Өлүөнэ күргэтин бастакы тирэҕин туруордулар

Бүгүн Өлүөнэ өрүс хаҥас кытылыгар үөрүүлээх быһыыга-майгыга Өлүөнэ күргэтин бастакы тирэҕэр өйдөбүнньүк бэлиэни туруорар тэрээһин буолан ааста. Этэргэ дылы, бэҕэһээҥҥэ диэри саарбахтыыр санаалаах киһи, бүгүн миэстэтигэр тиийэн туох үлэ-хамнас ыытылларын харахпынан илэ көрөн, итэҕэйэн кэллим.

СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Кирилл Бычков: “Бүгүн биһиги 4-с нүөмэрдээх бастакы тирэҕи туруорабыт. Мантан бетоннай тутуу саҕаланар, бу, күргэ бастайааннай чааһа буолар.

Чахчы сүүнэ тутуу. Бастакытынан, аан дойдуга суох тутуу. Ирбэт тоҥ усулуобуйатыгар, Өлүөнэ хорук тымырыгар туруоруллар аан маҥнайгы тутуу. Бырайыак суолтатын, уратытын өйдүүбүт. Бу, тустаах бырайыак олоххо киирэригэр кытта сылдьар дьон өҥөтө буолар” – диэн эттэ.

Күргэ саамай үрдүк туочуката 284 м, уһуна 4,6 км тэҥнэһэр. Бүгүҥҥү иһитиннэриинэн, үлэ кыраапык быһыытынан баран иһэр.

Билигин оҥоһулла сылдьар коффердамы эһиил муус бараатын кытта номнуо ууга түһэрэн саҕалыахтара диэн этэллэр, кыраапыктан хаалыы суоҕун ыйаллар. Соторутааҕыта бу эбийиэги РФ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы уонна Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурукка бэрэсидьиэн боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ Юрий Трутнев кэлэн көрөн, уустук тутуулаах эбийиэккэ үлэ чахчы былаан быһыытынан барарын, үлэ тэҥҥэ ыытылларыгар күүс, үп, тиэхиньикэ, үлэһит илиинэн  барытынан хааччыллыбытын ыйбытын бэрэссэдээтэл бэлиэтиир. Итиэннэ тустаах бырайыагы дойду Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин тус бэйэтинэн хонтуруоллуурун санатар. Күргэ Өлүөнэ икки кытылын эрэ буолбакка, муора хотугу пуордун эмиэ ситимниирин бэлиэтиир.

“ВИС” бөлөх дириэктэрдэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Сергей Ромашов: “Өрүс бу өттүгэр барар үлэни көрөбүт, уҥа кытылга номнуо улахан үлэ оҥоһулунна. Бүгүн күргэ  4-с нүөмэрдээх тирэҕин аттыгар кэлэн турабыт. Бу 18 буронабивной сыбаайалаах, быһа холуйан 350 куб. сиэмэн барда.

Күргэни тутааччылар тутуу хас биирдии түһүмэҕин бэлиэтиир үгэстээхтэр. Бүгүҥҥү тэрээһин бастакы бэлиэнэн буолар” – диэн эттэ.

Күргэ тутуутун үлэтэ былырыыҥҥыттан саҕаламмыта. Сыл устата икки кытылга түөрт технологическай былаһааккаҕа күүстээх бааза тэрилиннэ. Сылы эргиччи бетонунан тутууну хааччыйар кыахтаах, арктическай быһыылаах 2 бетон собуота үлэҕэ киирдэ. Бетон үһүс собуота өссө кыахтаах итиэннэ сэтинньи саҥатыгар үлэлиэҕэ. Арматура каркастарын оҥорон таһаарар сыах, тиэхиньикэ турар 2 сылаас, инертнай матырыйааллар 2 сылаас гарааһын тэрийдилэр, тутуу матырыйаалларын харайар 2 ыскылааты таҥан бүтэрэн эрэллэр.

Сайыҥҥы кэмҥэ 300 киһи уонна 95 тиэхиньикэ үлэлээбит. Билигин үлэ күһүҥҥү кэмигэр бары былаһааккаларга 200 киһи, 50 тиэхиньикэ үлэлиир диэн иһитиннэрэллэр.

Наплавной коффердам технологията Арассыыйаҕа аан бастакытын туһаныллар диэн этэллэр. Бу 17 м. ордук үрдүктээх, 36-46 м. диаметрдаах улахан ыстаал конструкция өрүс сүнньүгэр кураанах үлэ зонатын хааччыйар. “Стальмост” Тюмень собуотугар 4560 туонна металл конструкциятын оҥорон Дьокуускайга аҕалбыттар. Коффердам оннооҕор өрүс улахан сүүрүктээх, муус барар эбэтэр уу таһыма түһэр-тахсар кэмигэр үлэ ыытылларын хааччыйар эбит. Бу Саха сиригэр курдук тутуу аҕыйах кэмҥэ барар сиригэр ордук суолталааҕын бэлиэтииллэр. Онон күргэ тутуута салгыҥҥа ыйанан хаалбатаҕын, үлэ барарын суруналыыстар харахпытынан илэ көрдүбүт.