Евдокия Ефимова: “Аскалон Павловтыын бииргэ ыллыыр улахан чиэс” (ВИДЕО)

Ааспыт нэдиэлэҕэ Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр “Ырыа ыллыгынан сулустардыын” өрөспүүбүлүкэтээҕи ырыа бырайыага буолан ааста.

Манна биһиги 2 №-дээх педагогическай училищеҕа бииргэ үөрэммит дьүөгэбит, Орто Халыматтан сылдьар Евдокия Ефимова кыттар сураҕын истэн үөрэ түспүппүт. Дусябыт хайаан да аатын ааттатыа диэн бүк эрэммиппит. Бырайыак усулуобуйатынан кыттааччылар биир биллэр сулуһу кытта ыллыахтаахтар. Дусябыт бииргэ дуэтынан ыллыыр киһитэ, СӨ норуодунай артыыһа Аскалон Павлов.

Дьэ онон олунньу 14 күнэ үүммүтэ. Дьоммут үһүс нүөмэринэн тахсаат да, көрөөччүнү бүтүннүү абылаан, кинилэр музыкальнай нүөмэрдэрэ бастыҥынан ааттаммыта.

Евдокия бу күннэргэ дойдутугар ыраах Халымаҕа көттө, барыан иннинэ эрэдээксийэҕэ киирэн, үөрүүтүн үллэстэн тахсыбыта:

“Бу “Ырыа ыллыгынан сулустардыын” бырайыагы  “Арыллыы” диэн вокальнай студия үлэлэппитэ төрдүс сылын буолбут. Салайааччыта Байаана Дагдай. Быйыл эмиэ кастинг ыытарын истэн,  дьүөгэлэрим миигин кытын диэн хаайбыттара. Мин манна сиэннэрбин көрөн олоробун, онон аралдьыйа таарыйа боруобалыахха диэн кастиҥҥа тиийбитим. Бэрт ыксалынан бастакы нүөмэринэн киирэн, Сайа тылларыгар, бэйэм мелодиябар “Сүрэҕим эйиэхэ тардыһар” ырыаны толорбутум. Оттон биир хоноот, аһыы олордохпутуна, эҕэрдэлиибит, кастины аастыҥ диэн биллэрии кэлбитэ. Оттон иккис туурга киирэҕин дуо, диэн ыйыттылар. Киирэбин диэбиппэр, наһаа үөрдүлэр. Төлөбүрдээх буолан, үгүс киһи бастакы тууру ааһан баран салгыы барбаттар эбит. Ону: “Дьэ, мин суол тоҕойугар туран хаалбаппын, барабын”, — диэтим. Төһө да саха тылын учууталынан үлэлээтэрбин, үйэм тухары наар култуураны кытта алтыһан кэлбит киһибин. Онон култуура тэрээһинин тэрийии хайдах курдук түбүктээҕин, ыараханын өйдүүбүн. Билиэт атыыламматаҕына, бу тэрийээччилэр минуска бараллар буоллаҕа дии. Бу бырайыакка олох сыанаҕа тахса үөрүйэҕэ суох дьон кэлэллэр, ону барытын үөрэтиэххин наада буоллаҕа. Хата миигин бэлэм киһи кэллиҥ диэн үөрбүттэрэ аҕай”.

Евдокия кэпсииринэн, төрдүс бырайыакка 70-ча киһиттэн 32 киһи талыллыбыт. Ол кэннэ уон уруок устата куоластарын туруоран биэрбиттэр, тыынарга, о.д.а. үөрэппиттэр, араас маастар-кылаастар буолбуттар. Биир киһини икки чаас курдук дьарыктыыллар, сарсыардаттан киэһээҥҥэ диэри тохтоло суох үөрэх. Дьэ ол кэнниттэн репертуар талаллар, артыыһы көрдүүллэр, ол артыыс сөбүлэһэр эрэ, сөбүлэспэт эрэ биллибэт. Онтон куоластара сөп түбэһэрин-түбэспэтин быһаараллар. Дьэ ол кэнниттэн биирдэ, эн кинини кытта ыллыыгын диэн этэллэр.

“Мин бастаан Үөһээ Халыматтан сылдьар Евгений Прокопьевы кытта “Ньургуһуннар” ырыаны ыллыахтаах этим, — диэн салгыы кэпсиир Евдокия. — Уруккуттан ыллыыр ырыам буолан, хата дэлби үөрбүтүм. Ол сырыттахпына Байаана төлөпүөннээн, Евгений Прокопьев кыттыбат буолбутун, кини оннугар атын киһини көрдүүллэрин эттэ. Оттон эмиэ хас да хонон баран, буллубут, Аскалон Павловтыын ыллыыгын, диэтэ. Уой, эрэ диэн хааллым.  Чэ, эниэргийэҕит, куоласкыт барсар, ыллыаҕыҥ, диэн кэбистэ.

Аны ырыа талыыта саҕаланна, син элбэх ырыаттан ити “Күһүҥҥү тыаллаах тымныы хараҥа түүн” диэҥҥэ сөбүлэстибит. Аны көстүүмҥэ тугу кэтэбит диэн буолла, киэһээҥи былааччыйа кэтиллибэт диэн кэбистэ. Мин уонча сыллааҕыта Халымаҕа олорон, хотойдоох сон тиктэрбитим. Арай Аскалон оруобуна ол курдук истииллээх хотойдоох сонноох эбит, ону көрдөрдө, мин үөрэ түстүм. Инньэ гынан таҥаспыт көстөн хаалла. Кини бириэмэтэ ыгым буолан, иккитэ эрэ репетициялаабыппыт. Сыанаҕа  хайдах киирэрбин, хамсанарбын, ымпыгар-чымпыгар диэри барытын Байааналаах үөрэппиттэрэ.

Бырайыак усулуобуйатынан, хас биирдии саҥа кыттар киһиэхэ куоластыыр дьааһык баар, дьон сөбүлээбит киһилэригэр куоластарын ол дьааһыкка угуохтаахтар. Онно сорохтор Халыма кыыһа, сорохтор Элиэ дии-дии куоластарын угаары уочараттаан турбуттар диэн кэпсээбиттэрэ. Миэхэ наһаа элбэх киһи уган, дьааһыгым туолбут этэ.

Дьэ итинник, ааттаах-суоллаах артыыһы кытта улахан сыанаҕа бииргэ ыллыыр баҕа санаам туолбутуттан олус үөрэбин. Аскалон Павлов бэйэтэ туспа суоллаах-иистээх, ырыалаах-тойуктаах киһи буоллаҕа. Оннук киһини кытта ыраах Халыматтан кэлэн бииргэ ыллыыр диэн улахан чиэс-бочуот. Ити дуэппыт сонно социальнай ситимнэринэн көтө турбут. Миэхэ олох билбэт дьонум эрийэн эҕэрдэлииллэр, олох сулустаах чааһым буола турар.

Онон эдэр дьон айылҕаттан бэриллибит талааннарын кыбыстыбакка, куорсун анньынан, ыллыыр-айар дьоҕурдара аһылла турарыгар, оттон “Арыллыы” студия ырыа куттаах дьону үүннэрэн, үрдүк сыанаҕа таһааран иһэллэригэр, кинилэргэ эркээйи сулус буола туралларыгар баҕарабын”.