Дьиэ ис бараанын хортуонунан үүт-үкчү оҥорбут

Саха дьоно талааннаах даҕаны! Дьокуускай олохтооҕо Василиса Захарова төрөөбүт дьиэтин ис бараанын хортуонунан оҥорбутун көрөн, дьиэ дьиҥнээх хаартыската дии саныыгын.

Ыам ыйын 9 күнэ. Сарсыардаттан дьиэ-уот хомуллан, ас астанан, остуол тардыллыбыт. Мааны сервиз хостоммут, саһарчы буспут бэрэски, эттээх салаат, хобуорас, атын да ас көстөр. Бэтэрээн мааны бинсээгэ ыскааптан хостонон, өтүүктэнэн, уордьаннара, мэтээллэрэ кылбаччы ыраастаныллан, устуулга ууруллубут. Араадьыйаттан Кыайыы ырыалара иһиллэллэр. Ыстаалын мэтириэтэ ыйанан турар. Сервант үрдүгэр мас чорооннор, кытай тиэрмэһэ, курустаал бакааллар тураллар. Бэл, урукку курдук истиэнэҕэ мэтириэттэр кэчигирэспиттэр. Субу аан аһыллаатын, бэтэрээн кэргэнинээн, оҕолорунаан киирэн кэлэн, остуол тула олорон, Кыайыы күнүн бэлиэтээн барыах курдуктар…

Ама, бу киһи илиитинэн оҥорбут дуо диэх айылаах, Василиса Петровна төрөөбүт-улааппыт дьиэтин ис бараанын үүт-үкчү үтүгүннэрэн, 4 ый кэриҥэ чочуйан оҥорбут. Үксүн хортуону кырааскалаан, бытархай малларын полимернай туойунан, үллэр быластылыынынан оҥорбут. Бэл, кып-кыра дьэҥкир курустаал бакааллары скотч матырыйаалтан чочуйан таһаарбыт.

Кини ааспыт үйэ 80-с сылларыгар  дьиэлэригэр миэбэл ханан турбутун, онно туох мал баарын, түннүк, аан, дьыбаан, кириэһилэ  сабыыта, көбүөр, бэл, хартыына, сыттык хаата хайдах ойуулаахтарын, о.д.а. өйдүүр эбит. Умнубутун балтыларыттан сураспыт. Онтон оҥорон бүтэн баран, хаартыскатын ыыппытыгар балтылара: «Оҕо сааспытыгар төннүбүт, төрөөбүт дьиэбитигэр киирэн тахсыбыт курдук буоллубут. Аан сабыытын арыйан, киирэн кэллэххэ, күндү дьоммут баар буолуох курдуктар», — диэн олус долгуйбуттарын биллэрбиттэр.

Находкиннар Уус Алдан Тандатыгар олорбуттара. Ийэлэрэ Елена Васильевна 11 оҕолоох Дьоруой ийэ, аҕалара Петр Романович сэрии бэтэрээнэ, инбэлиитэ, Ленин уордьаннаах сылгыһыт этилэр. Кыайыы күнүгэр кинилэр дьиэлэригэр үүт-үкчү итинник хартыына буолара. Сарсыардаттан ас астанара, дьиэ хомуллара. Аҕалара кулуупка тэрээһиҥҥэ сылдьан баран, бэтэрээн доҕотторун илдьэ кэлэн, хайаан да бырааһынньыктыыллара. Ыстаалын мэтириэтэ ыйанан турар буолара. Билигин бу дьиэлэрэ суох, көтүрүллүбүтэ.

Кыайыы 80 сылынан Тандаҕа «80 Албан аат күннэрэ» аахсыйа чэрчитинэн, «Биһиги дьиэ кэргэн өйдөбүнньүгэ» диэн бырайыак үлэлээтэ. Онно Тандатааҕы устуоруйа-архитектура түмэлигэр хас нэдиэлэ аайы Кыайыыны уһансыбыт  сэрии, тыыл бэтэрээннэрин үйэтитэн, быыстапкалары, араас тэрээһиннэри тэрийэллэр. Находкиннар оҕолоро, сиэннэрэ күндү дьоннорун үйэтитэн, анал быыстапканы туруорбуттара.

Ол быыстапкаҕа анаан, Василиса Петровна бу дьиэ макетын оҥорбут уонна төрөппүттэрин мэтириэттэрин быысыбайдаабыт. Быйыл ийэлэрэ төрөөбүтэ 100 сыла туолбутун бэлиэтиэхтээхтэр.

Василиса Петровна билигин Дьокуускайга олорор, биэнсийэҕэ тахсыар диэри Горнай улууһугар култуура эйгэтигэр үлэлээбитэ. Иистэнэр, быысыбайдыыр, баатанан харыйа оонньуурдарын оҥорор, куруук тугунан эрэ дьарыгырар. Сатаннын-сатамматын, ылсан, оҥорон иһэр. Чахчыта, саха сатаабата суох!