Экстремист, террорист буола сыстым…

Оҥоһуу өй (искусственнай интеллект) алыптаах кыаҕын, күүһүн куһаҕан  санаалаах дьон, түөкүттэр бэйэлэрин хара санааларын ситиһэргэ –  дьон өйүн сүүйэн, уйулҕаларын алларытан  албынныырга-көлдьүннүүргэ,  уорарга-халыырга, о.д.а. хара дьыалаларга сүрдээх табатык туһанар буолбуттарын билэбит,  социальнай ситимнэр  толорулар, ол туһунан эписийээлинэй уорганнар да биллэрэллэр, сэрэтэллэр.

Бу аҕыйах хонуктааҕыта социальнай ситимҥэ түөкүттэр саҥа ньыманы туттар буолбуттарын суруйбуттар. Социальнай ситиминэн ыытар хаартыскаларга, араас уруһуйдарга, видеоларга вирус уганнар судаарыстыба өҥөлөрүнэн туһаныллар ситими алдьатар кыахтаммыттар. Онон аһаҕас вирустаах хартыынаны, видеону арыйдаххытына, тута симкартаҕытын хостооҥ, бааҥҥа эрийэн счеккутун саптарыҥ диэн сэрэтэллэр. Дьэ, ити. Сүүһүнэн тыһыынча, мөлүйүөнүнэн солкуобай уурунууларын албыннаппыт үксэ биэнсийэлээх, саастаах дьон буолаллар. Онон түөкүттэр мин барааската, мөлтөөн-ахсаан киирэн биэримтиэ 70–80-наах кырдьаҕастары бултаһаллара көстөн турар.
Ааспыт нэдиэлэҕэ ити этэр түөкүттэрим оҕуруктаах дьайыыларыгар итэҕэйэн быһа сытыйан, киирэн биэрбиппин өйдөөбөккө да хаалан ууга-уокка түһэ сырыттым. Ол туох ааттаахха түбэстиҥ диэххит, онон “кэтэҕим тыаһаабыт” киһи күндү ааҕааччыларбын сэрэтэ, мин алҕастарбын хатылаамаҥ диэн үөрэтэ таарыйа хайдах баарынан кэпсиим.

ИТЭҔЭЙЭН БЫҺА СЫТЫЙАН…

Дьиэбэр үлэлии, суруксуттуу олорон төлөпүөнүм “кылыр” гыммытыгар арыйан көрбүтүм, социальнай ситимҥэ арай тэрилтэбит генеральнай дириэктэрэ бэйэтинэн олорор хаартыската итиэннэ суруга тахсан кэллэ. Дорооболоһон баран, кэпсэтии баар буолла, бу кэпсэтиибит туһунан ханна да быктарыа суохтааххын диэбит. Салгыы эн уонна буҕалтыарыйа икки ардыгытыгар хаһан эмит мөккүөрдээх боппуруос, өйдөһүспэт быһыы тахса сылдьыбыта дуо, диэн суруйан ыйыппыт.
Кырдьаҕас киһи, улахан салайааччым тус бэйэтинэн хаартыскалаах олорон суругунан кэпсэтэн эрэриттэн, соһуччу ыйытыытыттан хайдах эрэ мах бэрдэрэн, тоҕо итинник ыйытта диэн таайа сатаан эппиэттэһэн суруйсан бардым.
Мин бастакы алҕаһым, бу генеральнайым дуу, атын киһи дуу диэн саараҥнаабакка, тутатына суруйсан киирэн барбытым буолар. Дьиҥинэн кэпсэппит төлөпүөн нүөмэрин көрүөхтээх этим, онтум олох да атын эрэгийиэн төлөпүөнүн нүөмэрэ эбит! Түөкүттэр генеральнай хаартыскатын олордон болҕомтобун аралдьытар, мүлүрүтэр, сэрэҕэ суох оҥорор ньымалара эбит. Суруйан кэпсэтэрин быыһыгар тойоммун: “Тоҕо итинник ыйытарбын билигин быһаарыам”, — диэн саҥартылар. Билэр куоласпын истэн, сөп буолан хааллым, тугу диир эбит диэн бүтүннүү кулгаах-харах иччитэ буоллум.
“Быһыы-майгы маннык: соторутааҕыта буолбут сабыылаах кэмпириэнсийэҕэ куттал суох буолуутун сулууспатыттан кыттыбыт бэрэстэбиитэл бэлиэтээбитинэн, буҕалтыарыйа уонна каадыр отделын үлэһиттэрин эппиэтинэһэ суохтарыттан архыып докумуоннара, матырыйааллара таска таһаарыллыбыттар. Ол туох-ханнык дьайыыламмытын бэрэбиэркэлээһин ыытылынна. Манна даҕатан эттэххэ, бэйэтин дьыалатын эҥкилэ суох баһылаабыт, ытыктабыллаах Р. О. Кудрявцев бэлиэтээбитинэн, тэрилтэбит кэккэ үлэһиттэрин тус дааннайдара үбү-харчыны кыраныысса таһыгар таһаарыыга туһаныллыбыттар. Ол дьон испииһэктэригэр эн аатыҥ-суолуҥ эмиэ баар. Буҕалтыарыйа үлэһиттэрэ үбү-харчыны туттуу дьиссипилиинэтин кэспиттэрэ быһаарылынна. Р. О. Кудрявцев быһаарарынан, докумуоҥҥа көстөрүнэн үп-харчы эйиэхэ ааҕыллыбыт эрээри, дьиҥ дьыалатыгар олох туора киһиэхэ төлөммүт. Оттон дьыала, докумуон барыта эн ааккынан оҥоһуллубут. Ким эрэ эйигин уган биэрбит, харчыны эн переводтаабытыҥ курдук оҥоһуллубут.
Онон бу уорбаланыы онно суоҕун, сымыйатын, эн ханнык да харчыны ханна да, кимиэхэ да көһөрбөтөххүн (переводтаабатаххын) дакаастыахтаахпыт. Маннык дьыалаҕа хаптарбыттар хайыы-үйэҕэ Роман Кудрявцевтыын сибээстэһэн, үлэлэһэн эрэллэр. Эн эмиэ кинилиин сүбэлэһэн, үөскээбит быһыыга-майгыга хайдах табатык дьаһанары быһаарсыаххын наада. Кини эйиэхэ төлөпүөннүүрүн кэтэс, арба Кудрявцев ким да истибэт, көрбөт сиригэр көрсүһүөхпүтүн наада диэбитэ. Кытаат, балаһыанньа уустук, эппиэтинэстээх…” диэн генеральнай дириэктэрим суруйбутун “бу туох алдьархайай, сылдьыбытым сыччах…” диэн соһуйа, салла аахтым, өйүм-санаам ыһыллан түҥ-таҥ, ээл-дээл барбыт курдук буолан хааллым.

