Дьүкээбил

Дьүкээбил туһунан төһө билэҕитий?

Дьүкээбил — айылҕа дьикти уонна ураты көстүүтэ.

Дьүкээбил биһиги планетабытыттан сүүстэн тахса км үөһэ үөскүүр. Сир магнитнай хонуутугар баар магнитосфераҕа күн тыалын сабыдыалынан уустук физическэй дьайыылар буолаллар.  Бу түмүгэр үөскүүр электроннар уонна протоннар Сири тулалыыр салгын бүрүө үөһээ өттүгэр киирэннэр араас өҥүнэн  чаҕылыҥнаталлар. Сырдык уонна өҥ-дьүһүн араастаан тыганнар, оонньооннор көрүөхтэн кэрэ көстүүнү оҥороллор.

Хотугу уонна Соҕурууҥҥу полюстарга  чугас дьүкээбили күн аайы да кэриэтэ көрүөххэ сөп. Оттон Дьокуускай куорат эргин күүстээх магнитнай харсыһыылар кэмнэригэр эрэ. Ордук киэһэ көстөр, киһи туох да анал тэрилэ суох  көннөрү хараҕынан эрэ көрөр.

«Якутия удивительная и загадочная» кинигэттэн быһа тардан.

«Бичик» («Айар») кинигэ кыһата, 2015 с.