Дугуйдан айана… Фантасмагория… Саҥа тыллар…

«Чолбон» сурунаал олунньутааҕы нүөмэрэ

Олунньу биир бэлиэтэ Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнэ. Онно анаабыттыы үйэтин тухары нуучча тылын уонна литературатын учууталынан үлэлээбит РФ иитиигэ уонна үөрэҕириигэ бочуоттаах үлэhитэ Галина Неустроева «Сахам тыла – көтөр кынат…» диэн ааттаах хоһооннорун бөлөҕө тахсыбыта олус кэрэхсэбиллээх. Кырдьаҕас учуутал киэн тутта:

Сахам тыла – мин баайым:

Истиҥ иэйии сырдык ыыра,

Ахтар сүрэх алы буолар

Уратылаах чуумпу сирэ.

Дохсун санаа сата тыаhа

Дапсыырдана саайыллар

Дьапта муустаах биэрэгэ, – диир эбээт.

Ону тэҥэ поэзия рубрикатын өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник биллэр саха тылын уонна литературатын үрдүкү категориялаах учуутала, саха тылын төлөннөөх пропагандиһа, поэт Рустам Каженкин «Хаарынан дуоhуйа хаамаллар саҥа тыллар…» диэн хоһооннорун саҥа бөлөҕө киирбитэ дьоро күн уратытын өссө ордук бэлиэтиир.

Прозаҕа «Саха сирин суруйааччыта» ассоциация бэрэссэдээтэлэ Олег Сидоров-Амгин «…Орто дойдуга маннык!» сирдээҕи олохпут туһунан элбэх толкуйдарга аҕалар фантасмогория ньыматынан суруллубут «сиппэтэх сэһэнтэн» түмүктэннэ.

Тыа сирин оскуолатыгар саха тылын уонна литературатын учуутала Анастасия Сергеевна – Сэмэн Маайыhап «Дьолго дьулуhар буоллахха» романын сүрүн дьоруойа. Кини «истиҥ сыһыанынан, оҥоһуута суох эйэҕэс майгытынан» оҕо санаатын тутара, оҕоҕо кимнээҕэр да чугас киһи буолара айымньыга уус-ураннык ойууланар. Бу учуутал кыыс Костя диэн элбэх оҕолоох кыһалҕалаахтык олорор ыал улахан уолун санаатын муунтуйуутун, кырдьык уонна сиэр диэн өйдөбүллэрин биэриитигэр билиҥҥи тыа сирин уонна аныгы дьон олоҕо-дьаһаҕа олус үчүгэйдик арыллар…

Саха омук Дьөһөгөй оҕотугар ураты ытыктабыллаах сыһыанын, аҕа уол оҕо иитиитигэр суолтатын, сылгыһыты уонна эр киһини иитии кистэлэҥэрин туһунан Утум Захаров «Арассыыйа устун ат арҕаhыгар» диэн уочаркатыттан сэргээн ааҕыахпыт. Бу айымньыга Өймөкөөн эдэр сылгыһыта Дугуйдан Винокуров улуу Россия уорҕатынан айаҥҥа турунуутун уонна ону тэҥэ өй-санаа, сиэр-майгы өттүнэн ситиитин туһунан билсиэххит. Бу улахан уочарка саҕаланыыта эрэ. Дьэ, Дугуйдаан хайдах-туох санаалаах Москва куоракка тиийбитэй? Кини бу албан ааттаах айан кэннэ төһө уларыйбытый? Дьэ, ол туһунан сурунаал аныгыскы нүөмэрдэригэр кэтэһиҥ!

Саха норуодунай суруйааччыта Баhылай Харысхал «Ааспыт кэм аартыктарынан» документальнай романынан ааҕааччы конференциятын иккис түһүмэҕэ Хаҥалас улууhун Покровскай куоракка буолан ааспыт. Онно олохтоох кыраайы үөрэтээччилэр Харысхал үлэтин сыанабылларын уонна кинигэ сорох геройдарын туһунан бэлиэтээһиннэрин кэрэхсээҥ ааҕыаххыт. Саха литературатын доҕоро, нуучча ураты поэта Николай Глазков-Улуу Харахтыырап туһунан «Эhиилги сайыны күүтүү» эссетигэр суруналыыс Роман Попов уустаан-ураннаан суруйбута литератураны таптааччы болҕомтотун тардыа дии саныыбын

  Сурунаал бу нүөмэриттэн ыла Саха ойуулуур-дьүһүннүүр музейын кытары саҥа бырайыак – «Саха сирин үлэҕэ геройдарын галереята» саҕаланна. Ааны ССРС норуодунай худуоһунньуга Афанасий Осипов уонна кини дьүһүйүүтүгэр норуот суруйааччыта Суорун Омоллоон мэтириэтэ арыйаллар.