«Дьааҥы айар куорсуннара» ахтыы киэһэтэ

Дьааҥы улууһа төрүттэммитэ 95 сылыгар аналлаах тэрээһиннэр чэрчилэринэн, сэтинньи 13 күнүгэр СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэннэрэ:  бэйиэт  Василий Дедюкин төрөөбүтэ 85, поэт, прозаик, очеркист Степан Юмшанов төрөөбүтэ 80 үбүлүөйдээх сылларынан «Дьааҥы айар куорсуннара» диэн кэпсэтии, сэһэргэһии киэһэтэ буолла.

П.Ойуунускай аатынан Литература мусуойугар ыытыллыбыт тэрээһиҥҥэ куоракка олорор биир дойдулаахтара, биир дойдулаах суруйааччыларын айар талааннарыгар сүгүрүйээччилэр, Степан Юмшанов кэргэнэ Евдокия Юмшанова, Дьааҥыга араас кэмнэргэ үлэлээн ааспыт, улуус дьонугар-сэргэтигэр махталлаах дьон уо.д.а кытыннылар. Ону сэргэ, Дьааҥы улууһун 9 нэһилиэгин баһылыктара кэлэн, суруйааччыларын сырдык аатын ахтан-санаан аастылар.

Тэрээһини П.Ойуунускай аатынан литература мусуойун дириэктэрэ Рустам Каженкин иилээн-саҕалаан ыытта уонна элбэх кинигэ, хомуурунньук ааптардара Василий Дедюкин, Степан Юмшанов умнуллубат ааттара, айар үлэлэрэ, литератураҕа нэһилиэстибэлэрэ бүгүн элбэх киһини муспутун тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Бу күн биир дойдулаахтара Василий Рожин балта кэлэн, убайын туһунан «Түгэни тутаары, сырдыгы булаары» диэн күн сирин көрбүт ахтыы кинигэтин бэлэхтээн ааспытын мустубут дьоҥҥо билиһиннэрдэ. Василий Рожин —– байыаннай дьайыы кыттыылааҕа, хоһоонньут, эдэр суруйааччылар өрөспүүбүлүкэтээҕи 21-с мунньахтарын кыттыылааҕа, «Поэзия-23» сиэксийэ кыайыылааҕа.

Бэйиэт, СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Виктор Стручков-Дуулаҕа Дьуһаал:
-Мин убай туттар суруйааччыларбыттан элбэххэ үөрэммитим. Кинилэр саха тыллаах, саха омук киэн туттар суруйааччылара, өссө тумус туттар суруйааччылара. Өссө саха литературатын киэҥ хоннохтоох хоһоонньуттара.
Олохтоох типографиҕа элбэх кинигэни, хомуурунньугу таһааарбыппыт. Василий Георгиевич сүбэтинэн, «Сахаада» хаһыакка курдук, сыһыарыы быһыытынан хоһоонньуттарбыт айымньыларын бэчээттээбиппит. Инньэ гынан,  олохтоох бэйиэттэрбит хоһооннорун киэҥ араҥаҕа билиһиннэрбиппит, — диэн биир дойдулаах суруйааччыларын кытары алтыспыт кэмнэриттэн ахта-санаан ааста.
Дьааҥы улууһун дьокутааттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Екатерина Ноговицына:
-2025 сылга биһиги улууспут төрүттэммитэ 95 сылын бэлиэтээтибит. Бүгүн, бастакы бэрэсидьиэммит Михаил Николаев төрөөбүт күнүгэр, Дьокуускай куоракка тэрээһиннэрбитин саҕалаатыбыт.
Киэн туттар суруйааччыларбытын Василий Георгиевич Дедюкины, Степан  Иннокентьевич Юмшановы ахтан-санаан ааһыахтаахпыт диэн бүгүҥҥү тэрээһини ыытарга сүбэлэспиппит. Ол иннинэ Тымныы чыпчаалын кыраайы үөрэтэр мусуойун үлэһиттэрэ Василий Дедюкин 50 сааһын Дьааҥы куоракка бэлиэтээбит түгэннэринэн, хаартысканан видео оҥорон бэлэмнээбиттэрин көрдүгүт. Мусуойбут үлэһиттэрэ ис сүрэхтэриттэн кыһаллан, үйэлэргэ хаалар матырыйааллары оҥоро сылдьалларыттан биһиги олус үөрэбит.
Ийэ олоҥхоһуппут  Дарья Томская-Чайка олоҥхотунан «Дьааҥы олоҥхо түһэ» диэн дорҕоонноохтук ааттанар улуус буоларбытынан, Олоҥхо тыйаатырын артыыстара, биһиги ыччаттарбыт кыттан бардылар. Биһиги инникитин Дарья Томская-Чайка олоҥхотун туруорар баҕа санаалаахпыт.
Василий Дедюкины билбэт киһи суох. Биһиги кини курдук бастыҥ бэйиэттээхпитинэн  киэн туттабыт уонна кини үгүс үөрэнээччилэрэ биһиги кэккэбитигэр үлэлии сылдьалларыттан үөрэбит, онон эрэллээх аҕа көлүөнэлээхпит диэн бэлиэтээн этиэхпин баҕарабын.
Быйылгы үбүлүөйдээх ыһыахпытыгар улууспут туруу үлэһит дьонугар, сылгыһыттарбытыгар анаан сурунаал таһаардыбыт. Бу сурунаалы оҥорорбутугар Степан Юмшанов 1988-89 сыллардааҕы ат сүүрдүүлэриттэн саҕалаан, хаһыаппытыгар суруйбут матырыйаалларын барытын түмэн киллэрдибит, -– диэн эҕэрдэтин тириэртэ уонна улуустарын сайдыытыгар үлэлии-хамсыы сылдьар биир дойдулаахтарыгар Рустам Каженкиҥҥа түөскэ кэтиллэр анал бэлиэни, бэйиэт Лиза Мигалкинаҕа махтал суругу туттарда.

Кэлбит дьону Олоҥхо тыйаатырын артыыстара, култуура уонна ускуустуба кэллиэһин бастакы кууруһун устудьуона Леонтий Антонов уо.д.а. эҕэрдэлээтилэр.
Ити курдук, литература киэһэтигэр дьааҥылар саха литературатыгар, суруналыыстарыгар өлбөт-сүппэт суолу хаалларбыт биир дойдулааахтарын истиҥник ахтан-санаан аастылар, видеоҕа, хаартыскаҕа үйэтиттилэр, минньигэс астаах остуол тула олорон кэпсэтэн, дойдуларыгар ахтылҕаннарын таһаардылар.

Дьааҥы айар куорсуннарын туһунан быыстапка элбэҕи кэпсээтэ, суруйааччыларбыт олорбут кэмнэригэр төнүннэрэн ылла.

Степан Юмшанов тылларыгар, Николай Слепцов-Шансон матыыбыгар «Кэргэммэр» ырыаҕа Михаил Постников оҥорбут саҥа килиибин сэргээҥ.