Эмтэммит эрэ барыта туһанар

Ыарахан ыарыы тарҕанан икки сыл иһигэр элбэх да киһи ыарыйда. Сорохтору, сылдьан эриэх дьону, бэрт кэбэҕэстик антах атаарда. Ити тугу этэрбин, ааҕааччым, өйдүүр инигин? Сахалыы өйдөбүлүнэн, сатараабатын диэн соруйан ааттаабаппын.

Мин иккитэ быһыы ыламмын бэркэ аһардым дуу дии сылдьаммын, бу олох аччаабытын кэннэ соһуччу эмиэ хаптардым. Дьолго, аматык, тура сылдьан, балыыһаламматым. Ол эрээри киһи кыбыс­тыах, билэр да дьонум аатын умнар, киһи охтуо да суох сиригэр тэмтэрийэр буоллум. Бээ, бу туох айылаах буоллум диэн көрдөрүнэн, “Мэдиссиинэ чөлүгэр түһэрэр уонна успуорт мэдиссиинэтин өрөспүүбүлүкэтээҕи киинигэр” киирдим. Бу киин туһунан быйыл балачча элбэхтик “Саха” НКИХ кэпсээбиттэринэн билэбин.  Анаммытынан, бу киин спортсменнары чөлүгэр түһэрии­нэн дьарыктанара, ол эрээри бу дьаҥ кэннэ үгүс киһи доруобу­йатын чөлүгэр түһэриигэ наады­йар диэн СӨ Доруобуйаҕа минис­тиэристибэтэ ыалдьан араас оҕус­тарыылаахтарга көмөлөһөр гына быһаарыммыта. Урутаан эттэххэ, кэмигэр ылыныллыбыт сөптөөх быһаарыныы.

Манна сытааччылар бары астыналлар эбит. Ыарыһах эмчитин, инструкторын кытта дьарыктарга сүбэнэн ылсыстаҕына, үчүгэй түмүк баар буоларыгар итэҕэйдим. Атын балыыһалартан уратыта диэн, манна эми бэрт сэдэхтик туттан, араас дьарыгынан чөлгөр түһэрэллэр. Киирэрбэр дэлби аҕылыырым. Үһүс этээскэ ортотугар олорон уоскуйан баран тахсыбытым. Үһүс күммүттэн дьарыктар көмөлөрүнэн балачча чэпчэкитик, сынньаммакка тахсар буоллум.  Киирдэххэ, быраастар бу кииҥҥэ тугунан эмтэниэххин сөбүн көрөн аныыллар. Спирометрияҕын (тыҥа үлэтин) мээрэйдииллэр. Тахсарбар медбыраат Эдуард Кычкин: “Баһаамнык тупсар­быккын”, – диэн санаам эрдийдэ. Манна физкултууралыыр ситимҥэ (ЛФК) эмтэнээччи барыта сылдьар эбит. Сөпкө тыынар дьарык­ка бастаан тыыммын олох са­­таан туппат этим, дьарык түмүгэр бүтэһик күннэргэ тыыммын 18 сөк. тутар буоллум. Олох үчүгэйэ, 21 сөк. буолуохтаах үһү. Аны саалаҕа киирэн баран, успуортан ыраах киһи, хаһан да харахтаабатах спортивнай ыстаныактары соһуйа, сонургуу көрдүм. Барыта сүһүөх, сүрэх, координация, илии-атах эчэйиилээх дьоҥҥо эрчиллии оҥорор аппарааттар.  Эмтэнээччи диагноһынан көрөн быраастар анаабыттарынан инструктордар дьарыккын көрдөрөллөр, оҥортороллор. Дьэ, туһугар мүнүүтэҕэ да иллэҥсийбэт үлэлээх дьон манна баар эбит. Тэлэбиисэр эрэкэлээмэтигэр эрэ көрөр магнитотурботроҥҥа сыттым. Координацияны, быччыҥнары сайыннарар “Хубер 360” ыстаныакка  турбуппар, бастаан координациябын 83 % көрдөрөрө, үһүс күммүттэн 95-97 % буолла. Күн аайы эмтэнээччилэри барытын хабан туран, инструктор Наталья Руслановна бэрт чуолкайдык уонна ирдэбиллээхтик нейрогимнастика оҥортороро олус сэргэх уонна өйдүүр дьоҕур тупсарыгар куруук оҥоро сырыттахха, туһалыа турдаҕа. Бастакы күннэргэ илиигин-атаххын хардары хайысханан хамсатарыҥ олох кыаллыбат курдуга, сыыйа син бары сатыыр буоллубут. Массажистар идэлэрин дэгиттэр баһылаабыт буоланнар манна сытааччы бары тардыһар, син бириэмэ аттаран бары тиксэн, абыранныбыт.

