Өнөргө «Байанайы батыһан» күрэх буолла

Муус устар 5- 6 күннэригэр Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччилэр сылын чэрчитинэн Өнөр нэһилиэгин биир дойдулаахтарын түмэр үгэскэ кубулуйбут «Байанайы батыһан-2025» диэн икки күннээх күрэхтэһии бэрт көхтөөхтүк буолан ааста.

Бу күрэхтэһиини аан бастаан тэрийбит дьонунан уонтан тахса сыллааҕыта Өнөр нэһилиэгин баһылыгынан үлэлээбит Афанасий Черноградскай, солбуйааччыта Иннокентий Аммосов, Дьокуускай куорат түмсүүтүн салайааччыта Николай Литвинцев уонна Петр Говоров буолаллар.

Үгэс быһыытынан бу күрэхтэһии төрөөбүт төрүт дойдубутугар аҕа көлүөнэни уонна эдэр ыччаты түмэр сыаллаах ыытыллар. Бастакы күнүгэр олохтоох түмэлгэ «Кыайыыны уһансыбыттар» диэн быыстапка экскурсиятыттан саҕаланна. Манна Саха сириттэн Арассыыйаҕа бастакы дьоруой Михаил Стрекаловскайга аналлаах стеллаж турда уонна Украинаҕа анал байыаннай дьайыыга барбыт биир дойдулаахтарбыт сэрии толоонугар суорума суолламмыт буойун уолаттарбытыгар Иван Замятинҥа (1976-2024), Евдоким Ушницкайга (2000- 2022), Дмитрий Захаровка (1984 — 2024) анаан стеллаж турда, сэриигэ тутта сылдьыбыт маллара киирдэ. Ону тэҥэ, Аҕа дойду сэриитигэр биһиги нэһилиэктэн оҕолорун сэриигэ атаарбыт 94 ийэ, ол иһигэр үстүү оҕолорун атаарбыт Дарья Громова, Ульяна Атласова, Мария Лукачевская тустарынан «Ийэлэр өлбөт үйэлээх хорсун быһыылара» диэн хаартыскалаах стендовай быыстапканы хомуйан оҥордо олохтоох бибилэтиэкэ сэбиэдиссэйэ Светлана Черноградская.

Салгыы «Тускул » сынньалаҥ киинигэр күрэх үөрүүлээх аһыллыыта буолла. Сыанаҕа хамаандалар парадтаан киирдилэр: Мүрүттэн «Эһэлээх» түмсүүтэ, олохтоох Өнөрдөр, Дьокуускай куораттан «Өнөр» түмсүүтэ күрэхтэһиигэ ох курдук оҥостон кэлбиттэр. Күрэҕи байыаннай дьайыы кыттыылааҕа, нэһилиэк успуорка инструктора Петр Лыткин салайан ыытта. Күрэхтэһии көрүҥнэринэн СахаВабол, хабылык, хаамыска, мас тардыһыыта, бильярд, дартс, корнхол күрэхтэһиилэргэ хамаанданан тыҥааһыннаах киирсии түмүгүнэн, дьүүллүүр сүбэ быһаарыытынан кыайыылаахтары наҕараадалаатылар. Ол курдук, дарст оонньуутугар муҥутуур кыайыылаахтар Дьокуускай куораттан «Өнөр» түмсүүтэ Артамоновтар дьиэ кэргэттэрэ бастакы миэстэни ылыан ылыллар. Иккис миэстэҕэ олохтоох Өнөр хамаандата тигистэ, 3 миэстэ Мүрүттэн «Эһэлээх» түмсүүтэ буоллулар. Мас тардыһыытын кыайыылаахтара 65 кг ыйааһыннаахтарга 1 миэстэҕэ Гаврил Ширяев тигистэ, 2 миэстэҕэ — Алеша Ширяев, 3 миэстэҕэ — Кеша Бочкарев таҕыстылар.

75 кг ыйааһыннаахтарга 1 миэстэ буолла — Гаврил Ширяев, 2 миэстэни ылла — Александр Лукачевскай. 75 кг үөһэ ыйааһыннаахтарга 1 миэстэ — Константин Анчеучи, 2 миэстэҕэ — Семён Барабанский тигистэ , 3 миэстэ — Михаил Сыроватский буолла.

Мас тардыһыытыгар бириистэр маннык тарҕаннылар:

65 кг 1,2 миэстэлэргэ — Афанасьевтар аймах оҕолоро уонна сиэннэрэ, 75 кг 1,2 миэстэлэргэ — Черноградскай Гаврил Гаврильевич оҕолоро уонна сиэннэрэ, үс үһүс миэстэҕэ Петр Николаевич Атласов. 85 киилэҕэ Трифонов Игорь Михайлович, Геннадий Алексеевич Протопопов, Борис Лукачевскай спонсордаатылар.

