Бүгүҥҥүттэн планеталар парааттара саҕаланна

Тохсунньу 21 күнүттэн халлаан эттиктэрэ — планеталар парааттара саҕаланар. Бу алта планета биир лииньийэҕэ сааһыланан, кэчигирэһэн тураллара астрономияҕа бэрт сэдэх көстүү буолар.

Күн систиэмэтигэр барыта 8 планета баар. Кинилэртэн үгүстэрэ Күн биир өттүгэр тиийэн, чугасаһаллара, Сиртэн көрдөххө, биир лииньийэҕэ чугаһаан, кэчигирэһэллэрэ планеталар парааттара диэн ааттанар. 3 планета кэчигирээтэҕинэ — аччыгый параат, 4 планета — кыра параат, 5-6 планета — улахан параат, 7 планета — улуу параат диэн ааттыыллар.

Бүгүҥҥүттэн улахан параат саҕаланар. Тоҕо диэтэр, алта планета: кыһыл өҥнөөх Марс, улуукан Юпитер, кистэлэҥнээх Уран, ыраах Нептун, чугас Венера, биһилэхтээх Сатурн кэккэлиэхтэрэ. Манна Меркурий эрэ «борогууллуур». 

Планеталар Күнү тула араас түргэннээхтик эргийэ сылдьаллар. Бэйэлэрэ туспа орбиталаахтар. Холобур, Марс Күнү 2 сыл устата, Юпитер 12 сыл устата эргийэр. Ыраах-ыраах сыталлар эрээри, сороҕор чугасаһаллара Сиртэн биир лииньийэҕэ киирэр курдук көстөр.

Кинилэри, былыт, туман суох буоллаҕына, тохсунньу 21-25 күннэригэр кэтээн көрүөххэ сөп. Билигин Ый саҥа төрүүр кэмэ, халлааҥҥа көстүбэт, сырдык уотунан мэһэйдээбэт.

Марс халлаан илин өттүгэр кытархай уотунан чаҕылыйар. Венера, Сатурн уонна Нептун халлаан арҕаа өттүгэр бааллар. Юпитеры, Ураны үөһэнэн булуохха сөп.

Түөрт планетаны киһи уу хараҕынан булан көрүөн сөп. Ол эрээри, Ураны уонна Нептуну булан көрөргө биноклу, эбэтэр, кыра телескобу туһаныаххытын сөп. Куорат, дэриэбинэ уота мэһэйдээбэт сиригэр баран, үрдүк сиртэн көрөр ордук. Аан бастаан хайдах кэчигирэһэллэрин каартаҕа көрөн баран, халлааҥҥа көрдөөн булуоххутун сөп.

Эбэтэр, SkySafari, Star Walk 2 уонна Stellarium диэн мобильнай сыһыарыылар бааллар, кинилэр сулустар халлааҥҥа ханан туралларын көрдөрөн, ыйан биэрэллэр. Эрдэттэн бу сыһыарыылары хачайдаан баран, эндэппэккэ булан көрүөххүтүн сөп.