“Дэриэбинэчээн” норуодунай аата көмүскэннэ!

Ахсынньы 11 күнүгэр Кэбээйи улууһун Мукучутааҕы «Дэриэбинэчээн» норуот тыйаатыра Кэбээйи нэһилиэгэр норуодунай аатын көмүскүү икки массыынанан айаҥҥа турунна.

Эдэр эрэллээх суоппардарбыт Иннокентий Иванов, Иван Яковлев түүннэри айаннаан, суол былаһын тухары испэктээк тылын эрчийэн, сарсыарда этэҥҥэ тиийэн кэллибит.

Буоларын курдук тыйаатыр араас атрибуттарын, таҥаһы-сабы, уоту-күөһү, компьютерга тиийэ барытын илдьэ барыы улахан эппиэтинэс. Бу маны барытын сааһылаан  тиэйии, сүөкээһин, сыанаҕа таҥыы, туруоруу, киэргэтии бэйэтэ туспа сатабыл. Ол ону кыраҕы харахтарынан, истигэн кулгаахтарынан көрөөччүнү кэрэхсэтэр сүрүннүүр үлэһиттэрбитинэн Данил Иванов, Еремей Сидоров буолаллар.

Эппиэтинэстээх күммүт «Сайдам» норуот айымньытын киинигэр 7 аҥаар чаастан итии чэйдээх аныгы сылабаар-чаанньык оргуйаатын кытта сарсыардааҥҥы аһылыктан саҕаланна. Күүс-уох, сэниэ эбиммит дьон быһыытынан таҥас өтүүктэнии, тэринии буолла. Утуу-субуу үлэһиттэр кэлэн күө-дьаа кэпсэтии, билэр дьону көрсүү, аймахтарга кэһии түҥэтии, Мукучу дьоно ыыппыт малларын, докумуоннарын тустаах аадырыска тиэрдии бэйэтэ туспа ураты кэпсээн.

Дьэ, сыанабыл сүбэтигэр, күүтүүлээх көрөөччүлэрбитигэр тахсар чаас биллибэккэ тигинээн кэллэ. Сыана самаан сайын мааны хатыҥнарынан сугунаата, үөһэттэн күн уота күлүмнүү оонньоото, үрэҕи туоруур мас муоста айан дьонун көрсөрдүү тыаһыахтаах музыкатын кэтэстэ. Норуодунай суруйааччы Миитэрэй Наумов суруйуутугар «Соргулаах суорумньу» көрдөөх испэктээгин көрдөрөр артыыс уонна сыана бары үлэһиттэрин долгутуулаах уонна эппиэтинэстээх мүнүүтэлэрэ үүннэ. Артыыстар бука бары оруолларыгар киирэн, ураты кэрэ эйгэ сыана кэтэҕэр биллэн барда.

Норуодунай ааты көмүскүүргэ Дьокуускай куораттан анаан-минээн сыанабыл сүбэтэ кэлэн үлэлээтэ. Ол курдук, Саха сирин норуодунай тыйаатырдарын салайааччыта, СӨ култууратын туйгуна Алексей Захаров, Култуура министиэристибэтин, Өрөспүүбүлүкэтээҕи норуот айымньытын дьиэтин араас көрүҥҥэ салаатын уонна кулууптары кытта үлэҕэ сүрүннүүр исписэлиистэр Николай Терютин, Александра Васильева көрөөрү-истээри, сыанабылы туруораары саалаҕа киирэн олороотторун кытта испэктээх саҕаланна.

Дэриэбинэ дьоно сарсыарда социальнай ситимҥэ киирэн кэпсэтиилэриттэн, илин, арҕаа барыы-кэлии, хаамсыы кэннэ массыына тохтоон, аана сабыллар тыаһа иһилиннэ. Дьэ мантан антах Лөглөйө Аана (оруолга Ирина Находкина) дэриэбинэҕэ кэлиэҕиттэн көрөөччү ураты турукка киирдэ. Саҥа кэлбит киһини көрсөөрү Ырыган (улахан сыанаҕа аан бастакытын оонньуур Николай Андросов) бар дьону хара маҥнайгыттан умсугутта. Араас сиртэн сылдьар түөрт котокулар Логлойо (Татьяна Гоголева), Мочоһуйа (Саргылана Иванова), Кубарыйа (Вера Прокопьева), Наскыйа (Александра Кычкина)  чахчы ураты суоллаах-иистээх дьахталлары көрөөччүгэ тириэрдэн испэктээги уутугар-хаарыгар киллэрдилэр. Быыһыгар Мотуорунай Морууса (Саргылана Эверстова) ураты дьарыктаах дьахтар буоларын, бүтэһигэр бэйэтин тэҥнээҕин Байкеры (Иван Яковлев) булан, баҕа санаата туолбутун итэҕэтиилээхтик толорон дьон быара быһынна. Бэл диэтэр эдьиий Настаа (Ульяна Гаврильева) сэрэбиэйдьит дьахтары таба тайанан, кэпсэтиини ыытан, бырааттарын Эрили (Егор Жирков), Байбалы (Александр Яковлев) ыал оҥортоон, ыал буолуу оҕо оонньуута буолбатаҕын көрөөччүгэ итэҕэттилэр. Испэктээк эргийэр киинэ тоҕус ынахтаах Томтойо тойон (Марк Егоров) арааһы бары ааһан, түмүгэр ийэ ууһун эспэт киһи буолбутун, кининэн сирэйдээн сулумах сылдьар чугас эргин дэриэбинэ кыргыттара, уолаттара Лөглөйө Аана диэн бэртээхэй аанньал көмөтүнэн ыал буолууларын, Соргулаах суорумньу диэн бу буоларын көрөөччү ис сүрэҕиттэн ылыммытын уҕараабат дохсун ытыс тыаһа бигэргэттэ.

Чахчы биир санаанан, биир тыынынан үлэлиир «Дэриэбинэчээн» норуот тыйаатыра буоларын өссө төгүл сыанабыл сүбэтигэр көрдөрдө. Табыллыбыт туруоруу буолла диэн хайҕанна. Туйгун сыана турда, тыйаатыр Норуодунай аата көмүскэннэ! Кыра итэҕэстэри көннөрүҥ диэн сүбэ-ама быһыытынан этиини тыйаатыр салҕыы сайдарын туһугар үөрэ-көтө ылыннылар.

«Сайдам» норуот айымньытын киинин саалатыгар ыгыччы мустубут дьон, артыыстар сыанаттан тахсыахтарыгар диэри тарҕаспакка санааларын үллэһиннилэр, дуоһуйууну ылбыттарын, тыйаатыр умсугутуулаах эйгэтигэр көстүбэт ситим баарын итэҕэйбиттэрин этиннилэр. Хас биирдии артыыска, үлэһиккэ бу курдук көрөөччү тапталыттан, истиҥ сыһыаныттан, махтал тылларыттан ордук туох да суох! Инникитин даҕаны тыйаатыр көрөөччүнү кытта көстүбэт утаҕын ситимэ быстыбатын, ураты эйгэбит сырдык тыыннаах, уһун үйэлээх буола турарыгар баҕарабыт!

Вера Прокопьева, Мукучу.