Дьокуускайга 7-с төгүлүн ыытыллар норуоттар икки ардыларынааҕы киинэ бэстибээлин аһыллыыта артыыстар, режиссердар, киинэни устааччылар Кыһыл көбүөрүнэн хаамыыларыттан саҕаланна.
Киинэ бэстибээлин аһыллыыта Саха тыйаатырыгар буолла. Сааланы толору ыҥырыылаах ыалдьыттар муһуннулар.
РФ култуураҕа министиэристибэтин кинематографияҕа, сыыппара сайдыытыгар департаменын дириэктэрэ Дмитрий Давиденко – бэстибээл бочуоттаах ыалдьыта.
– Бүгүн – киинэ дьиҥнээх бырааһынньыга! Ханнык баҕарар бэстибээл сүрүн сыала – саҥа киинэ, саҥа бырайыак төрөөһүнэ. Саха киинэтин феномена тугуй диэн миигиттэн үгүстүк ыйыталлар. Онуоха кистэлэҥэ – төрөөбүт дойду, дьон-сэргэ туһунан чиэһинэй, истиҥ киинэни устуу дии саныыбын. Маннык дьиҥнээх, дууһа кылын таарыйар киинэлэр Арассыыйаҕа элбии турдуннар! – диэн кини эттэ.
Андрей Борисов, Ил Дархан сүбэһитэ:
– Барыта алта бэстибээл буолан ааспыта, ол саха киинэтин базата үөскүүрүгэр, аата ааттанарыгар тирэх буолбута. Сэттис бэстибээл киинэ павильона тутулларыгар, киинэ индустрията салгыы сайдарыгар туһуланар. Ити уустук суол эрээри, олус интэриэһинэй!
Дьокуускайдааҕы киинэ бэстибээлэ аан бастаан 2013 сыллаахха РФ култуураҕа министиэристибэтин, Арассыыйа кинематографистарын сойууһун өйөбүллэринэн ыытыллыбыта. 2020 сыллаахха хамсыктан сылтаан, онлайн көрүҥүнэн буолбута. Онтон түөрт сыл буолан баран, быйыл, дьэ, «Желанный берег» Арктикатааҕы ускуустуба пуорумун чэрчитинэн ыытылынна.
Сүрүн куонкуруска 9 киинэ кытынна. Ыччаты уонна саҥа саҕалааччылары өйүүр сыалтан, быйыл аан бастаан тэйиччиттэн Бүтүн Арассыыйатааҕы устудьуон киинэтин куонкуруһа буолла.
Маны тэҥэ, үөрэтэр бырагыраамаҕа: маастар-кылаастар, лиэксийэлэр, айар көрсүһүүлэр, сүрэхтээһиннэр буоллулар. Дьыалабыай бырагыраамаҕа былаас бэрэстэбиитэллэрэ уонна киинэни устааччылар баар кыһалҕалары ырыттылар.
Паб «Старый дуб» реж. Кен Лоуч / Великобритания, Франция, Бельгия; «Последняя цена» реж. Наур Гармелия / Арасыыйа; «Хорошенькая» реж. Индия Дональдсон / АХШ; «Король Лир» реж. Сергей Потапов / Саха сирэ; «Там, где танцуют стерхи» реж. Михаил Лукачевский; «Город ветров» реж. Лхагвадулам Пурев-Очир / Монголия, Германия, Нидерланды, Португалия, Франция; «Дастур» реж. Куаныш Бейсек / Казахстан; «Пылающее облако» реж. Лю Сыи / Кытай; «78 дней» реж. Эмилия Гасич / Сербия.
Бу киинэлэри «Лена» киинэ тыйаатырыгар буор-босхо баран көрүөххэ сөп. Онуоха саайтка киирэн, босхо билиэттэри ылыахха наада. Ол эрээри, “Сахафильм” дириэктэрэ Алексей Егоров эппитинэн, билиэттэр үс чаас иһинэн бүппүттэр. Онон баҕалаах элбэх эрээри, бары сылдьар кыахтара суох этэ.
Дьүүллүүр сүбэҕэ Ли Баохуа (Кытай), «Казахфильм» сүрүн эрэдээктэрэ Бекбулат Шекеров (Казахстан), режиссер, продюсер Олзийн Цевелзуен (Монголия), режиссер, «Сахафильм» уус-уран салайааччыта Алексей Романов (Саха сирэ), сценарист Дмитрий Пермяков (Санкт-Петербург) бааллар. Кинилэри кытта өр сыллаах бииргэ үлэлэһии олуга уурулунна.
Холобур, Арассыыйа тэлэбиидэнньэтин ханаалларыгар сэрийээллэри устарга үлэлэһэр Дмитрий Пермяковы кытта саха сэрийээлин устар былаан баарын “Сахафильм” дириэктэрэ, продюсер Алексей Егоров бэлиэтээтэ.
Айсен Николаев, Ил Дархан:
– Мин бэстибээл хайдах төрөөн-үөскээн тахсыбытын өйдүүбүн. 2013 сыллаахха кэккэ ыарахаттар бааллар этэ. Бу кэмтэн саха киинэтэ «феномен» диэн ааттанна.
