Эдэр хаһаайкаларга сүбэлиибит

Аан дойдутааҕы дьахталлар күннэринэн эдэр хаһаайкаларга анаан күннээҕи олоххо туһалаах кылгас сүбэлэри биэрэбит.

Кыра соботтон бөрүөк

Саас халлаан сылыйыыта, салгыннаары гынна диэн сорох дьон кыра балыгы ыкка биэрэр эбэтэр быраҕан кэбиһэр. Ол оннугар бөрүөктэ астан эбэтэр маннык буһаран хаһаан.

Туох ирдэнэр: кыра собо, рис, күөх тума, мээккэлэммит хара биэрэс, эриэппэ луук, туус.

Хайдах бэлэмниибит: Кыра собону хатырыктыыбыт, үөстүүбүт, иһин туспа иһиккэ ылан кыра уу эбэн булкуйа туран буһарабыт. Балыгы бэйэтин икки төгүл мясорубкалыыбыт уонна уҥуо­ҕун бытарытар гына блендергэ эрийтэрэн баран кыра уулаан, арыы­лаан туус эбэн ыһаарылыыбыт, тума, биэрэс кутабыт.

Риһи олус илдьириппэккэ туустаан буһарабыт. Тиэстэ бэлэмнээн баран маҥнай балыкпытын уурабыт, ол үрдүгэр кыра гына кырбаммыт эриэппэ луугу уонна рис кутабыт. Үрдүгэр тиэстэ тэнитэн бүрүйэбит. Салгын тахсарын курдук үөһэ өттүн биилкэнэн дьөлөҕөстүүбүт. 180 кыраадыска буһаран ылабыт.

Коржик

Бу коржик бэрт судургутук бэлэмнэнэр буолан, оҕо даҕаны астыан сөп.

Туох ирдэнэр: бурдук – 400 кыраам, саахар – 200 кыраам, ынах арыыта эбэтэр маргарин – 100 кыраам, сымыыт – 1 устуука, үүт – 80 мл, разрыхлитель – 10 кыраам (эбэтэр суода), ванилин – кыратык.

Хайдах бэлэмниибит: Сымнаҕас арыыны (уулларыллыбатах) саахары кытта миксердиибит, онно сымыыт, үүт, разрыхлитель, ванилин кутан булкуйабыт, бурдук кутан илиибитинэн тиэс­тэ мэһийэбит. 6-7 см халыҥнаах гына тэнитэбит уонна чааскынан коржиктары бысталыыбыт. 180-200 кыраадыстаах оһоххо саһарыар диэри буһарабыт.

Бисквит 

Атын бисквиттэртэн уратыта диэн, маны буһарарга миксер ирдэммэт, ньуосканан булкуйуллар. Ол да буоллар, бэркэ үллэр.

Туох ирдэнэр: сгущеннай үүт – 1 бааҥка, сымыыт – 3 улахан, ууллубут мас арыыта – 120-150 кы­­раам, туус – кыра ньуоска аҥаа­ра, сода – 1 кыра ньуоска, бурдук – төһө ирдэнэринэн.

Хайдах бэлэмниибит: састаабы барытын иһиккэ кутан ньуос­канан булкуйабыт итиэннэ 180 кыраадыс сылаас оһоххо буһара уурабыт. 30-чэ мүнүүтэнэн бисквит бэлэм. Хайаан даҕаны табыллар судургу ырысыап.

Изюмнаах рогалик

Бу рогаликка барыанньа оннугар изюм кутуллар буолан, тохтуо эҥин диэн төбө ыалдьыбат. Итиэннэ бэрт сымнаҕас, түргэнник оҥоһуллар.

Туох ирдэнэр: эбилигэ суох “Молочнай дождик” иэдьэгэй (творог) – 1 хаа, мас арыыта – паачка аҥаара, саахар – ыста­каан аҥаара курдук, туус – 1 кыра ­ньуосканы кыайбат, разрыхлитель (суода) – 1 кыра ньуоска, изюм.

Хайдах бэлэмниибит: Изюму итии ууга 5 мүнүүтэ курдук туруо­ра түһэбит. Минньигэһи сөбүлүүр дьон ууттан таһааран баран кыратык саахар эбэн биэриэхтэрин сөп.

Хобордооххо буһарыллар пицца

Бу пицца – ыалдьыт кэллэҕинэ, бириэмэ тиийбэт кэмигэр абырал­лаах аһылык.

Туох ирдэнэр: Сымыыт – 3 устуука, майонез – 5 ост. ньуоска, кыра туус, бурдук – 5 ост. ньуоска, халбаһы, сыр, помидор, туустаах оҕурсу, кетчуп.

Хайдах бэлэмниибит: Сымыыты, майонеһы, тууһу, бурдугу кутан убаҕас тиэстэ бэлэмниибит, маны венчигынан булкуйар ордук табыгастаах.

