Дьиэ кэргэҥҥэ көмө улаатта

Саха сирэ элбэх оҕолоох дьиэ кэргэннээҕинэн биллэр. Өрөспүүбүлүкэ салалтата урут даҕаны, билигин даҕаны дьиэ кэргэн боппуруоһун бастакы миэстэҕэ туруорар. Ил Дархан Айсен Николаев этиитинэн 2018 сылтан дьиэ кэргэҥҥэ судаарыстыбаттан көрүллэр төлөбүрдэр биэс сыл устата сэттэ төгүл үрдээтилэр. Манна бастакы уочарат кыра дохуоттаах дьиэ кэргэҥҥэ болҕомто уурулунна.

Урут да, билигин да өрөспүүбүлүкэ салайааччылара дьиэ кэргэн, ийэ, оҕо боппуруоһун бастакы миэстэҕэ туруораллара. Ил Дархан Айсен Николаев ити үгэһи тутуһан, өрөспүүбүлүкэ салалтатыгар кэлиэҕиттэн дьиэ кэргэҥҥэ, ийэҕэ, оҕоҕо ураты болҕомтону ууран кэллэ. Ол түмүгэр, Арассыыйа үрдүнэн дьиэ кэргэҥҥэ көмө 19 хайысханан барар буоллаҕына, биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр 25 хайысханан көмө көрүллэр.

Манна биэс сыл устата өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн дьиэ кэргэҥҥэ көрүллэр көмө сэттэ төгүл улааппытын бэлиэтиир тоҕоостоох. Сыыппаранан ылан эттэххэ, көмө 3,5 млрд солкуобайтан 26,5 млрд солкуобайга тиийэ үрдээтэ. Ол түмүгэр быйыл, былырыыҥҥыны кытары тэҥнээтэххэ, кыра дохуоттаах элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн ахсаана сэттэ тыһыынчанан кыччаабыт.

Айсен Сергеевич бэлиэтииринэн, дьиэ кэргэҥҥэ көрүллэр көмө биир сиргэ туруо суохтаах, олох хаамыытынан уларыйан иһиэхтээх. Онон бу көмө кэмиттэн кэмигэр саҥардыллан иһэр. Холобур, быйыл элбэх оҕолоох ыалга бэриллэр сир оннугар, дьиэ кэргэн 200 тыһыынча солкуобайы илиитигэр ылар кыахтанна. Итини таһынан эһиил үһүс оҕоҕо бэриллэр өрөспүүбүлүкэтээҕи дьиэ кэргэн хапытаала уларыйаары турар. Бу хапытаал суумата 300 тыһыынча солкуобайга тиийэ үрдүөхтээх. Билигин бу суума 151 тыһыынча солкуобай. Бу туһунан Ил Дархан “Сыл бастыҥ дьиэ кэргэнэ” өрөспүүбүлүкэтээҕи тэрээһин кэмигэр иһитиннэрэн турар.

Маны таһынан Саха сиригэр оҕолоох ыалга биир ситимнээх социальнай төлөбүр диэн киирбитэ. Манна сүрүннээн хат дьахталлар уонна уустук балаһыанньаҕа киирбит дьиэ кэргэн хабылыннылар. Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн бу сыалга 8 млрд солкуобай былааннанан турар. Билигин бу көмөнү барыта 95 тыһыынчаттан тахса оҕо, 3497 хат дьахталлар ыллылар. Төлөбүр суумата ыал дохуотуттан, дьиэлээҕиттэн-уоттааҕыттан тутулуктаах. Дьиэ кэргэн өрөспүүбүлүкэҕэ биир ыйга оҕоҕо көрүллэр тиийинэн олоруу кээмэйиттэн 50 бырыһыаныттан 100 бырыһыаныгар тиийэ ылыан сөп. Билигин оҕолорго өрөспүүбүлүкэҕэ тиийинэн олоруу суумата 23,5 тыһыынча солкуобай буолбута.

Ил Дархан Айсен Николаев биир уларытыытынан дьиэ кэргэҥҥэ көрүллэр көмөлөрү биир сиргэ түмпүтэ буолар. Билигин дьиэ кэргэҥҥэ туһуламмыт анал Элбэх хайысхалаах киин тэриллээри турар. Бу кииннэр үлэлээн бардахтарына, олохтоохтор уон хас сиринэн сүүрбэккэ, биир сиртэн дьиэ кэргэҥҥэ сыһыаннаах боппуруостары барытын быһаартарар кыахтаныахтара. Бастакы кииннэр Чурапчыга уонна Намҥа аһыллыахтара.

“Дьиэ кэргэҥҥэ көмө аҥаардас судаарыстыбаттан харчы эрэ ылыы курдук өйдөнүө суохтаах. Нэһилиэнньэ бэйэтэ дохуоттанарын туһугар үлэ эмиэ барыахтаах”, — диэн Айсен Сергеевич куруутун бэлиэтиир. Ол сиэринэн дьиэ кэргэҥҥэ социальнай көмө икки өттүнэн барыахтаах. Бииринэн, судаарыстыба көмөтө, иккиһинэн, ыал бэйэтэ дохуоттанарын ситиһии. Билигин бэйэ дьыалатын арынарга уонна кэтэх хаһаайыстыбаны тэринэргэ социальнай хантараак 500 тыһыынча солкуобайга тиийдэ. Онон дьиэ кэргэн бэйэ дьыалатын тэринэн дохуот аахсарыгар өрөспүүбүлүкэҕэ усулуобуйа тэриллэн турар.