ХАЙБАРАҤНААБАТ СИРБИТТЭН ХАПТАРАН…

Өр буолбата, генеральнайым эппит киһитэ ФСБ сотруднига Роман Олегович Кудрявцевпын диэн бэйэтин билиһиннэрэн эрийдэ. “КГБ”, “ФСБ” диэн киэһэ аһыырдаах киһи чугаһаспат, тэйиччи сылдьыбыта ордук суостаах-суодаллаах тэрилтэлэр буоллахтара. Аах-маах баран, төлөпүөн нүөмэрин, куодун көрөр туһунан санаан да көрбөтөхпүн. Кэлин чуолкайдаабытым, эмиэ таһыччы атын эрэгийиэн төлөпүөнүн нүөмэрэ буолан биэрдэ. Р. Кудрявцев бэрэбиэркэ сүнньүнэн тэрилтэҕэ бүддьүөт харчытын уҥа-хаҥас уччутуу, сокуону кэһии таһаарыллыбыта, уччутуллубут харчы терроризмы өйүүр сыалга утаарыллыбыта (переводтаммыта) дакаастанан, онуоха мин кыттыгастаахпын ыйан, дьыала тэриллэн РФ ФСБ-н силиэстийэлээһинигэр ыытыллыбытын этэн туран, ол докумуону ыытан, миэхэ бырахта.
Түөкүттэр бу буулаабыт киһилэрин, эрэйдээҕи, моральнай охсуу оҥорон сүрүн тоһутар, куттуур, тылларыттан тахсыбат оҥорор, тарбахтарын үрдүгэр эргитэр сиэртибэлэригэр кубулутар уодаһыннаах ньымалара, албастара эбит! Докумуонтан көстөрүнэн, мин 1 200 тыһ. солкуобай харчыны экстремист, террорист, дойду үрдүнэн ирдэбилгэ сылдьар ханнык эрэ Капустин Д. Е. диэҥҥэ ыыппыппын (переводтаабыппын). Бу иэдээни, сүүскэ бэрдэрэн дөйүөрэн олордохпуна, Кудрявцев: “Эн буруйа суох балыллыбыккын дакаастыырга миэхэ көмөлөһүөхтээххин, тугу диирбин толоруохтааххын”, — диэн бэйэтэ этэн биэрэн “ФСБ үлэлии сылдьар сотруднигыттан мин ааппыттан терроризмы өйүүр сыаллаах үбү-харчыны ускайдааһын чахчылара таһаарыллыбыттарын иһиттим. Бу сайабылыанньанан УКР 310-с ыстатыйатын ирдэбиллэрин тутуһуом, “Росфинмониторинг” үлэһитин инструкцияларын толоруом, мин кыһалҕабын быһаарыыга силиэстийэҕэ көмөлөһүөм” диэн сайабылыанньа суруйтаран соцситиминэн тартаран ылла. Төлөпүөҥҥүн истэ, көрө сырыт, салгыы үлэлиэхпит диэн буолла.
Устунан олох хабалаҕа ылларыахпын, сарсыарда эрдэ туран, үлэбэр кэлэн, туохха-туохха түбэспиппин эдэр кэллиэгэлэрбэр кэпсээбиппэр, тута түөкүттэргэ түбэспиккин диэн быһааран биэрэн абыраатылар ээ. Дьэ, хайбараҥнаабат сиргиттэн хаптаран, өйдөөбөтөх өттүгүттэн үтүрүллэн, сэрэҕэ суох сылдьан түөкүттэр угаайыларыгар-албыннарыгар, хабалаларыгар киирэн биэрии диэн итинник буолар эбит. Онон “этим ыалдьыбыт” киһи быһыытынан ол-бу сурах-садьык хоту сүүрэкэлээбэккэ, социальнай ситимнэргэ оттомо суох оройгутунан түспэккэ сэрэнэ-сэппэнэ, ырыта-анаара сылдьыҥ диэн сүбэлиэм этэ.

Уйбаан Силиги