«Дуолан»: «Бойобуой доҕотторум баар буоланнар, тыыннаахпын»

Бүгүн кэпсэтэр киһим, Угледар хайысхатынан сылдьыбыт, Бүлүү улууһуттан төрүттээх «Дуолан» диэн позывнойдаах штурмовик Борис Иванов буолар. Кини билигин бааһырыытынан санаторийга эмтэнэ сытар.

Эйэлээх олох

Саха сириттэн элбэх саха ньургун уолаттара дойдуларын көмүскүү сылдьаллар, сорохтор, хомойуох иһин, кыргыһыы толоонугар оҕуннулар. «Дуолан» эмиэ кинилэри кытта тэҥҥэ уот будулҕан ортотунан ааһан, хорсуннук-хоодуоттук, Ийэ дойдутугар бэриниилээхтик байыаннай дьайыыга кытта сылдьар.

Кини ойор-тэбэр оҕо сааһа, көтөр-дайар күндү кэмэ Бүлүү улууһун Хампатыгар ааспыта. Онно оҕо буолан оонньообута, күөх окко күөлэһийбитэ, ийэ, эбээ, эһээ тапталыгар уйдаран далбарга улааппыта. Эбээлээх эһээтэ Бүлүү улууһугар биллэр-көстөр дьоннор, эһээтэ — Прокопий Титович Мальцев, эбээтэ — Клара Гаврильевна Прокопьева.

Ол кэннэ кэрэ айылҕалаах Аммаҕа ыал буолан, алаһа дьиэни тэринэн, үс оҕоҕо күн сирин көрдөрөн ыал буолан быр-бааччы олорон, үлэлээн иһэн дойдутугар төннүбүтэ. Дойдутугар тиийэн Кыһыл Сыырга үлэлээбитэ. Байыаннай дьайыы саҕаламмытыгар үгүс доҕотторо, атастара, билэр дьоно барыталаабыттарыгар, кини эмиэ санаата оонньообута, тиһэҕэр барарга быһаарыммыта.

Байыас «Дуолан» бойобуой олоҕо 2023 сылтан Арассыыйа Оборуонатын министиэристибэтин кытта хантараак баттаһыаҕыттан саҕаламмыта. Дьиэ кэргэнигэр сатаммакка, арахсан баран, кимҥэ даҕаны эппэккэ, барарга быһаарыммыта. Дьоно кэлин билбиттэрэ.

Инники кирбиигэ

Байыас инники кирбиигэ бастаан киириитин туһунан бу курдук кэпсиир: «Бастаан инники кирбиигэ киириибит олус уустук этэ. 2023 сыллаахха хантараак баттаан тиийбит саха уолаттара бары бииргэ кэккэлии хааман киирбиппит. Оччолорго Угледар хайысхатынан күүстээх утарсыылар бара тураллара. Угледар анныгар Сладкое дэриэбинэни ылыыга улахан киирсии буолбута. Биһиги Айыыларбыт араҥаччылаан аҕыйах буолан тыыннаах хаалбыппыт, бастакы сүрэхтэниим итинник этэ. Ол кэннэ аата-ахсаана суох киириилэр баран испиттэрэ, уопсайа үстэ ыараханнык бааһырбытым. Бу сылдьан улахан сэрииһит саха уолаттарын көрсүбүтүм. Хорсун-хоодуот, улуу буойун «Моланы» кытары бииргэ сылдьыбытым, бааһырбыппар сүгэн-көтөҕөн таһаарбыта. Биһиги, бииргэ сылдьыбыт уолаттара, кининэн киэн туттабыт.

От ыйын 20 күнүгэр бирикээс кэлбитэ. «Шаман» хамандыырдаах «Мола», «Раша», «Акула», «Нам» уонна мин буоламмыт киирбиппит. Лесополкаҕа үөмэн тиийэн, блиндажка киирэн кимэн киирэр хамаанданы кэтэспиппит. Үс күн оннук олорон, аспыт да бүтэн, «Мола» тулуйбакка уу, аһылык көрдүү барарга көҥүллэппитэ. Кинини кытта мин барсыбытым. Төннөн истэхпитинэ, аһаҕас сиргэ камикадзе-дрон ситэн кэлбитэ. «Мола» аптамаатынан үстэ ытан көрбүтэ даҕаны сыыһан кэбиспитэ. Дрон чугаһаабытыгар кини утары сүүрэн тиийэн саайбытыгар, аллара суккураабыта. Мин ас, уу сүгэ сылдьар буолан, кыайан туора ыстаммакка, дрон атаҕым анныгар дэлби эстибитэ. Атаҕым аһыс гынаат, киһи тулуйбат ыарыыта буола түспүтэ. «Мола» илиитин эчэппит этэ, ол эрээри дроннар өссө көтөн кэлиэхтэрэ диэн, миигин лесополкаҕа соспута. Биһиги дьолбутугар, лесополка чугас этэ. Бойобуой атаһым илиититтэн хаана фонтанныы ыһа да сырыттар, миэхэ бастакы көмөнү оҥорбута. Мин икки атаҕым уонна самыым бүтүннүү оскуолак, сорох сиринэн этим быстыбыт этэ. Ол эрээри хааным аҕыйах этэ, суон тымырым хата, таарыллыбатах диэн үөрбүтүм. «Мола» атахтарбын бэрэбээскилээн баран тута блиндажка хаалбыт дьоммутугар сүүрбүтэ. Ол күн иккиэн эвакуацияламмыппыт».