Дьокуускайга биир кэмҥэ аан дойдутааҕы бөдөҥ тэрээһиннэр ыытыллар буолбуттарыттан астынабын. Саха киинэтэ Арассыыйаҕа, аан дойдуга аатырбытынан киэн туттабын!
Былырыын Арассыыйа аан дойдутааҕы бэстибээллэргэ кыайбыт киинэлэриттэн 20%-на Саха сиригэр уһуллубут. Ол курдук, 20-тэн тахса киинэ хампаанньалара уонна айар устуудьуйалара кэккэ сылларга 200-тэн тахса киинэни устубуттар. Ону тэҥэ, биир сыл устата атын эрэгийиэннэр бары холбоон (Москваттан ураты) устубуттарынааҕар, элбэх киинэ уһуллубут. Мин анаан бу сыыппаралары үөрэппитим.
Андрей Борисовтыын сүбэлэһэн баран, «Желанный берег» пуоруму сыллата ыытарга быһаардыбыт. Тиэмэтэ сыл аайы уларыйа сылдьыаҕа: киинэ, эпос, тыйаатыр, муусука… Бэрэсидьиэн Владимир Путин Дьокуускайга кэлэ сырыттаҕына, киинэ павильонун бырайыагын көрдөрбүппүтүн, өйөөбүтэ. 2027 сылга диэри киинэ павильона тутуллуо диэн эрэнэбин. Оччоҕо өссө үрдүк таһымнаах киинэлэр уһуллуохтара.
Ли Баохуа, дьүүллүүр сүбэ бэрэссэдээтэлэ, Кытай:
– Саха сиригэр төрдүс сырыым, онон доҕотторбор кэлбит курдукпун. Аан дойдуга элбэх бэстибээллэргэ сылдьыбытым эрээри, бүгүҥҥү курдук сылаас, истиҥ эйгэни өйдөөбөппүн. Олус үөрдүм, долгуйдум.
Былырыын Ил Дархан кэргэнин кытта Пекиҥҥэ кэлэ сылдьан, биһиги хампаанньабытыгар сылдьыбыта. Онно бииргэ үлэлэһэргэ сөбүлэһии түһэрсибиппит. Бэҕэһээ Алексей Егоровы кытта бииргэ үлэлэһии туһунан сиһилии кэпсэттибит. Кытай уонна Саха сирин култуурунай сибээстэрэ бөҕөргүүрүгэр олук уурулунна.
Сүрүн куонкурус, сахалыы киинэ, устудьуоннар үлэлэрэ диэн арааран сыаналаатылар:
Устудьуоннар куонкурустарыгар 7 киинэ кытынна. Дьүүллүүр сүбэҕэ элбэхтик мөккүспүттэрин туһунан кэпсээтилэр.
Дьэ, 7-с төгүлүн ыытыллыбыт Дьокуускайдааҕы киинэ бэстибээлин кыайыылааҕынан ааттанна:
«Бастыҥ киинэ» – «Кыталыктаах кырдалым» (режиссер Михаил Лукачевскай)!
Дьүүллүүр сүбэ бэрэссэдээтэлэ Ли Бао Хуа кыайыылааҕы туох да мөккүөрэ суох, чэпчэкитик быһаарбыттарын туһунан эттэ. Тоҕо диэтэр, саамай бастыҥ киинэ мөккүөргэ наадыйбат. Кини Миша Слепцову саха киинэтин инники кэскилэ, аан дойду сулуһа буолуо диэн эрэнэбин диэн эттэ. Маны тэҥэ, «Кыталыктаах кырдалым» киинэни Кытайга көрдөрүөхпүт диэн эрэннэрдэ.
Оттон киинэни устубут бөлөх бэйэбит дойдубутугар бу бирииһи ылбыппыт өссө улахан суолталаах диэн эттилэр. Режиссер Михаил Лукачевскай соҕуруу сылдьар буолан, кыайан кэлбэтэ. Бу киинэ от ыйын 4 күнүттэн дойду киин куораттарыгар киэҥ экрааҥҥа таҕыста. Бу эмиэ улахан ситиһии буолар.
Хаҥалас улууһун 1-кы Малдьаҕар нэһилиэгин олохтоохторо ааспыт өрөбүллэргэ бэлиэтэммит "Нэһилиэк күнүгэр" бэртээхэй сонуну истэн үөрдүлэр.…
Бу күннэргэ Амма улууһун баһылыга Степан Кузьмин кыстыкка киириигэ бэлэмнэнии чэрчитинэн улуус киинин хочуолунайдарын туруктарын…
Таатта Харбалааҕар Аҕа дойду Улуу сэриитигэр кыайыы 80 сыллаах үбүлүөйүн көрсө бэлэмнэнии үлэ саҕаланна. "Дьоһуннааҕы…
Бүгүн СӨ Урбааҥҥа, атыыга-эргиэҥҥэ уонна туризмҥа миниистирэ Тимур Ханды министиэристибэ үлэһиттэригэр «Туризмы сайыннарыы уонна территориальнай…
Балаҕан ыйын 14 күнүгэр "Мукучу нэһилиэгэ" МТ баһылыга Николай Иванович Левин, "Сарыал" түөлбэ салайааччыта Анна…
Нам улууһун баһылыга Юрий Слепцов анал дьаһалынан улуус социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын пуондатын бырабылыанньата халаан уутуттан эмсэҕэлээбит…