Бордоҥҥо тулаһа элбэх эбит, ону кытта оҕо үлэҕэ угуйуллар эбит!

Бордоҥ агро хайысхалаах оскуолатын лааҕырын үлэтин көрө-истэ таарыйа арааһы билистим.

Дириэктэр Михаил Максимов оскуолатыгар үлэ үгэнин ыытан бастыҥ үөрэх салайааччытын үрдүк аатын сүгэр. Сарсыарда оҕолор лааҕырга кэлээт эти-хааны уһугуннаран сэрээккэлииллэр, хааһы сииллэр онтон үлэҕэ туруналлар. Эҥинэ дьикти өҥнөөх, кээмээйдээх лейкаларын туппутунан тэпилииссэҕэ үүнээйигэ уу куталлар, буолаҕа сыыс оту үргүүллэр, икки кустарын көрөллөр-харайаллар. Онтон эбиэт кэннэ оонньуу-көр саҕаланар. Иккис сезоҥҥа алын сүһүөх оскуола оҕолоро сүүрбэччэ буолан сылдьаллар. Үһүс сезоҥҥа обургу оҕолор кэлэн от үлэтин кыайа тутуохтара. ППМИ тосхолунан былырыын сайыҥҥы уу ситимэ киирэн улахан көмө диэн салайааччы санаатын үллэстэр. Манан диэн эттэххэ быйыл чааһынай дьиэҕэ баһаар тахса сыспытын сайыҥҥы уу ситимэ баар буолан быыһаммыт.

Аны Бордоҥҥо тулаһа элбэх эбит, оскуола аттыгар былырыын ийэ күнүгэр Дьоруой Ийэ Мария Герасимова дьоно «Ийэҕэ махтал» диэн тулаһа оҥорон элбэх оҕолоох ийэлэри үйэтитэр өйдөбүнньүк түһүлгэ баар буолбут. Киирээти кытта ийэ тапталын сылааһа угуттуур сибэкки арааһа, мандар оҥоһуулаах ыскаамыйалар, күн дьоммут мэтириэттэрэ уонна дьиэ кэргэн арт бэлиэтэ.

Кыайыы 80 сылыгар үс түһүлгэ сөргүтүллүбүт. Ол курдук оскуола аттыгар турар Кыайыы тулаһата, урукку оҥоһуутун саҥардан тупсаран, Кыайыы былааҕын тутан турар саллаат, кини үрдүгэр сэттэ туруйа уонна кыайыыны уһансыбыт дьоннор албан ааттара. Саллааты уран уус Хомдьоо Дьулуур Уран Уола саҕалаабытын баһылык Константин Уаров бэйэтэ салҕаан ураты көстүү буолбут. Аны былааҕа кэлэр күннэргэ уларыйа турар сыаллаах, саллаакка былааҕы туттарыы бэйэтэ туспа туом буолуоҕа, тулаһа хаартан, сэбирдэхтэн ыраастана турарыгар сирдиэҕэ диэн баһылык этинэрэ оруннаах. Өрүс үрдүгэр сулустаах өйдөбүнньүк халлаан хараҥардаҕына сандаарар буолбут, онтон пааркаҕа баар өйдөбүнньүгү кулууптар, балыыһалар кыттыһан кырааска үлэтин кыайбыттар.

Аны ол аттыгар спорт мемориала олоххо киириэҕэ, билигин тутуу үлэтэ ыытыллар. Ол курдук «Күөн күрэс» республикатааҕы төрүт көрүҥнэр күрэстэригэр Бордоҥ ыччаттара кыайан 300.000 солк. ылбыттара. Бу кыайыыларын суолтатын дойдуларыгар успуорт тулаһатын туттаран эрэллэр. Соторутааҕыта Манчаарыга Алена Максимова остуол оонньуутун маастара үрдүк аатын ылбытын санатан ылабын. Бу улахан киэн туттуу!

Бордоҥ киинигэр 140 сыллаах былыргы ампаар баарын дьэ, өйдөөн көрдүм. Баалыы санаамаҥ урукку кэмҥэ кэлэр этим да хараҕым тоҕо эрэ көрбөтөх, арай Ольга Захарова хаһан эрэ сырдатан ааһарыгар: «Ханна турара буолуой?!», — дии саныырым харах анныгар турары көрбөппүттэн олус бэркиһээтим. Бу ампаары Иван Попов — Куттах Баай — меценат Улгумда диэн сиргэ туппутун көһөрөн аҕалбыттара ырааппыт. Туруга билигин да чиргэл, манна аһаҕас халлаан анныгар түмэл оҥоруохтарын саныыллар эбит. Кырдьык да, Бордоҥнор төрүт сиргит бу эбит, өссө аптаах, номоххо киирбит күндү таастаах эбиккит…

Бордоҥҥо «Чэгиэн чэппиэр» диэн үлэ ыытылларын сэргии көрдүм. Чэппиэр күн улахан прицеп киин уулуссаҕа турар эбит, нэһилиэнньэ бары бөхтөрүн ол күн прицепка бырахпыттара сыбаалкаҕа тахсар. Бүгүн тырахтарыыс от үлэтигэр сылдьарынан баһылык Константин бэйэтэ суоппардыы сылдьарын кэрэхсээтим. Нэһилиэк устун бөх тоҕор бочкалар турбуттар, дьон биллэ хомунар, нэһилиэк ырааһырда дэһэллэр. Арай сайын өттүгэр хампыат, утах хаҕа быраҕыллара элбиир эбит, куораттан сиэннэр, оҕолор кэлэн буолуон сөп дэһэллэр. Онон бука эбээлэр, эһээлэр сиэннэрбитин ыраастык туттарга угуйуохха диэн ыҥырыы оҥородоҕум буолуохтун!

Михаиллыын, Константинныын чэй иһэ-иһэ, Бордоҥ тордун, этин амсайа-амсайа арааһы анаардыбыт, уолаттар былааннара киэҥ! Ол барыта олоххо киирдин диэн үтүө тылбын аныыбын!

Тускулаана Горохова-Кобельянова