Бойобуой доҕоттор

«Дуолан» бойобуой доҕотторун туһунан олус истиҥник ахтар. Бэйэтин туһунан кэпсиэхтээҕэр, үгүстүк хайдахтаах курдук хорсун уолаттары кытары бииргэ эҥэрдэһэн сылдьыбытын ахтар.

«Мола» бэйэтин взводун таһааран баран, «Южнодонбасскай» шахтаны аҕыйах буолан ылбыттара, кэлин соҕотоҕун кэриэтэ хаалан, ол сири тута сыппыта. Ол кэннэ өстөөх сытар тирэх пууннарын, блиндажтарын ылыыга харса-хабыра суох, бэйэтин харыстаммакка хорсуннук киир-

битэ. Кинини улахан судаарыстыбаннай наҕараадаҕа түһэрбиттэрэ. Кырдьык, ураты хорсун киһи. Ити курдук легендарнай киһини кытары сылдьыбытым.

3‑с шахтаны ылыыга өссө Сунтаартан «Сунтаар» диэн позывнойдаах уол баара. Балаҕан ыйын ортото этэ, эрдэ «Сунтаар» уонна Сан Саныч шахта үрдүгэр турар башняны тоҕу тэптэрбиттэрэ, инньэ гынан суолу арыйан биэрбиттэрэ. Биир «Данте» диэн эмиэ баара. Киһи ол уолу бастаан көрөн баран, эттээх-сииннээх буолан, байыас, сэрииһит дии санаабат этэ. Ол эрээри кытаанах киирсиилэри, уоту-ууну ортотунан ааспыта, Угледары бүтүннүү ылсыбыта. Великэй Новоселканы ылыыбытыгар дьоруойдуу охтубута. Кинини эмиэ улахан наҕараадаҕа түһэрбиттэрэ.

Биирдэ «Варик» диэн Чурапчы уолун кытары сылдьыбытым, киниэхэ лейтенант сыбаанньатын биэрбиттэрэ. Великай Новоселканы төгүрүктээһиҥҥэ саамай уустук лесополкалары кини ылаттаабыта. Биир эмиэ «Алмаз» диэн убай кэриэтэ саха уола баара, хомойуох иһин, Кыра Новоселовкаҕа киириигэ суох буолбута. Кэлин Шевченкоҕа киирэрбитигэр 25 этибит. Сунтаартан сылдьар Игорь Слепцовтуун иккиэн эрэ тыыннаах хаалбыппыт. Итинник хас улахан киирсии кэннэ, биир-икки эрэ буолан тахсыталаабыппыт. Саамай элбэх уол Угледары ылааһыҥҥа охтубута. Биир кэмҥэ итинник күүстээх, кыахтаах, сэрииһит уолаттар бары бииргэ түбэһэннэр, дьоруойдуу быһыыны оҥорбуттара.

Кутум-сүрүм бөҕөх

«Кэлин икки улахан киирсиигэ сырыттым, үстэ улаханнык бааһырдым. «За храбрость» 2‑с истиэпэннээх мэтээллээхпин. Бэйэм туспунан, дьиҥэ, улаханнык кэпсии сатаабаппын. Бойобуой доҕотторум баар буоланнар, айыыларым арчылааннар, аат айаҕыттан тыыннаах тахсыбытым. Ханнык баҕарар саха киһитин курдук үөһээ Айыыларга, сиэргэ-туомҥа итэҕэйэбин. Сиэри-туому тутуһа, Айыыларга үҥэ-сүктэ сырыттахха эрэ, өйүҥ-санааҥ, кутуҥ-сүрүҥ бөҕөх буолар. Сахалар буоламмыт, итэҕэлбит күүстээх дии саныыбын. Ханна даҕаны көрүстэрбит, түмсэ түстэрбит, сахалар олорон кэпсэтэн, чэйдээн, уот оттон, алгыс оҥоробут.

Позывнойум «Дуолан» диэн, омос көрдөххө, сахалыы аат курдук, ол эрээри бу мин төрүттэрим ааттара буолар. Онон өбүгэлэрим арыаллыы, арчылыы сылдьалларыгар эрэнэбин, итэҕэйэбин. Бүтэһик бааһырыыбын быйыл муус устарга Бурлацкое дэриэбинэҕэ ылбытым.

Билигин госпиталь кэнниттэн доруобуйабын чөлүгэр түһэрэ, санаторийга сытабын», — диэн буойун кэпсээнин түмүктээтэ.