Өлүөнэтээҕи “Доҕордоһуу” түмэлигэр – сынньана

Сааскы ылааҥы күннэргэ Уус Алдан улууһун Өлүөнэтээҕи “Доҕордоһуу” история-архитектура заповедник түмэлэ сынньанааччы дьонунан толору.

Аһаҕас халлаан анныгар турар түмэл историко-архитектурнай ансаамбыла кэлбит дьону интэриэһинэй баай эспэнээттэринэн умсугутар. Сааскы ылааҥы күҥҥэ араас тэрээһиннэр быыстала суох ыытылла тураллар.

Саҥа тутууларынан киэркэйэр

“Доҕордоһуу” сылтан сыл тупсан иһэрэ харахха быраҕыллар. Ыытыллар үлэ туһунан аһаҕас халлаан анныгар турар Өлүөнэтээҕи түмэл салайааччыта Надежда Новоприезжая бу курдук билиһиннэрэр:

– Быйыл түмэл үс сүрүн эбийиэгин өрөмүөннээтибит. Сааскы кэми көрсө оҕолор баҕаларын учуоттаан, хаарынан уонна мууһунан ос­­туоруйа дьоруойдарын оҥорон бэлэмнээбиппит. Саас итийдэҕинэ, онтон сайын уонна күһүн таһырдьа аһаҕас халлаан анныгар олорон, Ийэ айылҕаны кытта алтыһан аһыырга аналлаах “беседкалары”, дьон сынньанар зонатын туттубут, – диэн саҥа тутуулары кэрийэ сылдьан билиһиннэрдэ  сала­йааччы.

Элбэх оҕолоохторго – чэпчэтии

Түмэл сылы эргиччи кэриэ­тэ үлэлиир. Улахан тымныыларга эрэ тохтоон ылбыттар.

– Саха сириттэн эрэ буол­бакка, араас дойдулартан кэлэн, былыргы саха олоҕун-дьаһаҕын кытта билсиэн баҕалаах турист эмиэ үгүс. Сылга 29 тыһыынча киһи кэлэн барар. Судаарыстыбаннай тэрилтэ буоларбыт быһыытынан, элбэх оҕолоох төрөппүттэр 33% чэпчэтиллибит путевканан туһаналлар. Маннык курдук чэпчэтиинэн туһанар дьоммут үгүс. Сынньалаҥнарын туһалаахтык атаарыан баҕалаахтар биһиэхэ дьыл ханнык баҕарар кэмигэр үөрэ-көтө сынньанан бараллар. Быйыл олус тымныы кыһын буолан, урукку курдук олунньу 20 күнүттэн буолбакка, кулун тутар 1 күнүттэн үлэбитин саҕалаабыппыт. Хаарынан уонна мууһунан оҥоһуктары сакаастаан оҥортордубут”, – диэн кэпсиир “Доҕордоһуу” түмэл салайааччыта Надежда Новоприезжая.

“Чысхаан ыалдьыттара” оҕолорго анаммыт

Кэлэктиибинэн кэлээччилэр бэйэлэрэ туспа бырагыраамалаах буолаллар эбит. Үлэһиттэрэ кинилэргэ сынньанар сирдэрин булан биэрэллэр. Кэлбит дьон тута аһаҕас хал­­лаан анныгар турар түмэл устун экскурсияҕа сылдьан, бэрт элбэҕи билэллэр-көрөллөр, истэллэр, видеоҕа усталлар, хаартыскаҕа түһэллэр. Түмэл салайааччыта үлэ-хамнас туһунан салгыы маннык билиһиннэрдэ:

– Быйыл өрөспүүбүлүкэтээҕи муус оҥоһуктар күрэхтэрин ыыппыппыт. Сыл аайы тиэмэтин ханнык сыл анаммытынан оҥорор этибит. Биир күн оҕолорум “тоҕо хаар-муус оҥоһуктарга мультиктар суох­тарый?” диэн ыйыппыттарыгар, “кырдьык даҕаны, оҕолордоох дьон кэлэллэр эбээт…” дии санаан, быйыл “Чысхаан ыалдьыттара” диэн мультипликационнай киинэлэр дьоруойдарын оҥорторбуппут.  Кырачааннарга аналлаах хаар-муус оҥоһуктары Дьулус Марковка сакаастаабыппыт. Быйыл “Хаар, хаар барахсан…” диэн оҕолорго анаммыт оонньуу 23-с сылын ыытыллар.