СИА. Хаартыскаҕа Мария Васильева түһэриитэ
Тохсунньуга Күҥҥэ улахан эстии тахсан, корональнай «дьөлөҕөс» үөскээбитэ. Бу кэнники сылларга биир саамай улахан эстии буолар. Бу «дьөлөҕөспүт» Күнү эргийэн кэлэн баран, эмиэ Сир диэки хайыста. Бу «дьөлөҕөстөн» күүстээх, түргэн «күн тыала» үрэр. Онон, бу күннэргэ магнитнай буурҕа буолар дуо?
Күн астрономиятын лабораторията иһитиннэрбитинэн, плазма түргэнэ 600-700 км/сөк диэри түргэтиэн сөп (билигин 300-400 км/сөк). Ол эрээри, олунньу 11 күнүгэр магнитнай буурҕа түһэ илик, лаборатория көрдөрөрүнэн, кыра хамсааһын (магнитные возмущения) баар.
«Дьөлөҕөс» үөскээбитин кэнниттэн, тохсунньуга Сиргэ улахан магнитнай буурҕа түһүө диэн аймаммыттара даҕаны, улахан, күүстээх буурҕалар түспэтэхтэрэ. Тоҕо диэтэр, «күн тыала» Сири халты ааспыт буолуон сөп. Онон бу да сырыыга халты ааһыан сөп диэн учуонайдар этэллэр. Ол да буоллар, Саха сиригэр хотугу улуустарга дьүкээбиллэр суһумнаабыттара.
Олунньу 11 күнэ үүнэр түүнүгэр Сирбит «күн тыалын» кытыытыгар син биир түбэстэ. Манна баттааһын түргэнник уларыйар буолан, бу түүн Сир магнитнай хонуута хамсаата эрээри, буурҕаҕа тиийбэтэ. Онон бу күннэргэ магнитнай буурҕа түһүөн сөп эрээри, олус күүстээх буолуо суоҕа диэн кэтээн көрөр учуонайдар этэллэр.
РАН Күн-Сир физикатын институтун Күн астрономиятын лабораторията тохтоло суох Күнү кэтээн көрөр, магнитнай хамсааһыннары бэрэбиэркэлиир, күннүктэри таһаарар.
Бу күннэргэ Өлүөнэ Эбэҕэ үлэ саамай суолталаах уонна көдьүүстээх көрүҥэ –мууһу эрбээһин уонна хараардыы ыытылла…
Бу күннэргэ күн-дьыл туруга хайдаҕый? Күнү-дьылы кэтээн көрөөччүлэр туох дииллэрий? Өрөспүүбүлүкэ арҕаа өттүгэр, күнүс соҕуруу…
Чукотка автономнай уокуругар Баимскайдааҕы хайа байытар кэмбинээтин тутуу саҕаланна. Баимскайдааҕы ГОК тутуутун хаамыытын РФ Бырабыыталыстыбатын…
Күн оройо буола оҕуста. Сотору кэминэн улахан оҕолоро оскуолаттан кэлиэхтэрэ. Аҕалара эбиэттии кэлиэ. Бэйи эрэ,…
Ил Дархан Айсен Николаев Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕар Николай Иванович Афанасьевка "Саха Өрөспүүбүлүкэтин бочуоттаах…
Улуу Кыайыы өрөгөйдөөх күнүгэр Ийэ дойдуларын көҥүлүн күөннэринэн хаххалаан көмүскээбит, итии хааннарын тохпут буойун суруналыыстар…