“Бүтэһик чуораан” чугдаарда

Бу күннэргэ оскуола ахсын олох киэҥ аартыгар атаарар “Бүтэһик чуораан” чугдаарда, хаһан да умнуллубат эмиэ да үөрүүлээх, эмиэ даҕаны долгутуулаах дьоро тэрээһиннэр буоллулар. Хас оскуола бу бэлиэ күнү атаарар тус-туспа үгэстээх. Ол туох үгэһий?

Биир күн — үс тэрээһин

Дьокуускай куораттан 600‑чэ килэмиэтирдээх Өлүөхүмэ улууһун Кыыллаах орто оскуолатыгар көтөн тиийэбит. Манна “Бүтэһик чуораан” үөрүүлээх күнүгэр аналлаах, бэйэ-бэйэтин кытта ситимнээх үс тэрээһини ыыттылар.

Оскуола социальнай педагога Полина Максимова иһитиннэрбитинэн, быйыл 11‑с кылааһы 16 оҕо бүтэрэр (кылаас салайааччыта — Ю. Б. Кугасова).

“Бүтэһик чуораан” — үйэҕэ биирдэ тосхойор бэлиэ күн буоларын оннооҕор халлаан билбиттии, ардахтыыр туруктаах туран, күн күөрэччи тыган, оҕолорго алгыһын тиэрдэргэ дылы гынар. Оҕолорун көччөх гынан көтүтэр төрөппүттэр бу күҥҥэ бэлэмнэммиттэрэ быданнаабыт, оннооҕор Казахстан курдук сиртэн анал суруктаах-бичиктээх лиэнтэлээх, түөскэ иилинэр бэлиэлээх, кыргыттарга баттах туттарардаах, уолаттарга баантыктаах ураты нобуору сакаастаабыттар.

Сарсыардаттан оҕолуун, учууталлыын, төрөппүттүүн тутуспутунан оскуола дьиэҕэ бүтэһик кылаас чааһыгар мусталлар. Тэрээһини, оҕолор оскуола боруогун үктэнэллэригэр үөрэ-көтө көрсүбүт маҥнайгы учууталлара Нина Николаевна Кугасова, салгыы ийэлии салайан, сүбэлээн-амалаан илдьэ кэлбит кылаас салайааччыта Юлия Борисовна Кугасова иилээн-саҕалаан ыыталлар.

Маҥан баартыктаах, улахан баантыктаах кыргыттар, мааны көстүүмнээх уолаттар үөрүүлээх линьиэйкэҕэ мусталлар. Биир кэрэхсэбиллээҕэ баар, быйыл 11‑с кылааһы бүтэрэр улуус кэскиллээх үөрэнээччитэ Ираида Максимова оскуола боруогун аан бастаан атыллыыр Билии күнүгэр оччолорго 11‑с кылаас үөрэнээччитин Филипп Ларионовы кытта чуорааны лыҥкыната тыаһаппыта. Бүгүн, ол түгэни хатылаан номнуо үөрэҕин бүтэрэн, учуутал үрдүк аатын ылан дойдутугар тиийэн үлэлии сылдьар Филипп Сергеевиһы кытта бүтэһик чуорааны тыаһатар.

Бу күн эҕэрдэ, махтал сурук, бэлэх эгэлгэтин туталлар, ийэлэр, оскуола үлэһиттэрэ сылаас илиилэринэн астаммыт туортарын амсайаллар. Кыра кылаастартан оскуоланы бүтэрээччилэргэ тиийэ хардарыта ырыа, үҥкүү бэлэхтэһэллэр.

Киэһэ үтүө үгэскэ кубулуйбут “Көмүс чуораан” бириэмийэни туттарыы уонна анал ааты иҥэрии тэрээһинигэр түмсэллэр.

Кыыл Уола төрөөбүтэ 125 сылыгар анаабыттар

Аны Туймаада туонатыттан 900‑тэн тахса килэмиэтирдээх Сунтаар улууһун Тойбохой орто оскуолатыгар тиийэбит. Быйыл сунтаардар биир дойдулаахтара, аатырбыт олоҥхоһут Сергей Зверев‑Кыыл Уола төрөөбүтэ 125 сыла. Ол чэрчитинэн сыл устата араас тэрээһиннэр ыытыллыбыттар. Тойбохой оскуолатын быйыл бүтэрэр оҕолор, кылаас салайааччыларын (үрдүкү категориялаах физика учуутала Венера Егоровна Степанова, оҕо саас сирдьитэ-дириэктэр сүбэһитэ Альбина Валентиновна Иванова) бары биир санааларынан “Бүтэһик чуорааннарын” Кыыл Уола бу үбүлүөйдээх сылыгар анаабыттар уонна үөрэнээччилэр бэйэлэрэ өйүк киллэрэн сахалыы таҥнарга быһаарыммыттар. Таҥастарын оҕолор бэйэлэрин эскиистэринэн барбах Дьокуускай куоракка ыытан тиктэрбиттэр.