Үөрэнээччилэргэ «Төрөөбүт дойдугун төһө билэҕин?» интеллектуальнай күрэххэ кыайбыт Черноградскай Эдгарга бирииһин уонна үс кыайыылаахха мэтээллэри Иван Иванович Борисов, биэс миэстэлэспит оҕолорго кинигэнэн бирииһи Анна Попова спонсордаатылар.

Бильярд оонньуутугар олохтоох Өнөр хамаандата 1 миэстэ буолла, Дьокуускай куораттан «Өнөр» түмсүүтэ 2 миэстэҕэ тигистэ. Корнхол күрэҕэр 1 миэстэ Дьокуускай куораттан «Өнөр» түмсүүтэ, 2 миэстэ Олохтоох Өнөр хамаандата, 3 миэстэҕэ тигистэ Мүрүттэн «Эһэлээх «түмсүүтэ. Хабылык, хаамыска күрэҕэр олохтоох Өнөр хамаандата бастаата, Дьокуускай куораттан «Өнөр» түмсүүтэ иккис миэстэ, Мүрү» Эһэлээх» түмсүүтэ үһүс миэстэҕэ тиксэн үөрдүлэр көттүлэр.

Киэһэтин «Бары бииргэ» диэн биир дойдулаахтарбыт холбоһуктаах кэнсиэригэр байыастарга анаан аһымал аахсыйа «дьааһыгын» туруордулар. Кэнсиэргэ киирбит билиэт харчыта, астан киирбит харчы, ону тэҥэ нэһилиэк дьоно-сэргэтэ укпут кылааттара киирдэ. Кэнсиэр саҕаланыыта нэһилиэк аҕа баһылыга Николай Лукачевскай тыл эттэ: «Үгэс буолбут «Байанайы батыһан» күрэх сомоҕолоһууну, төрөөбүт дойдуга бэриниилээх буолууну сыаллаах-соруктаах буоларга түмэр»,-диэтэ уонна соторутааҕыта дойдутугар кэлбит байыаннай дьайыы кыттыылааҕар Василий Борисовка саха быһаҕа, анал таҥас туттарда.

Дьокуускай куораттан «Өнөр» түмсүүтүн салайааччыта Анна Попова оҕолорго викторина кыайыылаахтарыгар грамоталары, бириистэри Эдгард Черноградскайга, Айыллаана Черноградскаяҕа, Женя Лыткиҥҥа, Петя Ушницкайга, Коля Лукачевскайга туттарда. Кэнсиэри иилээн саҕалаан ыыттылар — Александра Румянцева, Мария Лукачевская. Ылбаҕай ырыаларынан көрсүһүү киэһэтин киэргэттилэр биир дойдулаахтарбыт — Мария Федорова, Екатерина Ушницкая уонна «Дьүөгэ» ансаамбыл, Михаил Сыроватскай, Ион Лукачевскай, Анна Макарова, Джулия Афанасьева, Николай Лыткин, Мария Лукачевская уонна да атыттар.

Иккис күнүгэр «Хатыҥнаах күөлүгэр» ыытыллыбыт күрэхтэһии түһүмэхтэрэ: эстафета (100 м сүүрүү), ойбон алларыы (анньыынан), ойбон алларыы (буурунан), ырааҕы ытыы, туут хайыһарынан сүүрүү, кууллаах хаары сүгэн сүүрүү, хомуур хапсаҕай, канат тардыһыыта буолла.

Тыҥааһыннаах киирсии түмүгүнэн муҥутуур кыайыылааҕынан олохтоох Өнөр хамаандата таҕыста.

Бастакы миэстэҕэ Өнөр хамаандатыгар Атласов Афанасий Андреевич (Аччыгый Оҕо) оҕолор уонна сиэннэр туоруорбут 18000 солкуобайдаах бириистэрин туттардылар.

Иккис миэстэҕэ Куорат хамаандатыгар Черноградский Лазарь Петрович 12000 солкуобайдаах бирииһин Розалия Лазаревна оҕолоро уонна сиэннэрэ туруордулар.

«Тускул» сынньалаҥ киинин кэлэктиибэ оҕолорго, улахан дьоҥҥо биирдиилээн күрэхтэһиилэри тэрийдилэр, күрэхтэһиигэ олохтоохтор уонна биир дойдулаахтарбыт спонсордаатылар. Күрэхтэһээччилэр ити курдук сибиэһэй салгыҥҥа дуоһуйа сынньанан грамота, бэлэх тутан тарҕастылар.

Варвара Парникова — Үүйэ Өнөр, уопсастыбаннай кэрэспэдьиэн