Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Инникигэ хардыы” XXVIII кэмпириэнсийэ түмүктэннэ

В.П. Ларионов аатынан өрөспүүбүлүкэтээҕи “Инникигэ хардыы” XXVII билим кэмпириэнсийэ-эдэр чинчийээччилэр куонкурустарын үөрүүлээх сабыллыытын тэрээһинэ буолан ааста. Өрөспүүбүлүкэ араас муннугуттан 13 хайысханан, 42 сиэксийэнэн  барыта 1600 кэриҥэ оҕо кытынна.  

Дьокуускай куораттааҕы 2-с нүөмэрдээх оскуола 10-с кылааһын үөрэнээччитэ, “Дьокуускай куорат IT-Куб” сыыппара үөрэҕин киинин иитиллээччитэ Гаврил Парников “Расчет траектории спутника” тиэмэнэн кыттан лауреат үрдүк аатын ылла.

— Мин спутник көтүүтүн сурааһынын (траектория) суоттааһынын үөрэттим. “Арктика уонна космос” космическай оскуолаҕа Саха сиринээҕи үөрэнээччилэр бастакы спутниктарын оҥоруу бара турар, мин ону оҥоруунан дьарыктаммытым. Салайааччым – “IT-Куб киин” эбии үөрэхтээһиҥҥэ педагога Константин Степанович  Пахомов. Былырыын бу тиэмэнэн кыттан 3-с истиэпэннээх дипломант буолбутум, быйыл үлэбин тупсаран лауреаттаатым, — диэн үөрүүтүн үллэстэр.

Бүлүү улууһун Тааһаҕар орто оскуолатын 10-с кылааһын үөрэнээччитэ Айылхан Андреев:

— “Инникигэ хардыы” кэмпириэнсийэ өрөспүүбүлүкэтээҕи түһүмэҕэр аан бастакытын кытынным. Үлэм “Якутский нож: традиции и современность” диэн ааттаах, салайааччым үлэ уруогун учуутала Эдуард Николаевич Андреев буолар.

Үлэбэр быһаҕы үгэскэ кубулуйбут уонна аныгы ньыманан оҥоруулар дьүөрэлэһиилэрин көрдүм. Бастаан ити икки ньыманы үөрэппитим уонна хайдах холбуохха сөбүн толкуйдаатым. Толкуйдаан баран быһахпын оҥорон саҕалаабытым. Бастатан туран, сахалыы үгэстийбит ньыманан тимири уһаарбытым. Быһахпын аныгы технологияларынан оҥордум, гальваническай травлениены тутуннум.

Үлэбин үс ый оҥорбутум. Ону барытын түмэн дакылаакка тиһэр ирдэнэр. Чинчийиибэр саамай уустуга, мин санаабар, дакылаат суруйуута этэ.

Быһаҕы былырыыҥҥыттан оҥоробун. Кыра эрдэхпинэ “Инникигэ хардыы” кэмпириэнсийэлэргэ кыттарым да, өрөспүүбүлүкэтээҕи түһүмэххэ биирдэ да кэлбэтэҕим, лауреат буолбуппуттан олус үөрдүм, — диэн санаатын үллэстэр.

“Үүнүү туочуката” үөрэх анал киинэ” бөлөххө хамаанданан сочуокка кыайыылааҕынан Чурапчы улууһун Мугудай орто оскуолата таҕыста. Оскуола алын кылааһын учуутала Саргылаана Данилова:

— Мугудай оскуолатыттан улуустааҕы түһүмэҕи ааһан Айталина Данилова, Сандал Дьячковскай, Юлиана Пермякова кыттан, үһүөн дипломант буоллулар, онон үөрүүбүт улахан. Биһиги оскуолабыт үөрэнээччилэрэ тиһигин быспакка сыллата кытталлар, өрүү ситиһиилэнэллэр.

“Инникигэ хардыы” кэмпириэнсийэ кэлэр кэскиллэрбит билимҥэ бастакы хардыыларын оҥорор тэрээһиннэрэ буолар, үрдүк таһымнаахтык барар. Мин биири бэлиэтиэхпин баҕарабын – эспиэртэр үлэлэрин. Холобур, мин тыллары үөрэтиини тэҥнээн көрөр  уонна мэдиссиинэ сиэксийэлэригэр сырыттым, онно бэлэмнээбит оҕолордоохпут. Эспиэртэр таһымнара олус үрдүк диэн кэтээн көрдүм. Оҕолорго бастакы хардыыларыгар, билиминэн дьарыктаналларыгар бэрт туһалаах сүбэлэри биэрэллэр. Мугудай оҕолоро Москваҕа тиийэ баран кыттан лауреат буолан кэлбиттэрэ, Бүтүн Арассыыйатааҕы эспиэртэр таһыччы таһымнаахтар этэ. Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Инникигэ хардыы” кэмпириэнсийэ эспиэрдэрин таһыма эмиэ олус үрдээн эрэр диэн кэтээн көрөбүн, — диэн тус санаатын эттэ.

