Дириҥ хорутуулаах кэпсэтиилэр таҕыстылар (ХААРТЫСКА, ВИДЕО)

     Төрөппүт сугулаанын сүрүн мунньаҕын таһынан,  биэс хайысханан кэпсэтии түһүлгэтин тэрийдилэр. Өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр дьон төрөппүттэргэ, үөрэх үлэһиттэригэр бэйэлэрин ыллыктаах тылларын тиэртилэр, баай уопуттарыттан үллэһиннилэр.

Манна СӨ Ил Дарханын ийэтэ Тамара Сергеевна Николаева, педагогика билимин хандьыдаата, СӨ Билимин академиятыгар тэриллибит Төрөөбүт тыл киинин салайааччытын солбуйааччы Светлана Семенова, физика-математика билимин дуоктара, Өрөспүүбүлүкэтээҕи лиссиэй-интэринээт дириэктэрэ Иван Шамаев, А.Г. уонна Н.К. Чиряевтар ааттарынан Дьокуускай куораттааҕы национальнай гимназия дириэктэрэ Валентина Пермякова, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, суруналыыс Анатолий Павлов-Дабыл, П.А.Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырын сүрүн режиссера Руслан Тараховскай, урбаанньыт, блогер Ирина Матвеева, юрист, блогер Сардаана Кулаковская, о.д.а. кытыннылар, санааларын тиэртилэр.

“Оҕоҕо бэйэтин тулалыыр эйгэтигэр баар уонна бэйэтин сааһыгар сөп түбэһэр, өйдүүр кыахтаах тылларын үөрэтиэхтээхпит. Туттар кыаҕа суох, кини олоҕор суох тыллары үөрэтэн, кыра оҕо сүрэҕэр астарар туһата суох”, — диэн санаатын үллэстэр.

Арассыыйа үрдүнэн 152 тыл баар, итинтэн 34 тыл судаарыстыбаннай суолталаах. Оскуолаҕа баара-суоҕа 74 тыл үөрэтиллэр, итинтэн 10 тыла үөрэтии-иитии тылынан билиниллэр (ол иһигэр саха тыла). Онтон 33 эрэ тыл уһуйааҥҥа үөрэтиллэр, ол иһин тыл сүтэр диэн этэр.

Арассыыйатааҕы судаарыстыбаннай тыл бэлиитикэтин кэнсиэпсийэтин бырайыагар суруллубутунан, Арассыыйаҕа түөрт эрэ тыл арыый туруктааҕын кэпсиир. Манна бастакынан нуучча, иккиһинэн татаар, үсүһүнэн саха, төрдүһүнэн тыва тыллара киирбиттэр. Тоҕо саха тыла үчүгэй туруктаахтар ахсааннарыгар киирдэ диэн ыйытыыга маннык быһаарар: “Нуучча тыла киирэрэ биллэр. Татаардар ахсааннарынан элбэхтэр, итэҕэллэрэ күүстээх. Татаардар 50 % эрэ Татарстааҥҥа олороллор, уоннааҕылара араас эрэгийиэннэринэн уонна дойду тас өттүгэр олороллор. Татаар тыла 27 эрэгийиэҥҥэ үөрэтиллэр. Саха тыла тыла тоҕо үсүһүнэн киирдэ? Биһиги ахсааммытынан аҕыйахпыт эрээри, дойду кииниттэн ыраах уонна сирбит-уоппут киэҥ буолан тус-туспа сууланан олоробут. Онтон тывалар Аҕа дойду сэриитин иннинэ эрэ Арассыыйа састаабыгар киирбиттэрэ. Биһиги Арассыыйа састаабыгар киирбиппит 400-чэкэ сыл буолан эрэр, кинилэр соторутааҕыта холбоспуттара. Кинилэр төттөрүтүн нуучча тылыгар кыһалҕалаахтар. Тыллара ол иһин туруктаах”.

Иван Шамаев бэйэтэ салайар лиссиэйигэр бары саха оҕолоро үөрэнэллэр, дириэктэрдэрин көрдүлэр да сахалыы, аастылар да нууччалыы кэпсэтэллэрин этэр. Маныаха оҕону кытта дугабардаһыы, быһааран биэрии көмөлөһүөн сөп диэн холобурдуур. Ол туһунан сиһилии кэпсиирин видеоларга көрүҥ.

Өлүөхүмэттэн, Уус Маайаттан, Ньурбаттан, Үөһээ Бүлүүттэн, Бүлүүттэн, Амматтан, Мэҥэ Хаҥаластан, Тааттаттан, Горнайтан, Уус Алдантан, Хаҥаластан, Намтан тиийэ төрөппүттэр, эбэлэр, эһэлэр, үөрэх үлэһиттэрэ кэлбиттэр.

Тэрээһиҥҥэ мунньаҕы, дириҥ хортулуулаах кэпсэтиилэри сэргэ, оҕону төрөөбүт тылга уһуйарга туттуллуон сөптөөх баай ис хоһоонноох быыстапканы туруорбуттарын, мустубут дьон бары сэргии, сэҥээрэ, кэрэхсии көрдүлэр.