“Чугастааҕы 5-10 сылынан таһаҕаһы уонна маркетплейстан сакааһы дронунан тириэрдии көннөрү быраактыкаҕа кубулуйуоҕа”

Арассыыйаҕа чугастааҕы 5-10 сылынан дрону улахана суох таһаҕаһы, буостаны уонна маркетплейс нөҥүө сакааһы тириэрдиигэ туһаныллыаҕа диэн Ил Дархан Айсен Николаев “Известияҕа” биэрбит интервьютугар иһитиннэрбит.  

Бүгүҥҥү күҥҥэ өрөспүүбүлүкэ пилота суох көтөр аппараат салаатын сайыннарыытыгар көхтөөхтүк кыттар: холобур, “Полярнай” билим киини тэрийиигэ үлэ ыытыллар. Бу былаһааккаҕа полярнай түүн усулуобуйатын тыйыс тымныытын – 60 °C тулуйар кыахтаах дроннары оҥоруохтара. Гражданскай дроннары таһынан Саха сиригэр оборуона сакааһын толороллор: билигин байыаннай дьайыы буолар сиригэр ыытарга БПЛА саҥа баартыйатын бэлэмнииллэр.

— Саха Өрөспүүбүүкэтэ пилота суох аппарааттары киэҥник туһаныыны Уһук Илин эрэгийиэннэриттэн биир бастакынан саҕалаабыта. Бу үлэ туох стратегическай соруктааҕый – бэйэ сатыбылын тэрийии, технологияны таһаарыы эбэтэр иһинээҕи сорудаҕы быһаарыы? Уонна федеральнай үбүлээһин бу былааҥҥа туох суолталааҕый?

— Саха сиригэр пилота суох авиационнай систиэмэни туһаммыппыт балай даҕаны ыраатта – өссө 2011 сыллаахха, манна ханыылыы тиэхиньикэ саҥа үөдүйүүтүн кытта саҕаламмыта.

Оччолорго дрону сүрүннээн быыһыыр сулууспаҕа туһаныллара. Кэлин хайысхата киэҥник сайдан барбыта. Күн бүгүн уонунан сылларынан эрдэлиир  стратегическай сорук быһаарыллан турар: пилота суох аппарааты туһаныыны кытта сибээстээх экэниэмикэ саҥа салаата олохсуйуоҕа. Бу таһаҕаһы тириэрдиини, сөптөөх инфраструктураны уонна каадыры бэлэмнээһини кытта сибээстээх өҥө ырыынагын тэрийии.

Пилота суох аппараат үлэтэ, ордук уустук сырыылаах нэһилиэнньэлээх пууннарга таһаҕаһы тириэрдиигэ, уһулуччу быһаарыыны оҥоруон сөптөөҕө номнуо билигин көстөр.

Биһиги тустаах боппуруоһу, чуолаан, “Арассыыйа буостатын” кытта ырытыһа сылдьабыт. Бу бүгүҥҥү курдук ойуур баһаардарын булуу эрэ буолбакка, баһаары умулларыыны, көрдүүр-быыһыыр тэрээһиннэри, кэтээн көрүүнү уонна сир сыһыаннаһыыларын кытта сибээстээх араас боппуруостар буолаллар.  Онно агродроннары көхтөөхтүк туһаныахха сөп. Оттон көрүллүбүт федеральнай үп биһиэхэ Саха сиригэр пилота суох технологияны сайыннарыыны биллэ түргэтэтэр.

— “Якутия” технопаарка бырайыак сүрүн бииргэ үлэлэһэр инфраструктурнай тэрилтэтинэн буолуоҕа. “Полярнай” билим-оҥорон таһаарар киин уонна технопаарка хайдах быһыылаахтык үлэлиэхтэрэй?

— “Полярнай” билим-оҥорон таһаарар киин “Якутия” технопаарка ойуччу салаатын быһыытынан тэриллэр. Ол эбэтэр, кини  туспа салаанан буолбакка, технопаарка чааһа. Технопаарка тустаах киин салайар хампаанньатын быһыытынан оруоллаах. Технопаарка иһинэн сөбүлэҥи түһэрсэр уонна пилота суох авиационнай систиэмэ эйгэтигэр үлэлиир резиденнэр баар буолуохтара. Холобур, “Геоскан” Арассыыйа биир бөдөҥ хампаанньатын биһиги пилота суох технология хайысхатыгар технопаарка кыахтаах сүрүн резиденин быһыытынан көрөбүт. Инникитин “Полярнай” стартаптарга, биһиги сыл түмүктэниэр диэри тэрийиэхтээх оҥорон таһаарар инфраструктурабытыгар көҥүл биэрэр “инкубатор” буолуохтаах.

Пилота суох технологияны сайыннарыы туһунан Ил Дархан Айсен Николаев “Известияҕа” биэрбит интервьютугар сиһилии ааҕыҥ.