Тэрээһин итинэн эрэ муҥурдаммат. Ол курдук, тустаах оскуола бүтэрээччилэрэ сүүрбэттэн тахса сыл илдьэ кэлбит үтүө үгэстээхтэр — “Бүтэһик чуораан” күн киэһэ нэһилиэк олохтоохторугар 11 сыл устата ылбыт сатабылларын көрдөрөр, талааннарын арыйар кэнсиэртэрэ. Бу үгэһи өссө 2004 сыллаахха оскуоланы бүтэрээччилэр олохтообуттар.

11‑с “Б” кылаас салайааччыта, оҕо саас сирдьитэ — дириэктэр сүбэһитэ Альбина Иванова: “Быйыл Тойбохой оскуолатын икки кылааһынан барыта 14 оҕо бүтэрэр. Биир туйгун үөрэнээччилээхпит, 8 “ударниктаахпыт”. “Бүтэһик чуораан” иннинэ 11‑с кылаас үөрэнээччилэрэ Кириэстээххэ олорор ытык-мааны Далбар Хотун Изабелла Степановна Платонова-Сыдьаайаҕа тиийэн, оҕолор эксээмэннэрин ситиһиилээхтик туттаралларыгар, олох киэҥ аартыгар тахсалларыгар алгыс иҥэринии сиэригэр-туомугар сырыттылар.

“Бүтэһик чуорааҥҥа” оҕолорбут сахалыы таҥнарга үөрүүнэн сөбүлэстилэр. Кыра эрдэхтэриттэн көхтөөхтөр. 2022 с. улууска ыытыллыбыт “Сахалыы таҥас” оскуола пуорматын күрэҕэр Кылаан кыайыылаах үрдүк аатын ылбыттара. Онтон ыла 11‑с кылааһы бүтэрэрбитигэр сахалыы таҥас кэтэбит диэн былааннаммыттара.

Быйылгы дьоро күҥҥэ оскуоланы 50 сыл анараа өттүгэр бүтэрбит “Кыһыл көмүс выпуск” кэлэн оҕолору эҕэрдэлээн, анал уруучукалары, харчынан бэлэхтэрин туттардылар.

Киэһэ “Учууталларбытыгар махтал” диэн оскуолаҕа 11 сыл үөрэммит сылларын ахтан-санаан ааһар кэнсиэр буолла. Барыта сахалыы ис хоһоонноох ааста: сахалыы вальс, кыргыттар, уолаттар сахалыы тус-туспа үҥкүүлэрэ. Оскуоланы бүтэрээччилэр төрөппүттэрин кытта (Харысхан Андреев ийэтиниин, Катя Алексеева ийэтиниин, Агния Семенова аҕатыныын) дуэттарын көрөөччүлэр бэркэ сэҥээрдилэр. Кылаас кыргыттарын ансаамбыла эбээлэригэр анаан “Эбээбэр” диэн ырыаны бэлэхтээтилэр. 150‑тан лаппа тахса көрөөччү кэллэ. Киирии билиэтинэн олус үчүгэй бириистэрдээх латарыайа оонньоттубут. 5 тыһ. солк. супер-бирииһи аангылыйа тылын учуутала сүүйдэ. Кэнсиэртэн киирбит харчыны оҕолор баҥкыаттарыгар туһанар былааннаахтар.

Оҕолорбут сиэри-туому тутуһан, бэйэлэрин оскуолаларын, улуустарын аатын ааттата туралларыгар уонна сөбүлүүр идэлэрин баһылаан дойдуларыгар төннөн кэлэн үлэһит үтүөтэ буолалларыгар баҕа санаабын тиэрдэбин”, — диэн кылгастык кэпсиир.

Быйыл Тойбохой оскуолатын бүтэрээччилэр үгүстэрэ уолаттар эбит. Онон сүрүннээн обществознание, информатика биридимиэттэрин талбыттар. Оҕолорго ситиһиилэри баҕарабыт!