Чурапчылар — классическай үҥкүү сайдыытыгар

Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар анаан, Чурапчы улууһун Култуураҕа управлениетын көҕүлээһининэн, улуус үҥкүүгэ сайдан кэлбит историятын кэпсиир “Үҥкүүгэ уостубат тапталынан” диэн, саха бастакы балерината уонна педагога Аксения Посельская төрөөбүтэ 100 сылын көрсө тахсар кинигэҕэ үлэлэһэ сылдьабын.

Кинигэ 5 түһүмэхтээх. Бастакы түһүмэх үҥкүү чыпчаала буолбут Суорун Омоллоон аатынан СӨ Опера уонна балет судаарыстыбаннай тыйаатырыгар үлэлээбит, үлэлии сылдьар Чурапчыттан төрүттээх балет артыыстарыттан саҕаланар. Ахсынньы 24 күнүгэр төрөөбүтэ 100 сыла бэлиэтэнэр саха бастакы балерината уонна педагога Аксения Васильевна Посельская уонна кини төрөппүт кыыһа Наталья Семеновна туһунан киэҥник сырдатыллыбыта.

Посельскаялары сэргэ Чурапчы Мугудайыттан төрүттээх, быйыл төрөөбүтэ 95 сылын туолбут, эмиэ бастакы балет испэктээҕин “Сир симэҕэ”, “Бахчисарайскай фонтан” уо. д.а. элбэх туруорууларга үҥкүүлээбит, 1956–1957 сылларга ССРС Улахан тыйаатырыгар стажировканы барбыт, 1964–1966 сс. А. Я. Ваганова аатынан Ленинградтааҕы нуучча балетын академиятыгар педагогическай икки сыллаах куурсу ааспыт Евдокия Федотовна Сивцева (Толстоухова) туһунан кыыһа Элеонора Элляевна Сивцева, биир дойдулаахтарын ахтыыларын билсиэххит.

Болтоҥоттон төрүттээх САССР норуодунай артыыһа В. А. Саввин кыыһа 1964 с. Новосибирскайдааҕы хореографическай училищены бүтэрэн, 1985 с. диэри 20 сыл устата Саха музыкальнай тыйаатырыгар балет солисткатынан үлэлээбит Саргылана Викторовна Маркова (Саввина) айбыт, толорбут оруолларын тустарынан ааҕыаххыт.

Аксения уонна Наталья Посельскаялар ааттарын сүгэр СӨ Балетнай оскуолатын уонна кэллиэһин дириэктэрэ, уус-уран салайааччыта уонна преподавателэ, СӨ үтүөлээх артыыската, сахаттан бастакы романист-суруйааччы Эрилик Эристиин хаан сиэнэ Дария Ивановна Дмитриева Опера уонна балет тыйаатырыгар айбыт оруолларын туһунан сиһилии суруллуоҕа.

Дария Григорьевна Иванова 1971 сыллаахха Бурятскайдааҕы хореографическай училищены бүтэрэн кэлэн, балеринанан үрдүк таһаарыылаахтык үлэлээн, СӨ үтүөлээх артыыската буолбута. 1996 сылтан күн бүгүнүгэр диэри Посельскаялар ааттарын сүгэр хореографическай училище преподавателинэн үрдүк таһаарыылаахтык үлэлиир.

Кини бииргэ төрөөбүт балта Елена Григорьевна Софронова Новосибирскайдааҕы хореографическай училищены бүтэрбитэ, П. А. Ойуунускай аатынан музыкальнай-драматическай тыйаатырга 20 сыл үҥкүүлээн, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор. Биир ийэттэн-аҕаттан Чурапчы сэлиэнньэтигэр төрөөбүт эдьиийдии-балыстыы балериналар тустарынан суруйууну ааҕааччылар сэргиэхтэрэ.

Саҥа көлүөнэ артыыстар

Дьэ, онтон саха балетыгар саҥа кэрдиис кэм саҕаланар. Ол курдук, Наталья Семеновна Посельская өрөспүүбүлүкэҕэ хореографическай оскуоланы, кэллиэһи астарары туруорсан, Саха сиригэр аан маҥнай балет артыыстара уһуйуллан тахсыылара саҕаланар. Ренат Иванович Хон — СӨ үтүөлээх артыыһа, 15 сыл устата балет солиһынан үрдүк таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.

Таисия Афанасьевна Кобякова — СӨ Суорун Омоллоон аатынан судаарыстыбаннай Опера уонна балет тыйаатырын артыыската, кордебалекка үҥкүүлүүр.

Мария Александровна Кузьмина — СӨ култууратын туйгуна, Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатырын солистката.

“Биһиги убайдыы-балыс Мария уонна Семен Кузьминнар хореографическай училищены ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбиппит. Мин Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет судаарыстыбаннай тыйаатырыгар балет солисткатынан, Семен С. А. Зверев‑Кыыл Уола аатынан Үҥкүү национальнай тыйаатырыгар, үлэлиибит”, — диир Мария.

Александр Вячеславович Деляев хореографическай училищены игирэтин аҥаара Вячеславтыын 2011 сыллаахха бүтэрбиттэр. Вячеслав С. А. Зверев‑Кыыл Уола аатынан Үҥкүү тыйаатырыгар, Александр Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатырыгар үлэлииллэр. Кэргэнэ Мотрена балет артыыһа идэлээх. Билигин Марфа, Сергей Расторгуевтар ааттарынан СӨ судаарыстыбаннай циркэтигэр үлэлиир.

Виктория Владимировна Григорьева (Семенова) 2011 с. үөрэҕин ситиһиилээхтик бүтэрэн, үҥкүүһүт идэтин ылбыта. Ол сылга Опера уонна балет судаарыстыбаннай тыйаатырын айар үлэһитэ буолбута.

“Стерх” Бүтүн Арассыыйатааҕы классическай балет бэстибээлигэр кыттыбыта.

Эдуард Васильевич Аманатов 1999 с. Хореографическай училищеҕа үөрэнэ киирбитэ. 2007 с. үөрэҕин бүтэрэн, Суорун Омоллоон аатынан СӨ Опера уонна балет тыйаатырыгар кэлбитэ уонна бүгүҥҥү күҥҥэ диэри кордебалекка айымньылаахтык үлэлиир. Ити курдук, үҥкүү үрдүкү тэрилтэлэригэр үлэлии-хамсыы сылдьар Чурапчыттан төрүттээх артыыстарбытын уонна преподавателлэри кылгастык билиһиннэрдим. Биир дойдулаахтара Аксения уонна Наталья Посельскаялар ыра санааларын олоххо киллэрсэн, Чурапчы саҥаттан-саҥа көлүөнэ ыччаттара үҥкүү үрдүкү чыпчаалыгар бэйэлэрин күүстэрин холоноллор уонна Саха сирин ыччаттарын үҥкүү алыбыгар уһуйууга педагог быһыытынан сүҥкэн кылааттарын киллэрсэллэр. Биһиги кинилэр ааттарынан киэн туттабыт.

Мария ГЕРАСИМОВА-Сэҥээрэ, РФ Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ.

Хаартыскалары: ааптар тиксэрдэ