Сыстыбат түгэхтээх хобордооҕу арыынан сотобут. Үрдүгэр тиэстэбитин кутабыт уонна ол үрдүгэр сэрэнэн кетчубу кутан тарҕатабыт, оҕуруот аһын чараас гына кырбаан уурабыт, онтон сыр теркалаан кутабыт. Кыра уокка холбоон баран хаппаҕын сабан туран буһарабыт. Тиэстэтин олус халыҥ, уотун улахан гымматахха, бэркэ табыллар.

Блиныттан торт

Бу торду оҕо аймах сөбүлээн сиир. Судургутук астанарын быһыытынан, хаһан баҕарар буһарыахха сөп.

Туох ирдэнэр: үүт – 670 мл., сымыыт – 3 устуука, ынах арыыта (ууллубут) – 70 кыраам, бурдук 200-250 кыраам, саахар – 70 кыраам, какао – 70 кыраам, кыра туус, сүөгэй (33 %) – 400 кыраам, сымнаҕас сливочнай сыыр – 400 кыраам, пуудара саахар – 200 кыраам.

Хайдах бэлэмниибит: үүтү, сымыыты, арыыны, бурдугу, саахары, какао боро­һуогу, тууһу булкуйан тиэстэ бэлэмниибит. Хобордооххо кутан блины буһарабыт.

Сүөгэйи, сливочнай сыыры, пуудара саахары миксеринэн эрийтэрэн кириэм оҥоробут. Блины соһуйбутун кэннэ хас биирдии блины икки ардын кириэминэн сыбыыбыт, үрүт үрдүгэр уурталыыбыт. 2 чаас курдук туруора түһэн баран сиэниллэр.

Кириэм оннугар барыанньаны, фруктаны, сакалаат паастатын туһаныахха сөп.

МАНЫ БИЛЭҔИН ДУО?

– Үрүҥ көмүс оҥоһуктары, киэргэллэри аныгы кэмҥэ олус судургутук суу­йуохха сөп. Эмалированнай иһит түгэҕэр фольга ууруллар, үрдүгэр оргуйбутунан уу кутуллар, онно суода, иһит суу­йар убаҕас сириэстибэни кутан баран уонча мүнүүтэ устата үрүҥ көмүс оҥоһуктары уган ылыллар. Сайҕаан баран куурда сотуллар.

– Сымыыты бүтэйдии буһарарга сороҕор алдьанан, сымыыт үрүҥэ тахсан кэлэр. Маннык буолбатын туһугар буһарар ууга биир-икки остолуобай ньуоска уксус кутуллар.

– Аһылыкка кутар эриэппэ луук амтанан уларыйбатын, аһыы буолбатын туһугар луугу мясорубкаҕа эрийтэримэҥ, тимир терканы туһанымаҥ. Манна ордук маҕаһыын быһахтара барсаллар. Тимир луук амтанын уларытар.

– Күөх үүнээйи (зелень) хас да күн сибиэһэй туруон баҕарар буоллаххытына, бэрт түргэнник тымныы ууга уган ылыҥ, онтон чараас бакыаттарга тэниччи суулааҥ уонна холодильникка ууруҥ.

– Балык хатырыгын судургутук маннык ыраастыахха сөп: балык үрдүгэр оргуйа турар итии ууну кутуҥ уонна таһааран быһаҕынан кыһы­йан кэбиһиҥ.

– Саҥа ыскаатар өр сулуус­палыырын, хайыта барбатын туһугар уксуһу уонна үүтү (тэҥ-тэҥигэр) булкуйан суурадаһынна оҥорон сот.

Ыскаатаргытын кыратык быспыт буоллаххытына икки өттүттэн өҥө суох тыҥырах лааҕынан сотуҥ.

– Мясорубкаҕыт быһаҕа сыппаабыт дии санаатаххытына, килиэптэн суухара оҥорон мясорубкаҕа эрийтэриҥ. Панировочнай сухари да бэлэм, быһаххытын даҕаны сытыылыыгыт.

– Таҥаска, көбүөргэ тохтубут буосканы бэрт судургутук ыраастыахха сөп. Буоска үрдүгэр хас даҕаны хос бүк тутуллубут салпыакканы, ол үрдүгэр бамыһыай (фланель) таҥаһы уур, итии өтүүгүнэн өтүүктээ.

– Микроволновай оһоҕу судургутук маннык ыраас­тыахха сөп: иһиккэ уута кут, онно иһит сууйар убаҕас сириэс­тибэни эп, иһит сууйар гуубканы илитэн ылан баран (балачча уулаах) микроволновкаҕа уган мүнүүтэ аҥаара сылыт уонна ити губканан микроволновка иһин сотон кэбис. Онтон сииктээх тирээпкэнэн сот.