Чурапчыга саҥа палеонтологическай пааматынньык бигэргэннэ

Саха сиринээҕи Наука академията Чурапчы улууһугар 2024 сыллаахха ыытыллыбыт археологическай хаһыы түмүктэрин таһаарда. Бу үлэҕэ Саха сирин, Новосибирскай, Москва учуонайдара кытыннылар.

Археологическай хаһыы Хонду үрэх хочотугар ыытыллыбыт. Бастаан мас ураҕастар көстүбүттэрэ, олор сытыы биилээҕинэн кыһыллыбыттар этэ. Ол кэннэ былыргы мас тутуулар оннулара көстүбүттэрэ. Бу манна неолит үйэтинээҕи таас тэриллэр бааллара. Радиоуглероднай анаалыс түмүгүнэн, 1,5-50 тыһыынча сыллааҕыта дьон олорбут сирэ буолара биллибитэ.

Түҥ былыргы кыыллар, ол иһигэр хахай, носорог, бөрө, бизон, антилопа, бэдэр, сэлии, кыыл таба, уо.д.а. уҥуохтара булуллубуттара. Бэл, кутуйах уҥуоҕа элбэх эбит, кинилэр килиимэт уларыйыытыгар уларыйар (мутация) буоланнар, учуонайдар кутуйах уҥуоҕунан кэми чопчу быһаарыахтарын сөп.

Онон Чурапчы улууһугар саҥа, ураты  палеонтологическай, археологическай пааматынньык булулунна.

Билиҥҥитэ эбийиэк хронологическай сааһын чопчу этэр эрдэ. Ол эрээри, барыллаан чинчийии түмүгүнэн, Хонду үрэх хочотугар түҥ былыр, плейстоцен уонна голоцен үйэтигэр, дьон хойуутук олоро сылдьыбыта быһаарылынна. Бу кэмҥэ килиимэт уларыйан эрэр буолан, тыйыс усулуобуйаҕа дьон олорбутун, тыыннаах буолар туһугар турууласпытын үөрэтиэххэ сөп.