Өлөөнтөн тиийэ эмтэннибит

Аны алтыспыт дьоммуттан сурастым.

Татьяна  Егоровна Григорьева, Дьокуускай:

– Коронавируһунан улаханнык иккитэ ыалдьыбытым. Ол кэннэ  бу кииҥҥэ иккис кэлии­бит. Туох баар хроническай ыарыым  барыта көбөн олус эрэйдэммитим. Манна киирээппин кытта физиобыраас Ольга Гермогеновна сиспэр электродунан “внутритканевай электростимуляция” биэрэн, олох харахпыттан сыыс ылыллыбытын курдук буолбутум. Бу сырыыга магнитотурботрон толору сеансын анаан, олус туһанным, абыранным, чэпчээтим. Оттон Владимир коронавирус кэннэ сүһүөхтэрэ ыалдьар буолбуттара, ордук тобуктара. Олох наһаа сылааргыыр, ороҥҥо сыта сылдьар буол­бута. Манна эмтэнэн, илбий­тэрэн, дьарыктанан абыранна. Лазеротерапиянан туһанна. Үлэтигэр үлэлиир кыахтанна. Уопсайынан, бырабыыталыстыбабыт, Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин көмөтүнэн киин кылаабынай бырааһа Кюнна Николаевна Назарова балаһыанньаны өйдөөн, олох кэмигэр маннык киини аһан, сөптөөхтүк дьаһанан, төһөлөөх дьон чөлүгэр түспүтэ буолуой!  Үчүгэй киин, үчүгэй эмчиттэр.

Люция Федоровна Илла­рионова, Өлөөн:

– Урукку өттүгэр мээнэ ыалдьыбат бэйэм коронавирус­тан доруобуйам биллэрдик мөлтөөбүтэ. Өлөөн, Мииринэй балыыһаларыгар эмтэммитим, ону таһынан оҕолорум Дьокуускайтан быраастар сүбэлэринэн кислороднай концентрат ыытаннар хас да ый эмтэнэн, атахпар турбутум. Аны бэйэм балыыһам туруорсан “Медведь” бырагырааманан икки төгүл Дьокуускайга Чайковскай уулуссаҕа баар чөлүгэр түһэрэр кииҥҥэ эмтэнним. Быраас Веревкина Н.Н. сарсыарда эрдэттэн барыбытын кыһамньылаахтык көрөр-истэр. Тута процедураны эбэн-көҕүрэтэн биэрэр. Бу кииҥҥэ араас аппараат, физио, “күннээх хостор”, дьарыктанар саала  элбэх. Онно сырыттым, илбийээччи А.И. Ко-
лодезников бэркэ массаастаан быдан чэпчээтим. ЛФК-ҕа нейрогимнастикаҕа, тыыныы гимнас­тикаларыгар көтүппэккэ сылдьан олус туһанным. Дьуһуурунай сиэстэрэлэр ингаляцияны күн аайы оҥороллор. Санитаркалар суу­йан-сотон, ырааһы хааччыйаллар. Сотору-сотору араас таһымнаах бэрэбиэр­кэлэри элбэхтик оҥороллоруттан сөхтүм. Биһиги сытар кэммитигэр (14 хонук) 3-4 бэрэбиэркэ буолан ааста.

Сэбиэдиссэй Ефремова А.И. ирдэбиллээҕэ, үтүө-мааны сыһыана өтө көстөр. Онон, эмэ суох эрчиллиилэринэн эмтэнэр сир баарын булан, бэркэ туһанным. Кэлэктиипкэ махталым улахан. Маннык кииннэр элбээн истиннэр, туһанааччылар доруобуйалара тубустун.

Е.Попова.­