кыттыбыта.

Оттон Алдан, Томмот, Соҕуруу Саха сирэ, Бырамыысыланнай, Айхал-Удачнай, Мииринэй, Ленскэй, Мухтуйа, Хаҥалас, Арктика эрэгийиэннээҕи бөлөхтөрүгэр быйыл саҥа дьон туруммуттара бэлиэтэнэр.