Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн туһунан сокуоҥҥа уларытыылары киллэрдилэр

Ил Түмэн 43-с уочараттаах пленарнай мунньаҕын иккис күнүгэр «2023 сылга итиэннэ, 2024-2025 сыллардааҕы былааннаах кэмҥэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай бүддьүөтүн туһунан» CӨ сокуонугар уларытыылары киллэрии боппуруоһун көрдүлэр.

Сүрүн дакылааттары СӨ үбүн миниистирэ Валерий Жондоров оҥордо. СӨ Счетнай палаататын бэрэссэдээтэлэ Алена Федорова дакылаат сүнньүнэн бэрэбиэркэ түмүгүн кэпсээтэ. Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүгэр уларытыылары киллэрии СӨ Ил Дархана Айсен Николаев көҕүлээһининэн оҥоһулунна.

Бүддьүөт сокуонугар уларытыылары киллэрии 2023 с. өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай бүддьүөтүн дохуотун сүрүн дьаһайааччыларын билгэлээһиннэрин көрдөрүүтэ чопчуламмытынан, дойду субъектарын бүддьүөттэригэр субсидияны, субвенцияны уонна бүддьүөттэр икки ардыларынааҕы атын трансферы тыырыыга Арассыыйа Бырабыыталыстыбатын нуормалыыр быраабын аактара күүстэригэр киирбиттэринэн, былааннаах кэмҥэ өрөспүүбүлүкэ иэһин тосхолугар уларытыы киирбитинэн, бүддьүөт дефицитин үбүлүүр төрүттэр уларыйбыттарынан, о.д.а. оҥоһулунна. Барыта 51  көннөрүү киирдэ.

Сокуон бырайыагар сөп түбэһиннэрэн, өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай бүддьүөтүн дохуотун уопсай кээмэйэ 2023 с. 20 145 271 тыһ. солк. сууманан улаатан, билгэлэнэр көрдөрүүнэн 296 409 201 тыһ. солк. тэҥнэһэр, кэлэр 2024 с. 2 582 779 тыһ. солк. сууманан улаатан 268 528 503 тыһ. солк. суума буолуоҕа. Оттон 2025 с. уларыйбакка урукку кээмэйинэн хаалан 254 691 395 тыһ. солк. тэҥнэһиэҕэ.

Дохуот чааһыгар уларытыыны киллэрии айылҕа алмааһын уонна чоҕу хостооһуҥҥа түһэриллэр нолуок өттүгэр бүддьүөт уонна нолуок сокуоннара уларыйыыларыттан итиэннэ судаарыстыбаннай уонна судаарыстыбаннайа суох тэрилтэлэртэн тус сыаллаах толуйуллубат үп, атын тус сыаллаах толуйуллубат үп чопчуламмытынан оҥоһуллар диэн дьокутааттар быһаардылар.

Ол курдук, кэлэр 2024 сылга судаарыстыбаннай бүддьүөт ороскуоттаах чааһа 3 159 952 тыһ. солкуобай сууманан улаатан 271 423 323 тыһ. солкуобайга тэҥнэһиэҕин, ол иһигэр судаарыстыбаннай корпорация – Сири-уоту сайыннарыы пуондатын бырабылыанньатын быһаарыытынан, тус сыаллаах толуйуллубат үп суотугар хаарбах дьиэлэртэн гражданнары көһөрүү дьаһалларын толорууну үбүнэн хааччыйыы ороскуота 2 582 779 тыһ. солкуобай сууманан улаатыа.

Өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай сойуомун эбии ылыынан сибээстээн, судаарыстыба иэһин хааччыйыы ороскуотун быйыл 577 173 тыһ. солкуобай суумаҕа диэри улаатыннарабыт диэн үп миниистирэ Валерий Жондоров этиитин сорох дьокутааттар сөпсөспөттөрүн биллэрдилэр. Сыл аайы сойуом ылыллан, иэс эбиллэн иһэр, тоҕо ылаҕыт, онуоха улахан төрүөт суох курдук биһиги көрөрбүтүнэн диэн норуот дьокутаата Евгений Кожухов утарарын биллэрдэ.

Миниистир эппитинэн, 2025 сылга судаарыстыбаннай бүддьүөт ороскуоттаах чааһа 626 058 тыһ. солкуобай сууманан улаатан 256 535 953 тыһ. солкуобайга тэҥнэһиэҕэ, ол иһигэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай сойуомун эбии ылыынан сибээстээн, судаарыстыба иэһин хааччыйыы ороскуотун 626 058 тыһ. солкуобай суумаҕа тириэрдиэхтэрэ.

Судаарыстыбаннай бүддьүөт туһунан сокуоҥҥа уларытыылар киллэрии мунньах саамай сүрүн боппуруоһунан буоларынан, элбэх ыйытыы бэрилиннэ, утарааччы, билигин ылынымыахха да диэччи баар. Ол эрээри бүддьүөт хайдах ылынылларыттан өрөспүүбүлүкэ олоҕо хамсыыра биллэр.

Норуот дьокутаата Алена Атласова Онкологическай киин тутуутугар эбии көрүллэр үп тоҕо кыччаабытын, хаһан үлэҕэ киириэҕин, атыылаһыллыахтаах ыарахан сыаналаах аныгылыы оборудование «дьылҕата» хайаспытын туһунан ыйыталаста. Үп миниистирэ үп суумата Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтэ киллэрбит көннөрүүтүнэн оҥоһуллубутун, Онкологическай киин быйыл балаҕан ыйыгар — алтынньыга үлэҕэ киириэҕин, оборудование атыылаһыыта куонкурус быһыытынан ыытыллыаҕын быһаарда.

Норуот дьокутаата Дмитрий Семенов Хатас оскуолатыгар көрүллүбүт үбүлээһин тоҕо Дьокуускай куорат 26-с №-дээх оскуолатыгар эбии тутууга барбытын токкоолосто.

Норуот дьокутаата Михаил Эверстов уопсастыбанньыктар диэн кимнээҕий уонна тоҕо кинилэргэ 10 мөл. солк. тыырыллыбытын ыйыталаста, оттон дьокутаат Валерий Лютай ыччаты патриотическай иитии бастакы сорукпут диибит эрээри, онно дьиҥнээхтик үлэлэһэ сылдьар дьон хамнаһа суохтар, тоҕо туох да көрүүлүбэтий диэн эттэ.

Оттон дьокутаат Андрей Находкин тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥорон таһаарыыга үбүнэн чэбдигирдиини үбүлээһини туруоруста.

Ону тэҥэ өрөспүүбүлкэ бүддьүөтүн көрүүгэ дьокутаат Сахамин Афанасьев Үөһээ Бүлүү улууһун Нам нэһилиэгэр Бүлүү өрүскэ биэрэги бөҕөргөтүүнү ыытарга бырайыактыыр-симиэтэлиир докумуону ырытан оҥоророго үбү көрөргө эттэ.

Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүгэр көннөрүүлэри киллэрэргэ элбэх ыйытыы турда уонна түмүгэр олус суолталаах сокуон бырайыага ылылынна. Ол эрээри норуот дьокутааттара өрөспүүбүлкэ Бырабыыталыстыбатын кытары сокуон бүддьүөтү көрүүгэ дьокутааттар киллэрэр этиилэрэ үгүстүк ылыныллыбатын, инникитин бииргэ, аһаҕастык үлэлэһии баар буолуохтааҕын тоһоҕолоон бэлиэтээтилэр.