Бүгүн – Арассыыйа былааҕын күнэ

Share

Сиэрпэлээх өтүйэ ойуулаах уот кыһыл былааҕы солбуйан, Арассыыйа үс (үрүҥ, халлаан күөҕэ уонна кыһыл) өҥнөөх былааҕа 1991 сыллаахха атырдьах ыйын 22 күнүгэр Москваҕа, Үрүҥ Дьиэ үрдүнэн тэлибирэччи ыйаммыта.

Ити күн РСФСР Үрдүкү Сэбиэтин Суһал ыҥырыылаах сиэссийэтэ бу былааҕы Арассыыйа национальнай былааҕынан билинэр туһунан уурааҕы ылыммыта. Онтон ыла үрүҥ, халлаан күөҕэ уонна кыһыл дьүһүннээх былаах гиэрбэни уонна гимны кытары Арассыыйа саҥа судаарыстыбатын официальнай судаарыстыбаннай символа буолбута.

Историяттан биллэринэн, үс өҥнөөх былаах аан бастаан 1667 с., Алексей Михайлович ыраахтааҕы саҕана «Орел» диэн нуучча байыаннай хараабылыгар ыйаммыта. Петр I ыраахтааҕы 1705 с. тохсунньу (20) 31 күнүгэр нуучча бары аалларыгар маннык былаахтары ыйыыр туһунан ыйааҕы таһаарбыта. Арассыыйа былааҕар тоҕо, чуолаан, бу үс өҥ талыллыбытын туһунан мөккүөргэ историктар да, учуонайдар да биир тылга кэлэ иликтэр. Ол эрээри, хас биирдии өҥ бэйэтэ туспа суолталаах дииллэр итиэннэ үгүстэр маҥан өҥ ыраас санааны, халлаан күөҕэ – чиэһинэй уонна эрэллээх буолууну, оттон кыһыл – хорсун, эрдээх санааны итиэннэ Аҕа дойду иһин тохтубут хааны көрдөрөрүн этэллэр. Үс өҥнөөх былаах официальнай ыстаатыһы 1896 сыллаахха, Николай II ыраахтааҕы солотугар киирэригэр, ылбыта.

Өктөөп өрөбөлүүссүйэтин кэнниттэн, 1918 с. муус устарга, Яков Свердлов этии киллэриитинэн, бассабыык былааһа уот кыһыл дьүһүннээх былаахтаммыта. Оттон 1991 сыл атырдьах ыйын 22 күнүгэр Арассыыйа дьокутааттара саҥа Арассыыйа былааҕынан нуучча судаарыстыбатыгар үс үйэ устата аргыс буолбут үс өҥнөөх былааҕы билиммиттэрэ.

Бэрэсидьиэн Борис Ельцин 1994 с. атырдьах ыйын 20 күнүгэр таһаарбыт ыйааҕынан, атырдьах ыйын 22 күнэ Арассыыйа Федерациятын Судаарыстыбаннай былааҕын күнүнэн олохтоммута. Итинтэн ыла бу күн сыллата үрдүк таһымҥа бэлиэтэнэр, бүтүн дойду үрдүнэн, хас эрэгийиэн, куорат уонна нэһилиэнньэлээх пууннар ахсын Арассыыйа судаарыстыбаннай символларын суолталарын быһаарар дьаһаллар, патриотическай аахсыйалар, ыччат флешмобтара ыытыллаллар.

Саха Өрөспүүбүлүкэтэ бу дьоһун даататтан туора турбат.

Recent Posts

  • Быһылаан
  • Сонуннар

13 мөл. солк. суумалаах кыһыл көмүһү илдьэн испит тэрилтэ дириэктэрин туттулар

Мэҥэ Хаҥалас оройуонун полицията уопсайа 13 мөл. солк. суумалаах кыһыл көмүһү тиэйэн испит тэрилтэ дириэктэрин…

9 минут ago
  • Итэҕэл
  • Сонуннар

Ольхон арыытыгар алгыс түһэрэн кэллилэр

“Өбүгэ ситимэ” норуот эмчиттэрин түмсүүтүгэр айылҕаттан айдарыылаах араас дьон баар. “Өбүгэ ситимэ” норуот эмчиттэрин түмсүүтүн…

22 минуты ago
  • Сонуннар
  • Сүрүн
  • Үөрэх

М.Е.Николаев аатынан Дьокуускай куорат 40-с нүөмэрдээх оскуолата бэрэсидьиэн оскуолаларын ситимигэр киириэҕэ

Быйыл балаҕан ыйыгар аан маҥнай аһыллар, өрөспүүбүлүкэ биир элбэх үөрэнээччилээх, М.Е.Николаев аатын сүгэр Дьокуускай куорат…

47 минут ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Роман Вильфанд: Сибииргэ уонна Уһук Илиҥҥэ күн-дьыл туруга сэрэҕи үөскэтэр….

Сибиирдээҕи федеральнай уокурук эрэгийиэннэригэр күүстээх сөҥүү түһүөҕэ, оттон Саха сиригэр хаһыҥ түһэрэ күүтүллэр. Бу туһунан…

52 минуты ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Хаҥалас отчута Кузьма Острелин Чүүйэ алааһыгар иккис сылын тэҥнээҕин булбата

Бу күннэргэ Мэҥэ Хаҥалас улууһун Ходоро нэһилиэгин Чүүйэ Эбэ алааһыгар "Ходуһа хоһууттара-2025" илии хотуурунан оту…

57 минут ago
  • Быһылаан
  • Сонуннар

Бүлүүгэ ааптар быраабын кэһии дьыалатыгар бириигэбэр таҕыста

Бүлүү оройуоннааҕы суута улуус 20 саастаах олохтооҕо ааптар быраабын сокуону кэһэн туран туһаммытын иһин кинини…

1 час ago