“Инникигэ хардыы” кэмпириэнсийэ иитинэн “Барҕарыы” пуонда сыллата үөрэнээччилэргэ өрөспүүбүлүкэ биллэр академиктарын анал истипиэндьийэлэрин туттарар. Быйыл истипиэндьиэйэлэри туттулар:

1. СӨ бастакы бэрэсидьиэнэ Михаил Ефимович Николаев анал истипиэндьийэтин Дьокуускай куорат 17-с нүөмэрдээх оскуолатын 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Бястинова Марина. Билимҥэ тиэмэтэ: “Особенности составления экономико-математических моделей при расчете эффективности использования земель”;
2. Арассыыйатааҕы Билим академиятын академига Владимир Петрович Ларионов анал истипиэндьийэтин Нам улууһун Н.С. Охлопков аатынан улуустааҕы гимназия 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Новгородов Владислав. Билимҥэ үлэтин тиэмэтэ: “Применение местного сырья для изготовления блоков строительным 3д принтером”;
3. Арассыыйатааҕы Билим академиятын академига Гермоген Филиппович Крымскай анал истипиэндьийэтин Дьокуускай куораттааҕы 2-с нүөмэрдээх оскуола 10-с кылааһын үөрэнээччитэ Парников Гаврил. Билимҥэ үлэтин тимэтэ: “Расчет траектории спутника”;
4. Арассыыйатааҕы Билим академиятын чилиэн-кэрэспэдьиэнэ Никита Гаврилович Соломонов анал истипиэндьийэтин Дьааҥы улууһун Баатаҕай орто оскуолатын 9-с кылааһын үөрэнээччитэ Колесова Олеся. Билимҥэ үлэтин тиэмэтэ: “Мониторинг послепожарной динамики кедрово-стлаников Кылыйар Чуоҕур Яно-Адычанского междуречья”;
5. РФ Худуоһунньуктарын ассоциациятын чилиэн-кэрэспэдьиэнэ Афанасий Петрович Мунхалов анал истипиэндийэтин Хаҥалас улууһун Покровскай 4-с нүөмэрдээх орто оскуолатын 10-с кылааһын үөрэнээччитэ Строева Анастасия. Үлэтин тиэмэтэ: “Комплект этно-украшений в стиле бохо “Река Лена”;
6. Арассыыйатааҕы Үөрэх академиятын академига Евгения Исаевна Михайлова анал истипиэндьийэтин Амма улууһун Л.В. Киренскэй аатынан Амма лиссиэйин 9-с кылааһын үөрэнээччитэ Давыдова Сардана. Билимҥэ үлэтин тиэмэтэ: “Гражданскай сэрии остуол оонньуутугар”;
7. СӨ Билимҥэ академиятын академига Дмитрий Дмитриевич Саввинов анал истипиэндьийэтин Нам улууһун Нам 2-с нүөмэрдээх оскуолатын 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Федоров Анатолий. Билимҥэ үлэтин тиэмэтэ: “Мониторинг окружающей среды с использованием спектральных методов и биофизических параметров флуоресценции хлорофилла”;
8. СӨ Билимҥэ академиятын академига Анатолий Николаевич Алексеев анал истипиэндьийэтин Уус Алдан улууһун И.В. Пухов аатынан Окоемовка оскуолатын 9-с кылааһын үөрэнээччитэ Протопопов Петр. Билимҥэ үлэтин тиэмэтэ: “Якутяне — военнопленные в ВОВ”;
9. СӨ Билимҥэ академиятын академига Петр Алексеевич Слепцов анал истипиэндьийэтин Таатта улууһун А.И. Софронов аатынан Ытык Күөл орто оскуолатын 10-с кылааһын үөрэнээччитэ Маркова Лия. Билимҥэ үлэтин тиэмэтэ: “Алампа хоһоонноругар бэйиэт уонна поэзия суолтата”;
10. СӨ Билимҥэ академиятын академига Афанасий Васильевич Чугунов анал истипиэндьийэтин Чурапчы улууһун Сылаҥ орто оскуолатын 8-с кылааһын үөрэнээччитэ Трофимова Вероника. Билимҥэ үлэтин тиэмэтэ: “С-витаминизация травяным чаем “Дьикти”.